LIMSwiki
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Gelaens. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
't Empire (oetgesjpraoke es "aopier") is de naam veur 'ne Franse kunssjtroaming oet 't begin van de 19e eëuw.
Gesjiedenis
Empire is oarsjprónkelik 'ne zuvere Franse sjtiel dae in Paries is óntsjtaon. De sjtiel bleujde nao de Franse Revelutie, Frankriek lik zien wónje en Paries kènt 'n langzame hersjtèlperiood. In 'n weulig politiek milieu waet Napoleon Bonaparte 't tot sjtaatshoof van Frankriek te sjöppe; hae wirt de eësjte Keizer van de Franse. Hae probeert opnuuj 'n groat keizerriek te verovere zoa-es Julius Caesar dat eërder veur häöm al deeg.
Napoleon wint de eine nao de angere veldjsjlaag en kènt 'n groate populariteit. Hae boewt 'n imago op van veldjheër, en lieët zich ómringe mèt kosbaarheje in 'ne nuuje sjtiel, de Empire. De sjtiel is dus lètterlik verneump nao 't Keizerriek, wat in 't Frans es empire wirt vertaald. De keizer hólp mèt de sjtiel te óntwikkele en informeerde geregeld nao de productie van meubilair en kuns. Hae euverlaajde de aw manufacture mèt besjtèllinge veur sjtóffe en meubilair. In dees periood kènde Lyon 'n groate ziede-productie, sómmige van dees fabrikante besjtaon nog sjteeds. Empire is dudelik in de eësjte plaatsj 'n interieursjtiel, veur de baetere börgers. Napoleon leet de Franse kesjteële en paleize aankleije in dees moderne sjtiel.
Sjtielkènmerke
Napoleon waas 'ne bewónjerèr van de Egyptische cultuur, vandao dat in de Empire-sjtiel elemente en patroane oet de Awd-Egyptische en Romeinse boewkuns woorte toegepas (classicisme).
Hae deeg insjpiratie op bie zien veldsjlage en roufde völ kunssjatte oet 't landj óm ze nao Paries te brènge.
De sjtiel is verwant en aan de classicistische Lodewijk XVI-sjtiel. Typerend zint 't gebruuk van verguldinge, militaria, sphinxe, palmette en fèlle, rieke pastelkleure.
Napoleon leet euveral wo hae kaom de lokale burgerie kènnismake mèt ziene Empire-sjtiel. Zoadoonde kènde de sjtiel 'n korte mèr heftige bleujperiood in Europa. Es reactie op de Empire óntsjtónde later in de 19e eëuw de (Neogotiek) en de Biedermeier-sjtiel.
Collecties
- versjeijene zale in 't Kesjteël van Fontainebleau
- versjeijene zale in 't Kesjteël van Versailles
- versjeijene meubels in 't Kesjteël van Laken
- In 't Keuninklik Paleis in Amsterdam bevundj zich 'n complete collectie Empire-meubele oet de tied van Lodewijk Napoleon.
Bron
- Wikipedia NL.
Externe links
