Wikiversity

Państwo Kuwejt
‏دولة الكويت‎
Daulat al-Kuwajt
Godło	Flaga
	Hymn: ‏النشيد الوطني‎; trl. An-Našīd al-Waṭanī, trb. An-Naszid al-Watani;
Ustrój polityczny	monarchia konstytucyjna
Konstytucja	Konstytucja Kuwejtu
Stolica	Kuwejt
Data powstania	26 lutego 1991
Władca	Miszal al-Ahmad al-Dżabir as-Sabah
Premier	Ahmad al-Abdullah as-Sabah
Powierzchnia	17 818 km²
Populacja (2017); • liczba ludności	; 4 405 000
• gęstość	247 os./km²
Kod ISO 3166	KW/KWT/414
Waluta	dinar kuwejcki (KWD)
Telefoniczny nr kierunkowy	+965
Domena internetowa	.kw
Kod samochodowy	KWT
Kod samolotowy	9K
Strefa czasowa	UTC +3
Język urzędowy	arabski
Religia dominująca	islam (74,1%)
PKB (2023); • całkowite ; • na osobę	; 164,71 mld USD; 33 646 USD
PKB (PSN) (2023); • całkowite ; • na osobę	; 259,64 mld dolarów międzynar.; 53 037 dolarów międzynar.
	Położenie na mapie;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Informacje w Wikipodróżach

Kuwejt, Państwo Kuwejt (‏دولة الكويت‎, trl. Dawlat al-Kuwayt, trb. Daulat al-Kuwajt) – państwo położone w południowo-zachodniej Azji, na północno-zachodnim wybrzeżu Zatoki Perskiej. Graniczy z Irakiem (242 km) i Arabią Saudyjską (222 km) – łączna długość granic lądowych wynosi 464 km, ponadto 499 km wybrzeża morskiego.

Warunki naturalne

Powierzchnia nizinna, głównie (92,2%) pustynie i półpustynie. Najwyższe tereny w północno-zachodniej części kraju osiągają 306 m n.p.m. Użytki rolne stanowią 0,2% powierzchni kraju, łąki – 7,5%, a lasy – 0,1% powierzchni.
Brak stałych rzek, okresowe – po większych opadach. Ciągły deficyt wody powoduje, że flora i fauna są bardzo ubogie, obejmują głównie typowe gatunki pustynne.
Klimat zwrotnikowy kontynentalny suchy. Średnia temperatura stycznia 12 °C, lipca 35 °C. Zimy chłodne, silne północne wiatry z burzami piaskowymi. Lato suche i gorące, często temperatura przekracza +50 °C. Opady – wyłącznie deszcze w półroczu zimowym, często ulewne; śr. opady roczne 100–200 mm.
Zasoby naturalne: ogromne złoża ropy naftowej.

Historia

Tereny obecnego Kuwejtu w VII wieku znalazły się w granicach kalifatu arabsko-muzułmańskiego. Na początku XVI wieku na terenie obecnego Kuwejtu powstała portugalska faktoria handlowa. W 1710 roku uciekinierzy z terenów dzisiejszej Arabii Saudyjskiej założyli miasto Kuwejt. Od 1756 roku kraj znajdował pod władzą panującej do dziś dynastii as-Sabah, a w 1899 roku stał się protektoratem brytyjskim. Gospodarkę kraju zmienił fakt odkrycia w 1938 roku złóż ropy naftowej, już w 1945 roku Kuwejt stał się światowym potentatem w wydobyciu ropy. Od początku 1961 roku zaczęło się przejmowanie władzy przez Kuwejtczyków z brytyjskich rąk i wprowadzanie przez nich prawa miejscowego. 19 czerwca 1961 roku Kuwejt uzyskał niepodległość po podpisaniu układu z Wielką Brytanią dającego Kuwejtowi gwarancje wojskowe.

W 1961 roku Kuwejt wstąpił do Ligi Państw Arabskich. W 1963 roku Irak potwierdził wcześniejsze ustalenia z lat 1913 i 1932 o granicy między państwami. W 1969 roku Kuwejt i Arabia Saudyjska podpisały układ o podziale między siebie Strefy Neutralnej nazywanej od tej pory Strefą Podzieloną.

Osobne artykuły: Agresja Iraku na Kuwejt, Republika Kuwejtu, I wojna w Zatoce Perskiej i operacja Pustynna Burza.

2 sierpnia 1990 roku Irak dokonał inwazji na Kuwejt i opanował całe terytorium znacznie słabszego sąsiada w ciągu kilku dni^[4]. W kraju jednocześnie miał miejsce proiracki zamach stanu, w wyniku którego powstała Republika Kuwejtu. Od początku państwo to było traktowane przez Saddama Husajna jako byt przejściowy; pod koniec sierpnia włączono je, jako 19. prowincję, w skład państwa irackiego. W lutym 1991 roku siły ONZ pod dowództwem Stanów Zjednoczonych – po trwającej około 6 tygodni wojnie odbiły Kuwejt z rąk irackich i przekazały władzę dotychczasowemu monarsze^[5]. Wycofujące się z Kuwejtu wojska irackie z rozmysłem niszczyły infrastrukturę kraju, w tym szyby naftowe^[6].

Geografia

Osobny artykuł: Geografia Kuwejtu.

Ludność

Skład etniczny: Arabowie 80%, Azjaci 9%, Irańczycy 4%, pozostali 7%
Religia państwowa: islam sunnicki

Religia

Struktura religijna kraju w 2010 roku według Pew Research Center^[3]^[7]:

islam – 74,1% (2 030 000)
chrześcijaństwo – 14,3% (390 000)
- katolicyzm – 8,5% (230 000)
- prawosławie – 4,7% (130 000)
- protestantyzm – 1,1% (30 000)
hinduizm – 8,5% (230 000)
buddyzm – 2,8% (80 000)
Pozostali – 0,4% (10 000)

Osobne artykuły: Wikariat apostolski Arabii Północnej i Świadkowie Jehowy w Kuwejcie.

Polityka

Ustrój polityczny: monarchia konstytucyjna
Parlament: Zgromadzenie Narodowe (50-miejscowe)
Konstytucja: z 11 listopada 1962
Święto państwowe: 25 lutego (1950 roku)

Zobacz też: stosunki polsko-kuwejckie.

Siły zbrojne

Kuwejt dysponuje trzema rodzajami sił zbrojnych: Wojskami Lądowymi, Marynarką Wojenną oraz Siłami Powietrznymi^[8]. Uzbrojenie Sił Lądowych Kuwejtu składało się w 2014 roku z: 368 czołgów, 932 opancerzonych pojazdów bojowych, 98 dział samobieżnych oraz 27 wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych^[8]. Marynarka Wojenna Kuwejtu dysponowała w 2014 roku 26 okrętami obrony przybrzeża^[8]. Kuwejckie Siły Powietrzne z kolei posiadały w 2014 roku uzbrojenie w postaci m.in. 27 myśliwców, 29 samolotów transportowych, 29 samolotów szkolno-bojowych, 42 śmigłowców oraz 16 śmigłowców szturmowych^[8].

Wojska kuwejckie w 2014 roku liczyły 15,5 tys. żołnierzy zawodowych oraz 31 tys. rezerwistów. Według rankingu Global Firepower (2014) kuwejckie Siły Zbrojne stanowią 74. siłę militarną na świecie, z rocznym budżetem na cele obronne w wysokości 5,2 mld dolarów (USD)^[8].

Gospodarka

PKB na osobę wynosi 31 051 USD.
Struktura PKB: rolnictwo 0,4% przemysł 48,3% usługi 51,3%
Główne towary eksportowane: ropa naftowa i jej produkty, nawozy sztuczne, gaz ziemny, przetwory rybne.
Główne towary importowane: maszyny, urządzenia, sprzęt transp., żywność

Nauka

Badania naukowe w Kuwejcie prowadzą Kuwejcki Instytut Badań Naukowych, założony w 1967 oraz Kuwejcka Narodowa Rada Kultury, Sztuki i Literatury, założona w 1973 roku. Najważniejszą uczelnią w Kuwejcie jest założony w 1962 roku Uniwersytet Kuwejcki.

Geneza nazwy państwa

Nazwa Kuwejt jest zdrobnieniem od arabskiego słowa kut (ﻛﻮت), oznaczającego "forteca"^{[potrzebny przypis]}. "Kut" oznacza też "przybrzeżną osadę"^[9], wówczas "Kuwait" oznacza bądź zdrobnienie ("mała osada nadmorska"), bądź – rzadziej – zgrubienie tego słowa.

Podział administracyjny

Kuwejt podzielony jest na 6 gubernatorstw (muhafaza, l.mn. muhafazat):

RAZEM			17 818	2 213 403
No.	Muhafaza	Stolica	Powierzchnia km²	Populacja (cenzus 2005)
1	Al-Dżahra	Al-Dżahra	12 130	272 373
2	Al-Asima	Kuwejt	200	261 013
3	Al-Farwanijja	Al-Farwanijja	190	622 123
4	Hawalli	Hawalli	84	487 514
5	Mubarak al-Kabir	Mubarak al-Kabir	94	176 519
6	Al-Ahmadi	Al-Ahmadi	5 120	393 861

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2023: International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2023. [dostęp 2023-05-21]. (ang.).
↑ Stan na 2010 rok na podstawie danych Pew Research Center. Religious Composition by Country, in Percentages. The Pew Research Center. [dostęp 2014-06-22].
↑ ^a ^b Christian Population as Percentages of Total Population by Country. The Pew Research Center. [dostęp 2014-06-22].
↑ Dawisha A.: Iraq. A Political History. Princeton: Princeton University Press, 2013, s. 225. ISBN 978-0-691-15793-1.
↑ Farouk-Sluglett M., Sluglett P.: Iraq Since 1958. From Revolution to Dictatorship. London & New York: I. B. Tauris, 2003, s. 281-283. ISBN 1-86064-622-0.
↑ Tripp Ch.: Historia Iraku. Warszawa: Książka i Wiedza, 2009, s. 296-297. ISBN 978-83-05-13567-2.
↑ Religious Composition by Country, in Percentages. The Pew Research Center. [dostęp 2014-06-22].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Kuwait. Global Firepower. [dostęp 2014-08-31]. (ang.).
↑ C.K. Baranow: Arabsko-russkij slovar. Moskwa: 1984, s. 703.

Bibliografia

Arabowie. Słownik Encyklopedyczny. Red. M. Dziekan. Warszawa 2001
G. Kończyk, J. Zdanowski, Zarys historii i przemian społeczno-ekonomicznych Kuwejtu, Wrocław 1989
J. Zdanowski, Kuwejt – raj utracony, Warszawa 1991
J. Zdanowski, Początki państwowości Kuwejtu 1896-1904, Warszawa 1991

[IMF-1] Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków Międzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2023: International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2023. [dostęp 2023-05-21]. (ang.).

[2] Stan na 2010 rok na podstawie danych Pew Research Center. Religious Composition by Country, in Percentages. The Pew Research Center. [dostęp 2014-06-22].

[pewforum.org-3] Christian Population as Percentages of Total Population by Country. The Pew Research Center. [dostęp 2014-06-22].

[4] Dawisha A.: Iraq. A Political History. Princeton: Princeton University Press, 2013, s. 225. ISBN 978-0-691-15793-1.

[5] Farouk-Sluglett M., Sluglett P.: Iraq Since 1958. From Revolution to Dictatorship. London & New York: I. B. Tauris, 2003, s. 281-283. ISBN 1-86064-622-0.

[6] Tripp Ch.: Historia Iraku. Warszawa: Książka i Wiedza, 2009, s. 296-297. ISBN 978-83-05-13567-2.

[7] Religious Composition by Country, in Percentages. The Pew Research Center. [dostęp 2014-06-22].

[Global-8] Kuwait. Global Firepower. [dostęp 2014-08-31]. (ang.).

[9] C.K. Baranow: Arabsko-russkij slovar. Moskwa: 1984, s. 703.

[10] Uznawana przez 5 państw

[11] Uznawany przez 1 państwo

[12] Uznawana przez 5 państw

[13] Państwo in statu nascendi; Palestyńskie Władze Narodowe to tymczasowa struktura zarządzająca obszarem Strefy Gazy i częścią Zachodniego Brzegu do czasu uzyskania niepodległości przez Palestynę

[14] Uznawana przez 12 państw

[15] Obecnie okupowana przez Rosję.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[A]

[B]

[C]

[D]

[E]

[F]

Państwa	Afganistan Arabia Saudyjska Armenia Azerbejdżan Bahrajn Bangladesz Bhutan Brunei Chiny Cypr Filipiny Gruzja Indie Indonezja Irak Iran Izrael Japonia Jemen Jordania Kambodża Katar Kazachstan Kirgistan Korea Południowa Korea Północna Kuwejt Laos Liban Malediwy Malezja Mjanma Mongolia Nepal Oman Pakistan Rosja Singapur Sri Lanka Syria Tadżykistan Tajlandia Timor Wschodni Turcja Turkmenistan Uzbekistan Wietnam Zjednoczone Emiraty Arabskie
Terytoria zależne	Akrotiri Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego Dhekelia Wyspa Bożego Narodzenia Wyspy Kokosowe
Podmioty o ograniczonym uznaniu międzynarodowym	Abchazja^[A] Cypr Północny^[B] Osetia Południowa^[C] Palestyna (Autonomia Palestyńska)^[D] Republika Chińska (Tajwan)^[E]
Integralne części państw położonych poza Azją	Chios (część Grecji) Lesbos (część Grecji) Półwysep Synaj (część Egiptu) Sporady Południowe (część Grecji) Tuzła (część Ukrainy)^[F]

Członkowie	Algieria Arabia Saudyjska Bahrajn Dżibuti Egipt Irak Jemen Jordania Katar Komory Kuwejt Liban Libia Maroko Mauretania Oman Palestyna (Autonomia Palestyńska) Somalia Sudan Syria Tunezja Zjednoczone Emiraty Arabskie
Obserwatorzy	Brazylia Erytrea Indie Wenezuela
Zawieszeni	Egipt (1979-1989) Libia (2011) Syria (od 2011)