LIMSwiki

Τα δάκρυα είναι υγρό το οποίο εκκρίνεται από τους δακρυϊκούς αδένες και καθαρίζει και λιπαίνει το μάτι σε περίπτωση ερεθισμού. Τα δάκρυα μπορούν να δημιουργηθούν ως αποτέλεσμα του κλάματος το οποίο σχετίζεται με ισχυρά εσωτερικά συναισθήματα, όπως λύπη, αγάπη, θαυμασμό ή ευχαρίστηση.

Τα δάκρυα παράγονται από τους δακρυϊκούς αδένες οι οποίοι βρίσκονται στο άνω πλάγιο τμήμα του οφθαλμικού κόγχου. Ο αδένας χωρίζεται σε δυο λοβούς (άνω και κάτω) από την απονεύρωση του ανελκτήρα μυ. Ο άνω λοβός είναι μεγαλύτερος και έχει σχήμα φασολιού. Στη συνέχεια, τα δάκρυα απλώνονται στον οφθαλμό. Στη συνέχεια η περίσσεια δακρύων φτάνει σε ένα στενό πόρο, το δακρυϊκό σημείο, στον έσω κανθό του οφθαλμού και μαζεύεται στον δακρυϊκό ασκό και κατόπιν στον ρινοδακρυϊκό πόρο και εν τέλει στην ρινική κοιλότητα.^[1][2]

Τα δάκρυα αποτελούνται από νερό, ηλεκτρολύτες, πρωτεΐνες, όπως αντισώματα και λυσοζύμη και λιπίδια. Αυτά τα υλικά με τη σειρά τους σχηματίζουν τρία διακριτά στρώματα (με σειρά από το εξωτερικό προς τα έσω): το στρώμα λιπιδίων, το υδάτινο στρώμμα και το βλεννώδες στρώμα που καλύπτει το επιθήλιο.^[3]

Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι δακρύων:

Βασικά δάκρυα

Στα υγιή μάτια των θηλαστικών, οι κερατοειδείς διατηρούνται συνεχώς υγροί και τρέφονται από τα βασικά δάκρυα. Λιπαίνουν το μάτι και βοηθούν να καθαριστεί από τη σκόνη. Τα δάκρυα αποτελούνται από νερό, μυκίνη, λιπίδια, λυσοζύμη, λακτοφερρίνη, λιποκαλίνη, ανοσοσφαιρίνες, γλυκόζη, ουρία, νάτριο και κάλιο. Κάποια από αυτά τα συστατικά, όπως η λυσοζύμη, καταπολεμούν τις βακτηριακές λοιμώξεις διασπώντας την πεπτιδογλυκάνη στο εξωτερικό τμήμα κάποιων βακτηρίων. Συνήθως, παράγονται 0,75 με 1,1 γραμμάρια δακρύων κάθε 24-ωρο, ρυθμός ο οποίος μειώνεται με την ηλικία.^[4] Επιπλέον, περιέχουν ασκορβικό οξύ, ουρικό οξύ, κυστεΐνη, γλουταθειόνη και τυροσίνη.

Αντανακλαστικά δάκρυα

Ο δεύτερος τύπος δακρύων παράγεται ως αποτέλεσμα ερεθισμού του ματιού από ξένα σώματα ή από την παρουσία ερεθιστικών ουσιών, όπως από κρεμμύδι, δακρυγόνο και σπρέι πιπεριού, στην περιοχή του ματιού, όπως ο κερατοειδής, ο επιπεφυκότας ή ο ρινικός βλεννογόνος, με αποτέλεσμα την ενεργοποίηση των διαύλων TRP στο οφθαλμικό νεύρο.^[5] Επίσης, έχει σχετιστεί με δυνατό φως, εμετό, βήχα και χασμουρητό. Τα αντανακλαστικά αυτά έχουν ως στόχο να ξεπλύνουν το μάτι.^[4]

Κλάμα (ψυχικά δάκρυα)

Η τρίτη κατηγορία, γενικά, αναφέρεται ως κλάμα, και αυξάνεται λόγω ισχυρού συναισθηματικού άγχους, ευχαρίστησης, θυμού, λύπης ή πόνου. Στους ανθρώπους, τα συναισθηματικά δάκρυα μπορεί να συνοδεύονται από ερυθρότητα του προσώπου και λυγμούς. Τα δάκρυα αυτά έχουν διαφορετική χημική σύνθεση από αυτά για λίπανση. Περιέχουν περισσότερες πρωτεϊνικές ορμόνες, όπως η προλακτίνη, η αδρενοκορτικοτρόπος ορμόνη, η λευ-εγκεφαλίνη, από τα βασικά ή τα αντανακλαστικά δάκρυα. Στην παραγωγή τους συμμετέχει και το μεταιχμιακό σύστημα. Το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα ελέγχει τους δακρυϊκούς αδένες με την έκκριση ακετυλοχολίνης.^[6]