Statistical Genetics Wiki

19g - 20g - 21g
1870au 1880au 1890au 1900au 1910au - 1920au - 1930au 1940au 1950au 1960au 1970au
1922 1923 1924 1925 1926 - 1927 - 1928 1929 1930 1931 1932

Digwyddiadau

1 Ionawr - Dechreuad y Rhyfel Cristero ym Mecsico
14 Chwefror - Daeargryn yn Yugoslavia
21 Mai - Charles Lindbergh yn hedfan y Môr Iwerydd o Efrog Newydd i Paris
24 Gorffennaf - Agoriad cofadail Clwyd Menin yn Ieper
7 Awst - Agoriad y Bont Heddwch rhwng Fort Erie, Ontario, Canada, a Buffalo, Newydd Efrog, UDA
27 Hydref - Agoriad y Canal Meuse-Waal yn Nijmegen gan Wilhelmina, brenhines yr Iseldiroedd.
Ffilmiau
- Metropolis (Fritz Lang)
- The Jazz Singer (Al Jolson) (y "talkie" cyntaf).
Llyfrau
- Edward Tegla Davies - Hen Ffrindiau
- Rhys Davies - The Withered Root
- William Meloch Hughes – Ar Lannau’n Camwy
- Wil Ifan - O Ddydd i Ddydd
- Moelona - Cwrs y Lli
- Thornton Wilder - The Bridge of San Luis Rey
- Virginia Woolf - To the Lighthouse
Drama
- Idwal Jones - Pobl yr Ymylon
Cerddoriaeth
- Hoagy Carmichael - "Stardust" (cân)
- Gerald Finzi - Concerto i Feiolin
- Dmitri Shostakovich - Symffoni rhif 2

Genedigaethau

20 Chwefror - Sidney Poitier, actor
1 Mawrth - Harry Belafonte, actor a chanwr (m. 2023)
16 Ebrill - Pab Bened XVI
27 Ebrill - Coretta Scott King (m. 2006)
8 Mehefin - Jerry Stiller, digrifwr
23 Mehefin
- Bob Fosse, coreograffwr a cyfanwyddwr sioeau cerdd (m. 1987)
- Galina Rumiantseva, arlunydd (m. 2004)
30 Mehefin - Sleim Ammar, seiciatrydd a bardd o Tunisia (m. 1999)
4 Gorffennaf - Gina Lollobrigida, actores
20 Medi
- Rachel Roberts, actores (m. 1980)
- John Dankworth, cerddor a chyfansoddwr jazz (m. 2010)
1 Hydref - Tom Bosley, actor (m. 2010)
16 Hydref - Günter Grass, awdur (m. 2015)
18 Hydref - George C. Scott, actor (m. 1999)
20 Hydref - Joyce Brothers, seicolegydd a cholofnydd (m. 2013)
24 Hydref - Gilbert Bécaud, canwr (m. 2001)
25 Hydref - Barbara Cook, cantores (m. 2017)
28 Hydref - Cleo Laine, actores a cantores
29 Hydref
- Jane Arden, actores (m. 1982)
- Stefan Terlezki, gwleidydd (m. 2006)
2 Tachwedd - Steve Ditko, arlunydd (m. 2018)
8 Tachwedd
- Patti Page, cantores (m. 2013)
- Ken Dodd, comedïwr (m. 2018)
7 Rhagfyr - Helen Watts, cantores (m. 2009)

Marwolaethau

5 Chwefror - Frances Hoggan, meddyg, 83
3 Mawrth - J. G. Parry-Thomas, gyrrwr rasio a pheiriannydd, 42
1 Mehefin - Lizzie Borden, llofrudd, 66
14 Mehefin - Jerome K. Jerome, awdur, 68
29 Gorffennaf - Freddie Welsh, paffiwr, 41
1 Medi - William John Parry, awdur a golygydd, 84
4 Tachwedd - Beriah Gwynfe Evans, gwleidydd a dramodydd, 79

Gwobrau Nobel

Eisteddfod Genedlaethol (Caergybi)

Cadair: dim gwobr
Coron: Caradog Pritchard

Tywydd

Cymru

Cofnod o hanes y gwynt mawr, a'r don fawr, ar ddydd Gwener Hydref 28, 1927, o Borthmadog i Dalsarnau, a Maentwrog:

”Y storm a nodir uchod oedd y fwyaf a ddigwyddodd erioed hyd y gwyddom, ac nid gormodiaeth a fydd dim o'r hanes hwn a adroddir amdani, ond rhy brin a chynil. Ar ôl 2 o'r gloch y nawn cododd y gwynt yn raddol o'r De. Ar ôl 6 yr hwyr, cynyddodd wedyn, ac yr oedd yn ei nerth dychrynllyd rhwng 8 a 10, yna graddol leihaodd erbyn 12eg. Rhwng 8 a 9 daeth ton anferth (tidal wave) i Borthmadog, Talsarnau, a Maentwrog. Rhedodd i mewn i'r tai yn y rhannau isaf o Borthmadog gan beri dychryn mawr. Yn y cyfamser oherwydd methu dal ei phwysau, torrodd Cob y Llyn Bach yn fwlch tua 100 llath o hyd, a thynnodd hynny y don yn ôl nes y rhedodd i'r Traeth Mawr, ac oni bae hynny, ni wyr neb faint o ddifrod, a choll ar fywydau fuasai wedi digwydd yn y dre. Gwnaeth anrhaith fawr ar ben y Cob Mawr hefyd. Maluriwyd gwely Reilffordd Gul Ffestiniog ar ei ben, fel y bu raid ei hadgyweirio o ddydd Sadwrn hyd nos Lun, cyn y gellid mynd a thren y gweithwyr fore Mawrth i fynny. Taflodd y don y wal gul wrth ben, buasent yn mesur tua hanner y Cob. Bu amryw o motor lorries yn cludo'r ysbwriel ymaith o fore Sadwrn, hyd ddydd Llun. Taflodd y gwynt y rhan fwyaf o bolion pellebyr [sic. teligraff] llinell y G.W.R, i lawr rhwng gorsaf Porthmadog a Minffordd.

Yr oedd y dŵr yn uwch o lawer na platform gorsaf y Penrhyn, a safai pobl ar feinciau, bocsus etc, i aros y tren yno. Tarodd y prif bibell ddwr yn ymyl y Gwaith Pylor gerllaw, a golchodd y don fawr dros y reilffordd a Phont Briwet, ac ysigodd y bont, a maluriodd y fences o bobtu, a thynodd y rwbel mewn llawer man odditan y reilffordd. O ochr Talsarnau i'r bont, ysgubodd y cob, sef gwely uchel y reilffordd yn glir ymaith, ac ystumiwyd y reiliau yn bob llun, a hongiai y slippers wrthynt yma ac acw, hyd orsaf Talsarnau, a bu cannoedd o ddynion yn ei thrwsio am tua pythefnos. Boddodd cannoedd o ddefaid, amryw wartheg, moch, ieir etc o gẃr ynys Llanfihangel hyd Glan y Wern, a Bron Tecwyn, ac ymhen rhai dyddiau wedi i'r dwr dreio, casglwyd cymaint ag a gafwyd o honnynt at eu [sic] gilydd yn un pentwr mawr, a thywalltwyd paraffin ar domen o goed i'w llosgi ar gae ger Capel Bron Tecwyn. Chwalwyd pob clawdd cerrig o'r Penrhyn hyd Dalsarnau, a llanwyd pob gwrych, gwifrau pigog, wire netting, â gwair, gwellt, brwyn etc. Chwalwyd cloddiau terfyn o bridd, neu dros y Cob mawr, drwy i garreg, neu rywbeth ei tharo. Gan y digwyddai fod y galw am gynyrch chwarel setts Minffordd yn isel ar y pryd, bu'r difrod ar reilffordd y G.W.R, o fantais i'r gwaith, oherwydd cludwyd oddiyno filoedd o dunelli o bob math gerrig i fyny i rai o ddwy i dair tunell o bwysau, i lanw agenau a wnaed yngwely y ffordd gan y don fawr, a'r môr, a buwyd yn eu cludo am fisoedd o dro i dro, oddi yno.” (Mwy am y storm hwn yn y Tywyddiadur.)^[1]

Cyfeiriadau

↑ Papurau Ioan Brothen LlGC

[1] Papurau Ioan Brothen LlGC

[1]