Wikiversity
| Noordsee | |
|---|---|
 Nasa-Satellietbeeld van die Noordsee | |
 Kaart van die Noordsee | |
| Koördinate: | 56°N 03°O / 56°N 3°O |
| Ligging: | België, Denemarke, Duitsland, Frankryk, Nederland, Noorweë, Verenigde Koninkryk |
| Soort: | See van die Atlantiese Oseaan |
| Oppervlakte: | 570 000 km² (220 000 myl²) |
| Gemiddelde diepte: | 95 m (312 vt) |
| Maksimum diepte: | 700 m (2 300 vt) |
| Volume: | 54 000 km³ |
| Lengte: | 960 km (600 myl) |
| Breedte: | 580 km (360 myl) |
| Invloei: | Elbe, Oossee, Ryn, Teems, Weser |
Die Noordsee is 'n epikontinentale see in die noordweste van Europa. Dit is gevorm deur die styging van die seespieël aan die einde van die ystydperk vanaf 10 000 v.C. Die diepste gebied, by die Noorse kus, is ongeveer 700 meter diep, terwyl die gemiddelde diepte 95 meter beloop.
Die see is deel van die Atlantiese Oseaan en grens aan Groot-Brittanje, die Faroëreilande, Noorweë, Denemarke, Duitsland, Nederland, België en Frankryk. Sowat 80 miljoen mense woon in 'n radius van 150 kilometer rondom die kuslyn, en die Noorsee speel al eeue lank 'n belangrike rol as handelsroete vir die internasionale skeepvaart en Europa se toegang tot sy oorsese markte. Die suidelike Noordsee met die Engelse Kanaal is die besigste skeepsroete ter wêreld.
Die grootste deel van Europa se olie- en gasreserwes is in die Noordsee en word sedert die 1970's ontgin. Hierdie is die grootste ontginningsarea in die wêreld wat nie deel van OPUL is nie. Die meeste van die reserwes lê onder water wat aan die Verenigde Koninkryk en Noorweë behoort, met kleiner reserwes in die waters van Denemarke, Nederland en Duitsland.
Die Noordsee beslaan slegs 0,2 persent van die oseane se totale oppervlakte, maar is nogtans een van die visrykste seë.[1] Kommersiële vissery en oorbenutting het die plaaslike visbronne in die afgelope dekades drasties verminder, en die onophoudelike vloei van Noord-Europa se rioolwater, wat regstreeks in die Noordsee gepomp word of deur die aangrensende Oossee hierheen vloei, skep steeds 'n groot omgewingsprobleem.
Geologie
Die huidige Noordsee is geologies gesproke maar 'n jong see, wat ontstaan het nadat die seevlak aan die einde van die laaste ystydperk (ongeveer 11 000 jaar gelede) begin styg het. Op die bodem onder die Noordseebekken lê egter gesteentes en strukture wat die gevolg is van geologiese prosesse tydens die laaste 350 miljoen jaar. Sedert halfpad deur die Tersiêre tydperk (die laaste 20 miljoen jaar) is die tektoniese daling van die Noordseebekken soortgelyk aan vandag. Die ligging van bodemdalingsgebiede ten opsigte van skuinsdalende gebiede langs die bekkenrand bepaal die grootte van die Noordsee tydens wisselende seevlakke.
Dogger- en Klaverbank
In die midde van die Noordsee lê die Doggersbank, 'n groot sandbank met 'n gemiddelde diepte van 15 tot 20 meter. Baie fossiele van die mammoet is daar gevind en daar word gedink dat díe diere omgekom het toe die Noordsee ná die einde van die ystye onder water geloop het. Die yskap het gesmelt en die seespieël het gestyg. Dit het die Doggersbank hul laaste vlugplek gemaak. Suid van die Doggersbank lê die Klaverbank, 'n gruisbank wat 'n oorblyfsel van 'n ou rivierbedding is.
Verwysings
- ↑ DreiStromLand. Ems - Weser - Elbe. Boekdeel 1. Hamburg: edition nordwest im Europa Verlag 2005, bl. 14
Eksterne skakels
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Noordsee.
