LIMSwiki

Enriko Fermi
italyanca Enrico Fermi[1]
Doğğan künü	1901 sentâbr 29(1901-09-29)[2][3][1][…]
Doğğan yeri	Roma, [d][4][1][10][…]
Ölgen künü	1954 noyabr 28(1954-11-28)[4][2][3][…] (53 yaşında)
Ölgen yeri	Çikago, İllinoys, Amerika Qoşma Devletleri[4][11][12][…]
Memleketi	[d]  İtaliya[5][6][7][…]  Amerika Qoşma Devletleri[8][9][1]
Zenaatı	fizikacı, nazariyeci fizik, özek alimi, universitet ocası, keşfiyatçı
Ömür arqadaşı	[d][1]
Mukâfatlar	[d] (1954) [d] (1953) [d] (1926) [d] (1947) [d] (1942) [d] (1953) [d] (1976) [d] (1949) [d] (1950) [d] (1952) [d] [d] (1950 aprel 27)
Avtograf
Wikimedia Commons saytindaki Multimedia fayllar

Enriko Fermi (italyanca Enrico Fermi; 1901 senesi ilk küz ayınıñ 29 - 1954 senesi boş ayınıñ 28) - italiyalı fizikacı, özek, cüz ve statistik fizika saalarındaki işlerinen belli. Muvafaqiyetler arasında - maddeni redtenler ile bombardirlegeninde özek daafaalliklerinden yañı şavlefaal unsurlar doğğanını keşf etkeni.

Temel tesirlenüvlerinden biri zayıf tesirlenüvni ögrenüv ve fermionlarnıñ cüz statistikasından (Pöl Dirak ile) işler onıñ nazariy işlerine ait. O, Fermi işçenligi qavrayışını teklif etken.

Fizikadan Nobel mukâfatınıñ laureatı (1938). Amerika sanaat ve ilimler akademiyasınıñ Rumford mukâfatınıñ (1953) ve diger bir çoq ilmiy imtiyazlarnıñ laureatı.

Nobel premiyasını elde etip, Fermi ömür arqadaşı ve balaları ile Amerika Qoşma Ştatlarına köçtiler. İtaliyadaki yeudilerge nisbeten faşist akimiyetiniñ siyaseti İcret etkenniñ sebebi oldı. Ferminiñ ömür arqadaşı yeudi dinini küte edi.

Fermi Manhetten leyhasınıñ yetekçi iştirakçısı edi.

Enriko Fermi, Romada Alberto Fermi (italyanca Alberto Fermi), alâqa nazirliginiñ baş teftişçisi ve İda de Gattis (italyanca Ida de Gattis), başlanğıç mektep ocasınıñ qorantasında doğdı. Üç balasından eñ küçügi edi. Balalıqta özüniñ Cülio ağasınıñ ölümini körmege mecbur oldı. Ağasınen beraber Enriko türlü tehnikiy cihazlarnen oğraşmağa seve edi. Ağası, 1915 senesi ğırtlaqtaki irinlemeni yoq etüv ameliyatı vaqtında can bergen. Bu vaqiadan soñ Enrikonıñ tabiatı daa qapalı oldı. Özüniñ bütün boş vaqtını oğlançıq fizika ve riyaziyat kitaplarınıñ oqumasına bağışlay edi.

1. ↑ ^{1,0 1,1 1,2 1,3 1,4} https://www.biography.com/people/enrico-fermi-9293405
2. ↑ ^{2,0 2,1} Internet Movie Database (англ.) — 1990.
3. ↑ ^{3,0 3,1} Enrico Fermi // Nationalencyklopedin (швед.) — 1999.
4. ↑ ^{4,0 4,1 4,2} Понтекорво Б. М. Ферми Энрико // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1977. — Т. 27 : Ульяновск — Франкфорт. — С. 306.
5. ↑ TV.com (англ.) — 2005.
6. ↑ http://www.nytimes.com/1999/11/16/science/scientist-at-work-richard-l-garwin-physicist-and-rebel-is-bruised-not-beaten.html
7. ↑ https://www.nytimes.com/learning/general/onthisday/bday/0929.html
8. ↑ http://www.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/7584915.stm
9. ↑ http://www.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/7584915.stm
10. ↑ Archivio Storico Ricordi — 1808.
11. ↑ http://link.springer.com/content/pdf/10.1007%2F978-3-662-07791-7_11.pdf
12. ↑ http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/00107510500144639