LIMSwiki
| Maroko المملكة المغربية Al-Mamlakah al-Maghribīyyah ⵜⴰⴳⵍⴷⵉⵜ ⵏ ⵍⵎⴰⵖⵔⵉⴱ Tagldit n Lmaɣrib | |
|---|---|
 |
|
| Banniel | Ardamezioù |
| Ger-stur broadel : الله، الوطن، الملك Allāh, al-Waţan, al-Malik "Doue, ar Vro, ar Roue" | |
 Lec'hiadur Maroko | |
| Yezhoù ofisiel | arabeg ha tamazigh |
| Kêr-benn | Rabat |
| Statud politikel | Rouantelezh vonreizhel |
| Roue | Mohammed VI (محمد السادس, ⵎⵓⵃⵎⵎⴷ ⵡⵉⵙⵙ ⵚⴹⵉⵚ) |
| Kentañ ministr | Aziz Akhannouch (عزيز أخنوش, ⵄⴰⵣⵉⵣ ⴰⵅⵏⵓⵛ) |
| Gorread -En holl -% dour |
446 550 km² 0,056 |
| Poblañs -Hollad -Stankter ar boblañs |
33 241 259 (2005) 70/km² |
| Dizalc'hiezh | (diouzh Frañs) 2 a viz Meurzh 1956 |
| Moneiz | Dirham Maroko (MAD) |
| Kan broadel | Kan broadel Maroko (Nachid waţani maghribi) |
| Devezh ar vro | 2 a viz Meurzh |
| Kod war ar Genrouedad | .ma |
| Kod pellgomz | +212 |
Rouantelezh Maroko, pe Maroko ent-berr (المغرب, al-Maġrib en arabeg; ⵍⵎⴰⵖⵔⵉⴱ Lmaɣrib e tamazight), a zo ur vro e gwalarn kevandir Afrika. Bevennet eo gant ar Mor Kreizdouar en hanternoz, gant Aljeria er reter, gant ar Meurvor Atlantel er c’hornôg, ha gant Sahara ar C'hornôg er c’hreisteiz (douaroù aloubet gant Maroko e 1975). Rabat eo ar gêr-benn velestradurel ha politikel, ha Casablanca ar gêr vrasañ hag ar gêr-benn armerzhel. Div gêr stag ouzh Spagn a zo enklozet e Maroko, war aod ar Mor Kreizdouar: Ceuta (Sabta) ha Melilla (Maliliya).
Ar Menezioù Atlas a dreuz ar vro penn-da-benn, eus ar mervent d’ar biz. Er reter hag er su d’ar menezioù-se en em led dezerzh ar Sahara, m’eo gwall zistank an dud. Emañ an darn vrasañ eus annezidi Maroko o chom er gwalarn da aradennad an Atlas. Aodoù he deus ar vro war ar Mor Kreizdouar en Norzh hag ar Meurvor Atlantel er C'hornôg. 34 milion a annezidi he deus hervez niveradeg 2014, ha 446 550 km² zo dezhi (47,51 ann./km²) pe 710 850 km² gant Sahara ar C'hornôg.
An arabeg hag an tamazigh eo ar yezhoù ofisiel. Div yezh a vez kaozeet er vro: arabeg Maroko, zo disheñvel-mat diouzh an arabeg unvan, hag ar berbereg (anvet tamazight alies). Ledet a-walc’h eo an anaoudegezh eus ar galleg, yezh an drevadennourien gozh, hag ar spagnoleg e lodennoù ’zo eus ar vro. Implijet e vez ar galleg en ensavadurioù gouarnel, er mediaoù, er bed ekonomikel hag en diplomatiezh. Kelennet e vez dre ret en holl skolioù Maroko.
Ezel eo Maroko eus an ABU, ar Gevre Arab, Unaniezh Afrika, Unaniezh Maghrib Arab, Aozadur ar c'henober islamek, Aozadur etrebroadel ar frankofoniezh, Strollad ar 77, Unaniezh evit ar C'hreizdouar, ha war ar renk emañ evit emezelañ da Gumuniezh Armerzhel Stadoù Kornôg Afrika.
An Islam, an "arabiezh" hag an "amazighiezh" a zo despizet gant bonreizh ar rouantelezh evel « lodennoù diazez » identelezh ar bobl varokan. Relijion ar Stad eo an Islam, met diogelaet eo gantañ ar frankiz azeuliñ evit an holl relijionoù.
Istor
Roudoù Hominidae zo bet kavet hag a zo 700 000 bloaz kozh. Er Ragistor e oa o chom Berbered eno. Diazezet e voe ar pezh a vez gwelet evel ar stad varokan kentañ gant an emir Idris Iañ e 789.
Un nebeud mareoù pouezus en istor ar vro :
- Impalaeriezh roman 40-395
- Diosez Hispaniae
- Rouantelezh ar Vandaled 429-533
- Impalaeriezh roman ar Reter 533-688
- Rouantelezh Nekor 710-1019
- Gwarezveliezh c'hall e Maroko (1912-1956)
- ren Hasan II etre 1961 ha 1999
- ren Mohamed VI abaoe 1999
Armerzh
Pempvet armerzh Afrika eo hini Maroko, hag an trede er Maghreb goude Ejipt hag Aljeria. Tremenet eo ar PDG eus 56 da 107 miliard a zolaroù etre 2004 ha 2014, ha mestroniet eo ar monc'hwez gant ur c'heitad bloaz 1.8 %. Hervez ministrerezh an armerzh e oa 1.6% ar monc'hwez e 2015, ha 4.8 % ar c'hresk, sachet gant ur bloavezh labour-douar mat, ur sifr uheloc'h eget ar 4.4% a oa bet rakwelet gant al lezenn arc'hant 2015.
Bras e chom an digevatalderioù sokial avat, hervez un danevell savet gant an AMG Oxfam[1].
Sevenadur
Brudet eo ar fantasia varokan, un abadenn varc'hegezh hengounel a denn d'ar meuriad, d'al labour-douar ha d'ar relijion. Graet e veze bep bloaz e koulz ar mousem, gouel an eostoù ha gouel sant ar meuriad. E-pad an arvest-se e vez drevezet argadoù gant ar varc'hegerien war o c'hezeg harnezet brav, o tennañ gant o fuzuilh poultr du.
Spisoù a vez implijet kalz er c'heginerezh marokan hag a zo ur meskad eus ar re vorian, europat ha kreizdouarat. Produet e vez safron e Tetouan, bent hag olivez e Meknes, hag orañjez ha sitroñs e Fes. Kig-yar eo ar c'hig ar muiañ debret er vro, a-raok kig-bevin ha kig-dañvad. Kouskous ha tajin eo ar meuzioù brudetañ.
Notennoù ha daveoù
Tiriadoù dalc'het
Ceuta • Inizi Kanariez • Madeira • Melilla • Mayotte • Reünion • Saint Helena • Inizi Tchagos
Azawad • Sahara ar C'hornôg • Somaliland
Azia: Arabia Saoudat° • Bahrein* • Bhoutan° • Brunei° • Emirelezhioù Arab Unanet^ • Japan • Jordania* • Kambodja^ • Koweit* • Malaysia^ • Nepal • Oman° • Qatar° • Thailand
Kenglad ar Broadoù (Commonwealth): Antigua ha Barbuda • Aostralia • Bahamas • Barbados • Belize • Grenada • Jamaika • Kanada • Papoua Ginea-Nevez • Rouantelezh Unanet • Saint Kitts ha Nevis • Santez-Lusia • Sant Visant hag ar Grenadinez • Inizi Salomon • Tonga • Tuvalu • Zeland-Nevez
Monarkiezhoù european all: Belgia • Danmark • an Izelvroioù • Liechtenstein* • Luksembourg • Monako* • Norge • Spagn • Sveden • Vatikan (Sez Santel)°^
° monarkiezh absolut, * monarkiezh damvonreizhel, ^ monarkiezh dre zilennadegoù| Izili hag arsellerien Aozadur ar C'hevelerezh Islamek (AKI) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Izili |
|
||||||
| Arsellerien |
|
||||||
| Kevre ar Stadoù Arab | ||
|---|---|---|
| Izili | Aljeria · Arabia Saoudat · Bahrein · Djibouti · Ejipt · Emirelezhioù Arab Unanet · Irak · Jordania · Komorez · Koweit · Liban · Libia · Maouritania · Maroko · Oman · Palestina · Qatar · Siria · Somalia · Soudan · Tunizia · Yemen |  |
| Arsellerien | Brazil · Eritrea · India · Venezuela | |
