LIMSwiki

Фердынанд VII
ісп.: Fernando VII
манарх Іспаніі 19 сакавіка 1808 — 4 мая 1808
Папярэднік	Карл IV
Пераемнік	Карл IV
манарх Іспаніі 4 мая 1814 — 29 верасня 1833
Папярэднік	Жазеф Банапарт
Пераемнік	Ізабела II
[d] 19 сакавіка 1808 — 6 мая 1808
[d] 4 мая 1814 — 29 верасня 1833
Нараджэнне	14 кастрычніка 1784(1784-10-14)[1][2][…] Эскарыял, Сан-Ларэнса-дэ-Эль-Эскарыяль[3]
Смерць	29 верасня 1833(1833-09-29)[1][3][…] (48 гадоў) [d], Мадрыд[3]
Месца пахавання	[d] Эскарыял
Род	Іспанскія Бурбоны
Бацька	Карл IV
Маці	Марыя-Луіза Пармская
Жонка	[d][4], [d][4], [d][4] і Марыя Крысціна Бурбон-Сіцылійская[4]
Дзеці	Ізабела II[5], [d], [d][6] і [d][6]
Веравызнанне	Каталіцкая Царква
Аўтограф
Манаграма
Званне	[d]
Узнагароды
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Фердынанд VII (ісп.: Fernando VII; 14 кастрычніка 1784, Мадрыд — 29 верасня 1833, Мадрыд) — кароль Іспаніі ў сакавіку — маі 1808 года і з 1813 года.

Фердынанд нарадзіўся 14 кастрычніка 1784 года ў сталіцы Іспаніі горадзе Мадрыдзе ў сям’і іспанскага караля Карла IV.

Ён нярэдка канфліктаваў з бацькам і меў рэпутацыю правадыра нацыянальнай партыі, якая апануе Напалеону I, паслухмянай прыладай якога быў Карл (у рэчаіснасці Фердынанд вёў уласныя перамовы з Напалеонам). Пасля інтэрвенцыі французскай арміі, народнага паўстання ў падтрымку прынца і адрачэння бацькі ў 1808 годзе абвешчаны каралём. Неўзабаве сын і бацька былі фактычна арыштаваны Напалеонам у Баёне, пад ціскам адракліся ад правоў на прастол, пасля чаго Банапарт пасадзіў на іспанскі прастол свайго старэйшага брата Жазефа. Антыфранцузскае супраціўленне ў Іспаніі прызнавала Фердынанда законным каралём, у той час як ён сам ніяк не ўдзельнічаў у гэтай барацьбе.

У 1813 годзе французы былі выцеснены з Іспаніі, і Фердынанд ізноў стаў каралём (Карл IV яшчэ жыў у Рыме, але ў Іспанію не вярнуўся).

Палітыка Фердынанда VII была цвёрда антыліберальнай і контррэвалюцыйнай, з яго дзейнасцю звязаны тэрор супраць рознага роду вызваленчых рухаў. Асоба караля, які першапачаткова быў сімвалам нацыянальнай барацьбы, стала вельмі непапулярнай.

У 1820—1823 гадах у Іспаніі успыхнула грамадзянская вайна, падчас якой ваенныя на чале з Рыега патрабавалі ад караля выканання канстытуцыі 1812 года. Паўстанне было падушана па рашэнні Свяшчэннага саюза з дапамогай французскай арміі, а Рыега павешаны, нягледзячы на раней абвешчаную каралём усеагульную амністыю.

Пры Фердынандзе Іспанія пазбавілася лацінаамерыканскіх уладанняў: у 1810—20-я гады віцэ-каралеўствы Амерыкі падчас рэвалюцый на чале з Сімонам Баліварам і іншымі сталі незалежнымі рэспублікамі.

Жанаты чатыры разы, кароль меў дзяцей толькі ад апошняга шлюбу; старэйшую дачку Ізабелу ён абвясціў у 1830 годзе спадчынніцай, адмяніўшы салічны закон. Членам рэгенцкагасавета ён паставіў генерала Ахуманада, які раней прыклаў нямала сіл для вяртання Фердынанда на прастол (пазней, за адданасць дынастыі, Ізабела даруе генералу тытул герцага). Смерць Фердынанда ў 1833 годзе прывяла да грамадзянскай вайны паміж прыхільнікамі малалетней Ізабелы II і прыхільнікамі малодшага брата Фердынанда дона Карласа, так званымі карлістамі.

Фердынанд VII раптоўна сканаў 29 верасня 1833 года ў родным горадзе.

Baumgarten. Geschichte Spaniens vom Ausbruch der französischen Revolution. Leipzig 1865-71, 3 Bde.

• Фердинанд VII // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 86 томах (82 т. и 4 доп.) (руск.). — СПб., 1890—1907.
• Фердынанд VII у Энцыклапедыі Кальера