LIMSwiki
| Mut | |
|---|---|
 | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Mersin |
| Coğrafi bölge | Akdeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | İhsan Ayrancı |
| • Belediye başkanı | Murat Orhan (İYİ Parti) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 2860 km² |
| Rakım | 340 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 62.853 |
| • Kır | - |
| • Şehir | - |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 33600 |
| İl alan kodu | 0324 |
| İl plaka kodu | 33 |
Resmî site http://mut.bel.tr/ | |
Mut, Akdeniz Bölgesi'nde, Mersin iline bağlı bir ilçedir. Toros Dağları eteklerinde, Göksu Nehri kıyılarında kurulmuştur. Doğusunda Silifke, batısında Ermenek, kuzeyinde Karaman ve güneyinde Gülnar topraklarıyla çevrilidir.
İlçenin toplam alanı 2860 km²'dir. Kozlar ve Sertavul yaylaları ile Çınaraltı ve Karaekşi Millî Parkları'nın yanı sıra UNESCO Dünya Miras Listesi'ne aday gösterilen Alahan Manastırı mevcuttur.
Tarihçe
Mut'ta MÖ 2000 yıllarında ilk yerleşimlerin başladığı tahmin edilmektedir. Dağlık ve Ovalık Kilikya olarak iki bölüme ayrılan Kilikya'nın Dağlık bölümünde, tarihte çok önemli olaylara sahne olmuş Sertavul geçidinin hemen güney ağzında kurulmuştur.Denizden ortalama yukseltisi 250-350metre civarındadır. Bir süre Venedikli ve Kilikyalı korsanlar tarafından elden ele geçtiği, sonrasında Roma hükûmetince burada uzun süreli bir hakimiyet sağlandığı söylenir. Bu dönemde kentin adı Claudiopolis'ti. Mut ve çevresindeki Toros Dağlarının M.S. 700-800 yıllarından itibaren Kafkaslardan Hazar Bölgesinden gelen Türk Kabileleri Taifelerine sonradan da Orta Asyadan ve İran'da kopup gelen Türkmenler'e de ev sahipliği yaptığı bilinir. Yörük Göçebe Oymakları son 300 yıl içinde Çukurova, Adana, Mersin ve Akdeniz Bölgesinden Bölgeye gelmiştir, az sayıda yerleşmiş ve çoğunluk olarak bugünkü Ege Bölgesine göç etmeye devam etmişlerdir. Ancak tarihte bölgede kurulan ve Güneydoğu Anadolu bölgesindeki çoğu ili de kapsayacak şekilde hakimiyetini sürdüren Kilikya Ermeni Prensliği'nin de 1375 yılına kadar varlığını devam ettirdiği bilinmektedir. Hâtta Toros Dağlarının adının bu prensliğin başında bulunman Thoros isimli prenslerden geldiği de ileri sürülür.Ama bu yanlıştır.
Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubad zamanında Karamanoğulları beyliğinin kurucusu olan Nur-e Sofi Bey, bölgeden Ermenileri 1228 yılında kovarak Ermenek, Mut, Gülnar ve daha sonra da Silifke'yi hakimiyeti altına almıştır. Bölgenin Karamanoğlu beyliğinin eline geçmesinden sonra, Karamanoğulları Mut ve çevresini mamur etmişlerdir. Karamanoğlu Mesut Bey zamanında Mut, 5 sene Beyliğe başkentlik yapmıştır. La'al Paşa Camii, Kızılminare ve bazı başka yapıların Karamanoğulları zamanında yapıldığı bilinmektedir.
1483 yılı yazında Kasım Bey yanında üç oğlu, otuz yiğit beyi ile Kestel (Dağpazarı) yaylasına gelir. Koyunlar kesilir, kavurmalar, pilavlar, helvalar pişirilir, şerbetler ezilir. Bu ziyafet sırasında Hocantı Oğlu, zehri gizlice şerbete katar. Şerbeti içenler Kasım Bey'le beraber otuz dört kişi birden ölürler. (1483) Kasım Bey'den sonra Karamanlılar' ın bazı çırpınışları oldu ise de devlet olabilme özelliği taşımıyor. 1502 Yılından sonra Karamanlılar'ın topluca doğuya (İran'a) göçmeleriyle Karaman toprakları da tamamen Osmanlılar eline geçer. 1500-1555 Yılları arasında Mut Kazası, Mut, Silifke ve Sarıkavak nahiyelerinden oluşurken 1555 yılında Silifke'nin ayrılmasıyla küçülmüştür.
Ekonomi
İlçenin ekonomisi genellikle tarıma dayalıdır. önemli miktarda sofralık kayısı üretimi yapılmaktadır (Mut Kayısısı). İlçede yetişen diğer önemli tarım ürünleri zeytin ve erik'tir.
Nüfus
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1927[1] | 15.697 | 1.403 | 14.294 |
| 1935[2] | 18.334 | 1.604 | 16.730 |
| 1940[3] | 20.228 | 1.878 | 18.350 |
| 1945[4] | 20.614 | 2.694 | 17.920 |
| 1950[5] | 23.509 | 2.894 | 20.615 |
| 1955[6] | 28.790 | 3.765 | 25.025 |
| 1960[7] | 32.541 | 4.590 | 27.951 |
| 1965[8] | 38.077 | 6.556 | 31.521 |
| 1970[9] | 42.693 | 10.023 | 32.670 |
| 1975[10] | 45.583 | 11.466 | 34.117 |
| 1980[11] | 50.114 | 14.025 | 36.089 |
| 1985[12] | 53.745 | 15.145 | 38.600 |
| 1990[13] | 56.303 | 17.600 | 38.703 |
| 2000[14] | 74.373 | 36.482 | 37.891 |
| 2007[15] | 66.356 | 31.520 | 34.836 |
| 2008[16] | 64.602 | 29.477 | 35.125 |
| 2009[17] | 63.673 | 28.966 | 34.707 |
| 2010[18] | 63.607 | 28.842 | 34.765 |
| 2011[19] | 63.136 | 28.852 | 34.284 |
| 2012[20] | 62.534 | 29.100 | 33.434 |
| 2013[21] | 62.693 | 62.693 | veri yok |
| 2014[22] | 62.354 | 62.354 | veri yok |
| 2015[23] | 62.198 | 62.198 | veri yok |
| 2016[23] | 62.396 | 62.396 | veri yok |
| 2017[23] | 62.228 | 62.228 | veri yok |
| 2018[23] | 62.853 | 62.853 | veri yok |
| 2019[23] | 62.639 | 62.639 | veri yok |
| 2020[23] | 63.269 | 63.269 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
İlçede Kültür ve Sanat
Nüfus olarak küçülmeler görülse de ilçede uzun yıllardır yörenin yurt çapında tanıtılmasında büyük olanaklar sağlayan bir ulusal festival düzenlenmektedir. Kayısı (bir diğer adıyla Karacaoğlan) Festivali, ilçenin tarımsal, sosyal, sanatsal özelliklerinin ülke genelinde ve yurtdışında tanıtılması ve zenginliklerinin geliştirilmesi açısından önemlidir.
1970 ve 80'li yıllarda, günümüzde olduğundan farklı olarak ilçede yazınsal etkinlikler az olmasına karşın 1'i kapalı 2'si açık hava olmak üzere 3 sineması mevcut idi. Ancak şu an faaliyette olan bir sineması bulunmamaktadır. Bunun yanında belli başlı iki yerel gazete yaklaşık 35 yıldır faaliyet göstermektedir.
İlçede halı dokumacılığı, folklor, halk müziği belli başlı sanatsal etkinliklerdendir. Bunlarla birlikte son yıllarda Göksu Erik ve Yörük Festivali, Güme Mahallesi Yayla Şenlikleri, Dere İncir Festivali, Topluca Mahallesi Şenlikleri de adından söz ettirmeye başlamıştır.
Türkiye'nin en büyük bayrağı ilçenin içindedir. 180X120 metre ebatlarında, 21.600 m² yani 21,6 dekar.
Spor
İlçede Mut İdmanyurdu Belediyespor ve Sertavul Esnafspor isimli iki spor kulübü faaliyet göstermektedir. Mut İdmanyurdu Belediyespor ve Sertavul Esnafspor Mersin Amatör ligde mücadele etmektedir.
Kaynakça
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Mut Nüfusu - Mersin". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Mersin Mut Nüfusu". nufusune.com.
Dış bağlantılar
- Mut Belediyesi22 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Mut Kaymakamlığı19 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
