LIMSwiki
| Pol Pot | |
|---|---|
| |
| Kamboçya Komünist Partisi Merkez Komitesinin Genel Sekreteri | |
| Görev süresi 22 Şubat 1963 - 6 Aralık 1981 (18 yıl, 287 gün) | |
| Yerine geldiği | Tou Samouth |
| Yerine gelen | Parti dağıldı |
| Kamboçya Başbakanı | |
| Görev süresi 25 Ekim 1976 - 7 Ocak 1979 (2 yıl, 74 gün) | |
| Yerine geldiği | Nuon Chea (geçici) |
| Yerine gelen | Pen Sovan |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 19 Mayıs 1925 Kampong Thom, Kamboçya |
| Ölüm | 15 Nisan 1998 (72 yaşında) Oddar Meanchey, Kamboçya |
| Partisi | Kamboçya Komünist Partisi |
| Evlilik(ler) | Khieu Ponnary |
| Çocuk(lar) | Sar Patchata |
Pol Pot, asıl adı ile Saloth Sar (d. 19 Mayıs 1925 - ö. 15 Nisan 1998), Kızıl Kmerler adlı komünist gerilla teşkilatının kurucusudur. İşçi sınıfına muhalif oldukları iddiasıyla eğitimli kesime yapılan katliamlarla ve tarım sosyalizmi üzerine kurulu bir devlet yaratmak istemesiyle bilinir.[1] Pol Pot, Kamboçya'yı tek partili komünist bir devlete dönüştürdü ve ardından 1976 ilâ 1979 yıllarında Kamboçya'nın başbakanlığını yaptı.
Pol Pot dönemi katliamları
Pol Pot, 1976 yılının sonlarında öğretmenler ve doktorlar başta olmak üzere eğitimli kesimin bir bölümünün tutuklanmasını emretti. Bu dönemde hedef alınan eğitimli kesim öğretmenler, doktorlar, müzisyenler, sanatçılar ve komünizme muhalif aydınlardan oluşuyordu.[2] Şehirlerdeki insanları zorla çalışmaları için tarlalara sürülmesi emri verdi. Eğitim sisteminin kapitalizmi öğrettiğini ileri sürerek birçok okulu kapattı ve öğretmenleri kurşuna dizdirdi.[3] İşçi sınıfının çıkarlarına muhalif oldukları iddiasıyla birçok entelektüel, sanatçı ve eğitimli kesimde yer alan insanlar da Pol Pot'un emrinde olan askerler tarafından ya öldürüldü ya da ölene dek çalışmaları için tarlalara sürüldü. Ayrıca gözlük takanlar da bu katliamlarda hedef oldu.[4]
Bu gibi olaylarla gelişen 4 yıllık iktidarı döneminde Kamboçya'da 1,2 ila 2,8 milyon[5] arası insanın hayatını kaybettiği tahmin edilmektedir. Yeni komünist rejime karşı tehdit görülenler ve kapitalizme ilişkili olarak görülen kişiler öldürüldü. Kıtlık, hastalık veya zorla tarlaya sürülen insanların aşırı çalıştırılmasından dolayı birçok ölüm yaşandı. Pol Pot diktatörlüğü döneminde, lideri olduğu Kızıl Kmerler tarafından Kamboçya soykırımı gerçekleştirildi.[6][7][8]
Gençliği
1925 yılında o dönem Fransız Hindiçini içinde yer alan günümüzde Kamboçya'nın bir parçası olan Kompong Thom şehrinde çiftçi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.
Pol Pot, 1949 yılında Paris'te radyo mühendisliği bursu kazandı. 1953 yılında Kamboçya'ya döndü ve öğretmenlik yapmaya başladı. 1963 yılında ise ormanlık bölgelere çekilerek Kızıl Kmerler olarak bilinen gerilla teşkilatını kurup organize etti. 1970'teki askeri ihtilal sonucu iktidardan uzaklaştırılan Kamboçya'nın kralı Norodom Sihanouk ile iş birliğine girerek askeri idareye karşı hareket başlattı. 1975'te General Lon Nol yönetimindeki askeri idareyi devirerek başbakan oldu.
İktidar yılları
Pol Pot, başbakan olmasına rağmen bütün idareyi elinde bulunduruyordu. Birliklerinin başkent Phnom Penh'i işgal etmesiyle katliamlar yaşanmaya başladı. Şehirde yaşayan herkesi pirinç tarlalarında çalışmaya zorlayan Pol Pot, bütün okulları kapattı. Okuma yazma bilenler öncelikli olmak üzere yaşlı, genç, çocuk, kadın, erkek ayırımı yapmaksızın yüz binlerce kişiyi işkencehanelere dönüştürülen okullarda, idareye karşı olduklarını itiraf ettirdikten sonra ölüm tarlalarına sürdü.
1979'da Vietnamlılar tarafından desteklenen Hun Sen önderliğindeki bir hareketle başkentten uzaklaştırılan Pol Pot ve Kızıl Kmerler, iktidarda oldukları süre içinde Kamboçya kaynaklarına göre yaklaşık 7 milyonluk nüfusun 1 milyon 700 binini katlettiler.
Yine bu dönemde yüz binlerce ev, binlerce okul ve hastanenin yanı sıra Budist, Hristiyan ve Müslüman ibadethaneleri yerle bir edildi ve bu dönemde tüm dünyada "Bir Numaralı Düşman Kardeş" olarak anılmaya başlandı.
Devrilmesi
1979'dan 1997 Temmuzuna kadar Kamboçya'nın Çin ve Tayland sınırındaki ormanlık bölgede gerilla hareketine devam eden Pol Pot'un bu ülkeler tarafından desteklendiği iddia edildi.
1997 Temuzunda Kral Sihanouk'un oğlu Prens Ranaridh'e bağlı kuvvetlerle iş birliği yaparak başkenti ele geçirmeye çalısan Pol Pot'a bağlı Kızıl Kmerler, eski başbakan Hun Sen'e bağlı hükûmet kuvvetlerince yenilgiye uğratıldı. Son başarısız girişiminden dolayı yandaşlarınca ömür boyu ev hapsine mahkûm edilen Pol Pot'un sağlık durumu da gittikçe kötüleşti.
Ölümünden yaklaşık olarak bir hafta önce Tayland hükûmeti Pol Pot'u yakaladığı halde, başka ülkenin içişlerine müdahale olabileceği ve Çin'le ilişkilerin bozulabilme ihtimali gerekçesiyle serbest bıraktı. Dönemin ABD başkanı Bill Clinton ise Pentagon'a Pol Pot'un derhal yakalanarak milletlerarası bir mahkemede yargılanması emri verdi.
Ölümü
Kızıl Kmerler, Pol Pot'un 15 Nisan 1998'de kalp krizi sonucu öldüğünü açıklamışlardır. Diğer bir iddiaya göre ise Pol Pot, sıtmayla mücadele ve sakinleştirici ilaçları alarak intihar etmiştir. Dünya kamuoyu, Kızıl Kmerler tarafından yapılan bu açıklamaya pek itibar etmemişti. Pol Pot ölümünden birkaç ay önce kendisiyle yapılan bir röportajda, milyonlarca insanın öldürülmesiyle ilgili vicdanen rahat olduğunu, bunları tek başına yapmadığını açıklamıştı. Ülke nüfusunun çeyreği, Pol Pot yönetimi sırasında ölmüştür.[8]
Kaynakça
- ^ "Khmer Rouge: Cambodia's years of brutality". BBC. 20 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2022.
- ^ "Her education nearly cost my mother her life. But she risked it again so I could have one, too". Washington Post. 13 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2022.
- ^ "Zalim Diktatör Pol Pot". argonomi.com. 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2021.
- ^ "Cambodia". College of Liberal Arts (İngilizce). 6 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2022.
- ^ "UCLA demographer produces best estimate yet of Cambodia's death toll under Pol Pot". newsroom.ucla.edu. 30 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2023.
- ^ "Pol Pot". History Channel. 21 Ağustos 2018. 28 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020.
- ^ "Pol Pot overthrown". On January 7, 1979, Vietnamese troops seize the Cambodian capital of Phnom Penh, toppling the brutal regime of Pol Pot and his Khmer Rouge. History Channel. 23 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020.
- ^ a b "DEATH OF POL POT; Pol Pot, Brutal Dictator Who Forced Cambodians to Killing Fields, Dies at 73". The New York Times. 17 Nisan 1998. 7 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2020.
Kızıl Kmer liderleri | ||
|---|---|---|
 | ||
| Koloni dönemi 1945–1953 |  | |
|---|---|---|
| Kamboçya Krallığı 1953–1970 | ||
| Kmer Cumhuriyeti 1970–1975 | ||
| Demokratik Kampuçya 1975–1979 |
| |
| Kampuçya Halk Cumhuriyeti 1979–1993 | ||
| Kamboçya 1993–günümüz | ||
