LIMSwiki
ZE
|
Quésta pàgina a l'é scrîta in zenéize, segóndo a grafîa ofiçiâ |
L'Îzoa grêga de Sâmo[1], a-o làrgo da còsta da Turchîa, a l’é stæta 'na colònia zenéize da-o 1304 a-o 1329 e tórna da-o 1346 a-o 1475 quand'a l'é chéita inte màn òtomâne.
I Giustinién àivan avûo ascì da-o 1349, da-a Repùblica, l'aministraçión de îzoe de Chîo (ò Scîo) e d'Icària e l'àn tegnûa scinn'a-o 1566. Costantinòpoli, capitâle de l'Inpêro Româno de Levànte (d'Òriénte), a l'àiva riconosciûo sto dirìtto ereditâio da Compagnîa di Giustinién a-i 8 de zùgno do 1363.
Into 1380 i Ötomâni àn òcupòu l'îzoa ch'a l'arèsta 'n posediménto da compagnîa zenéize ma quésta a l'é costréita a pagâ 'n tribûto.
Into 1462 i Òtomâni tórnan in sce l'îzoa e a sachézan tórna, A Conpagnîa zenéize a peu continoâ a sò ativitæ comerciâle ma a l'é costréita a pagâ 'n tribûto ciù èrto.
Into 1475, l'îzoa a l'é colpîa da 'n teramòtto: l'ægoa dôçe a pénetra inte profonditæ da tæra e tànte vivàgne se sciûgan e l'îzoa a divénta pi-â ciù pàrte dezèrta dónde rèstan sôlo pöchi pastoî nòmadi. Quànde in sciâ fìn l'ægoa a vêgne fæta tornâ in sce tùtta l'îzoa, l'Inpêro òtomâno, ch'o l'à pigiòu lê o contròllo de l'îzoa, o permétte a-i colöni de tùtto o Mâ Egêo d'andâ a stâ la.
Into 1481, I Giustinién làscian de sò voentæ l'îzoa e i Òtomâni ghe tiàn sciù 'n fòrte che dòppo àn abandonòu sott'a-o Baiazet II.
Dòppo a chéita de Costantinòpoli, into 1453, Zêna a no poéiva ciù garantî a seguéssa. I contìnoi atàcchi di piràtti e-e prescioìn de l'Inpêro òtomâno costrénzan Zêna, into 1475, a-abandonâ tànte colònie e instalaçioìn into Mâ Néigro e inte l'Egêo: Sâmo a l'é unn-a de quélle. De consegoénsa, quæxi tùtti i rescidénti làscian l'îzoa e vàn a stâ inte colònie de Chîo, e in pàrte inte l'Àzia Minô ascì[2].
Vêgne spontànio òservâ comm'â stöia a se ripête: into 2019 e aotoritæ da Repùblica de Turchîa àn decîzo de lasciâ emigrâ migiæa de scirién da-i cànpi pròfoghi tùrchi vèrso dötre îzoe grêghe tra e quæ Sâmo e Chîo.
Nòtte
- ↑ Tèsto tradûto da-o Rîco Carlini.
- ↑ Segóndo 'na fónte, l'îzoa a l'é tornâ tórna de propietæ da Conpagnîa comerciâle da famìggia zenéize di Giustinién scinn'a-o 1566.
Vôxe corelæ
Âtri progètti
Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Samo
| Contròllo de outoritæ | VIAF (EN) 159286977 · LCCN (EN) n2012058696 · GND (DE) 4051507-2 · WorldCat Identities (EN) n2012-058696 |
|---|
