LIMSwiki

18 март – Милади тәкъвимендә өченче айның унсигезенче көне. Ел ахырына кадәр 288 көн кала.

	Тарих порталы
	Вакыт порталы
	Бәйрәмнәр порталы

Дөнья тарихында бу көн:

• Аруба – Байрак һәм гимн көне (нид. Dag van de Vlag en het Volkslied, папьям. Dia di bandera y himno nacional).
• Көньяк Осетия — 1991 елгы Еред авылы фаҗигасы корбаннарын искә алу көне (рус. День памяти жертв трагедии, произошедшей в селе Ередви в 1991 году.).^[1]
• Монголия – Хәрбиләр бәйрәме, ирләр көне (монг. Эр цэргийн баяр, Эрчүүдийн баяр, ингл. Mens and Soldiers Day, рус. Dia Праздник военных, Мужской праздник).
• Төркия – Чанаккале бәрелешләрендә шәһит булганнарны искә алу көне (төр. Çanakkale Şehitlerini Anma Günü, ингл. Gallipoli Memorial Day), Беренче бөтендөнья сугышы дәвамында 1915 елның 18 март көнендәге төп диңгез бәрелешенә багышланган.

• АКШ – Биодизель көне (ингл. National Biodiesel Day).^[2]
• Белорусия — Җөмһүриятнең эчке гаскәрләре көне (рус. День Внутренних войск Республики).^[3]
• Бразилия:
  • ДеМолай хәрәкәте көне (порт. Dia Nacional do DeMolay).^[4][5]
  • Яһүдләр иммиграциясе көне (порт. Dia Nacional da Imigração Judaica).^[6][7]
• Мексика – Нефтьне экспроприацияләү көне (исп. Día de la Expropiación Petrolera, ингл. Anniversary of the Oil Expropriation), 18 март 1938 елда илдә табылган ресурсларның ил халкының милке буларак игълан итүгә багышланган.
• Украина – Таможня һәм салымнар җыю хезмәте хезмәткәрләре көне (укр. День працівника податкової та митної справи України.
• Франция:
  • Корсика (co) / Аяччо (co) – Ла Мадунуччиа (фр. La Madunuccia), шәһәр башлыкларының 1656 елгы йогышлы чума (ru) чиренең таралуын туктата алулары бәйрәм ителә.
  • Париж – 1871 елгы Париж коммунасы игълан ителү көне (фр. Soulèvement du 18 mars 1871).^[8]

• 1241 — монгол гаскәрләре Краковны тар-мар итәләр.
• 1922 — Махатма Ганди инглиз колониаль хөкүмәте тарафыннан 6 елга тоткарлана.
• 1965 — Алексей Леонов тарихта беренче тапкыр ачык космоска чыга.

Шулай ук карагыз: Төркем:18 март көнне туганнар

• 1782 — Җон Кәлһун,
• 1828 — Уильям Рандал Кример, инглиз дәүләт һәм сәясәт эшлеклесе, Тынычлык өчен Нобель премиясе лауреаты.
• 1832 — Дмитрий Иловайский,
• 1837 — Гровер Кливленд,
• 1868 — Йожеф Марек,
• 1869 — Невилл Чемберлен, Бөекбританиянең дәүләт эшлеклесе, Консерватив фирка җитәкчесе.
• 1891 — Әмин Зөбәеров, иҗатын Сәйяр труппасында башлаган актер.
• 1900 — Алексей Фёдоров-Давыдов,
• 1902 — Мансур Мозаффаров,
• 1903 — Василий Парин,
• 1904 — Григорий Медведев,
• 1910 — Шәфыйка Котдусова, җырчы, пианиночы, ТАССР атказанган артисты.
• 1913 — Павел Жилин,
• 1915 — Сергей Фильченков,
• 1916 — Разия Кәримова,
• 1919 — Эраст Сымонович,
• 1925 — Мөхтәр Әхмәдиев,
• 1926 — Мәркәз Латыйпов,
• 1927 — Валентин Ерашов, язучы.
• 1928 — Якуп Ханбикев,
• 1930 — Касыйм Фәсәхов, татар язучысы, публицисты.
• 1931 — Владимир Богоявленский,
• 1934 — Семен Гроссу, совет фирка-дәүләт эшлеклесе, МССР җитәкчесе.
• 1936 — Клара Булатова, татар шагыйрәсе.
• 1941 — Дамир Нуриев,
• 1944 — Борис Соколов,
• 1947 — Зифкать Сәетгалиев,
• 1950 — Людмила Чекирова,
• 1952 — Натан Солодухо,
• 1952 — Саломе Зурабишвили,
• 1954 — Вахит Имамов, татар язучысы, тарихчы.
• 1955 — Рухия Батыршева,
• 1959 — Люк Бессон, француз кинорежиссёры, сценарист һәм продюсер.
• 1961 — Миләүшә Нуруллина,
• 1963 — Фәйрүзә Исмәгыйлева,
• 1966 — Земфира Акбутина,
• 1968 — Вил Усманов, татар композиторы.
• 1968 — Рәсүл Карабулатов,
• 1968 — Фирүзә Зинәтуллина,
• 1972 — Галим Йосыпов,
• 1973 — Татьяна Репейкина,
• 1974 — Артём Остроушко,
• 1974 — Ирина Абрамова,
• 1975 — Николай Заварухин,
• 1976 — Алексей Казаков, дөньяда иң биек волейболчы.
• 1980 — Алексей Яһудин, бозда фигуралы шуу буенча Олимпия уеннары (2002) чемпионы .
• 1980 — Наталья Поклонская, Украина һәм Россия Федерациясе дәүләт эшлеклесе, Кырым Җөмһүриятенең беренче прокуроры.
• 1981 — Роман Лизалин,
• 1984 — Азамат Тасимов,
• 1984 — Андрей Стрельцов,
• 1986 — Александр Бутько,
• 1987 — Габриел Меркадо,

Шулай ук карагыз: Төркем:18 март көнне вафатлар

• 1584 — Иван IV, Рус дәүләте патшасы.
• 1745 — Роберт Уолпол, Британия империясенең беренче премьер-министры.
• 1853 — Алексей Болотов,
• 1909 — Кузман Шапкарев,
• 1928 — Хәмзә Ниязи, Үзбәкстан халык шагыйре, драматург.
• 1942 — Стефан,
• 1945 — Абдул Тәйфук, Советлар Берлеге каһарманы, майор.
• 1945 — Муса Баймуханов,
• 1951 — Сергей Малов,
• 1956 — Николай Воронихин,
• 1963 — Хәлил Әбҗәлилов, татар артисты.
• 1978 — Әнәс Камал,
• 1980 — Александр Козлов,
• 1980 — Александр Тюлькин,
• 1981 — Николай Добрынин,
• 1982 — Василий Чуйков, Совет Гаскәр башлыгы, маршал.
• 1993 — Әнвәр Бәйбутов,
• 1996 — Одисеас Элитис,
• 1999 — Борис Губанов,
• 2008 — Билсур Габделхаев, математика галиме, Казан университеты профессоры.
• 2011 — Воррен Кристофер,
• 2014 — Шираз Ара,
• 2017 — Сергей Гыймаев,
• 2020 — Хәлил Барлыбаев,
• 2023 — Гарифҗан Галиев,

Викиҗыентыкта бу тема буенча

медиафайллар тупланмасы