LIMSpec Wiki
Sahara Bophirima (Searabia: الصحراء الغربية aṣ-Ṣaḥrā 'al-Gharbiyyah; lipuo tsa Berber: Taneẓroft Tutrimt; Sepanishe: Sáhara Occidental) ke sebaka seo ho phehisanoang khang ho sona lebopong le ka leboea-bophirima le tikolohong ea Maghreb ea Leboea le Bophirima ba Afrika. Hoo e ka bang 20% ea sebaka seo e laoloa ke naha e ipitsang ea Sahrawi Arab Democratic Republic, ha karolo e setseng ea 80% e lula ebile e tsamaisoa ke naha ea boahelani ea Morocco. Sebaka sa eona se kaholimo ho li-kilometara tsa 266,000 (103,000 sq mi). Ke e 'ngoe ea libaka tse nang le baahi ba fokolang ka ho fetisisa lefatšeng, haholo-holo tse nang le mabalane a lehoatata. Baahi ba hakanngoa ho feta 500,000, eo ho eona e ka bang 40% ba lulang Laayoune, e leng toropo e kholo ho fetisisa Sahara Bophirima.
E hapiloe ke Spain ho fihlela qetellong ea lekholo la bo20 la lilemo, Sahara Bophirimela esale e le lenaneng la Machaba a Kopaneng la libaka tse sa ipuseng ho tloha ka 1963 kamora tlhoko ea Moroccane. Ke sebaka se nang le baahi ba bangata ka ho fetisisa lenaneng leo, hape ke sebaka se seholo ka ho fetisisa sebakeng seo. Ka 1965, Kopano e Akaretsang ea Machaba a Kopaneng e ile ea amohela qeto ea eona ea pele ho Sahara Bophirima, ea kopa Spain ho tlosa naha sebaka. Selemo hamorao, qeto e ncha e ile ea fetisoa ke Kopano e Akaretsang e kopang hore ho etsoe referendum ke Spain mabapi le boipuso. Ka 1975, Spain e ile ea tlohela taolo ea taolo ea sebaka seo ho ba kopantseng tsamaiso ea Moroko (e neng e ntse e tseka sebaka seo ho tloha ka 1957) [7] le Mauritania. Ho ile ha qhoma ntoa lipakeng tsa linaha tseo le mokhatlo oa bochaba oa Sahrawi, Polisario Front, e phatlalatsang Sahrawi Arab Democratic Republic (SADR) le mmuso o neng o le botlamuoeng Tindouf, Algeria. Mauritania e ile ea hula likopo tsa eona ho 1979, mme qetellong Moroko ea fumana taolo ea taolo ea libaka tse ngata, ho kenyeletsoa le litoropo tsohle tse kholo le lisebelisoa tsa tlhaho. Machaba a Kopaneng a nka Polisario Front e le moemeli ea molaong oa batho ba Sahrawi, mme e tiisa hore Sahrawis e na le tokelo ea ho iketsetsa liqeto.
Ho tloha tumellanong e tšehelitsoeng ke tumellano ea Machaba a Kopaneng ea ho emisa ntoa ka 1991, likarolo tse peli ho tse tharo tsa sebaka seo (ho kenyeletsoa boholo ba lebopo la Atlantic - karolo e le 'ngoe feela ea lebopo kantle ho Lerako la Sahara Bophirimela la Moroccoa ke boroa bo fetelletseng, ho kenyeletsoa le hloahloa ea Ras Nouadhibou e tsamaisoa ke mmuso oa Moroko, ka tšehetso e bonolo e tsoang Fora le United States, le e setseng ke SADR, e tšehelitsoeng ke Algeria. Ka hare ho naha, linaha tse kang Russia li nkile boemo bo sa hlakang le bo sa nke lehlakore litlalehong tsa lehlakore ka leng, 'me li hatelletse mahlakore ka bobeli ho lumellana ka qeto e nang le khotso. Moroko le Polisario ka bobeli li lekile ho matlafatsa litseko tsa bona ka ho bokella tumello ea semmuso, haholoholo ho tsoa linaheng tsa Afrika, Asia le Latin America linaheng tse tsoelang pele. Polisario Front e hapile tumello ea semmuso bakeng sa SADR ho tsoa liprofinseng tse 46, mme e ekelitsoe ho ba setho ho Mokhatlo oa Afrika. Moroko e hapile tšehetso ea boemo ba eona ho tsoa mebusong e mengata ea Afrika le ho tsoa boholo ba lefats'e la Mamoseleme le Arab League. Maemong ana ka bobeli, kananelo e atolositsoe le ho huleloa morao lilemong tse mashome a mabeli tse fetileng ho latela maemo a fetohang a machabeng.
Ho tloha ka 2017, ha ho naha e ngoe eo e leng setho ea Machaba a Kopaneng e kileng ea amohela semolao borena ba Moroko holim'a likarolo tsa Sahara Bophirima. Leha ho le joalo, linaha tse 'maloa li bontšitse tšehetso ea tsona bakeng sa kananelo ea nako e tlang ea ho hokeloa hoa naha ea Morocco joalo ka karolo e ikemetseng ea' Muso.
Leha ho le joalo, mohlahlami oa Kopano ea Afrika, Mokhatlo oa Bonngoe ba Afrika, o amohetse ka 1984 Sahrawi Arab Democratic Republic e le e 'ngoe ea litho tsa eona tse felletseng, e nang le maemo a tšoanang le a Morocco, le Morocco li ipelaetsa ka ho emisa setho sa eona ho OAU. Moroko o ile oa khutlisoa hape ho Kopano ea Afrika ka la 30 Pherekhong 2017 ka ho netefatsa hore lipolelo tse loantšanang lipakeng tsa Morocco le SADR li tla rarolloa ka khotso le ho emisa katoloso ea taolo ea eona e ikhethang ea sesole ka ho aha marako a mang. African Union leha ho le joalo ha e so fane ka polelo efe kapa efe ea semmuso mabapi le moeli o arolang libaka tse ipusang tsa Morocco le SADR ho Sahara Bophirima, ho fihlela qabang ea bona e rarolloe. Sebakeng seo, African Union e nka karolo morerong oa Machaba a Kopaneng, molemong oa ho boloka ntoa le ho fihlela tumellano ea khotso lipakeng tsa litho tsa eona tse peli. African Union e fana ka balebeli ba khotso morerong oa ho boloka khotso oa UN, molemong oa ho laola sebaka se haufi le moeli oa mabota a hahiloeng ke Morocco, mme sebaka sena e ntse e le sebaka se se nang motho feela ntle le baahi ba ka mehla ntle le taolo ea nakoana ea sesole sa UN balebeli ba khotso le liketsahalo tse ling tsa sesole sa Morocco.
