LIMSpec Wiki

Ovo je članak o godini 1673.

Godina 1673 (MDCLXXIII) bila je redovna godina koja počinje u nedjelju po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u srijedu po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

1673 na Wikimedijinoj ostavi

• 10. 2. - Premijera Molièrovog "Umišljenog bolesnika" u Parizu. Autor se srušio tokom četvrte izvedbe 17. februara i ubrzo umro.
• 27. 3. - Bajo Pivljanin moli mletačkog dužda da prestanu progoni hajduka koji su se samovoljno vratili iz Istre u Boku (neki su oslobođeni)^[1].
• 29. 3. - Engleski Test Act uskraćuje državnu službu svima koji ne prihvataju Crkvu Engleske.

• 27. 4. ? - Premijera prve Lullyjeve opere Cadmus et Hermione.
• 5. 6. - Kapitulacije Osmanskog carstva: Luj XIV postaje zaštitnik katolika.
• 6. 6. - Vossemski ugovor: Brandenburg-Pruska sklopila separatni mir sa Francuskom.
• 11. 6. - Odbrambeni savez Holandije i Danske.
• 7. i 14. 6. - Treći anglo-holandski i Franko-holandski rat: dve Bitke kod Schoonevelda su pomorske pobede Holanđana nad Englezima i Francuzima.
• 17. 6. - Trgovac Louis Jolliet i jezuit Jacques Marquette stigli do rijeke Mississippi, idu do ušća Arkansasa.
• 30. 6. - Luj XIV nakon opsade zauzima Maastricht. U borbama je poginuo Charles de Batz-Castelmore d'Artagnan.

• avgust - Počinje Pobuna tri vazala protiv qingovske vlasti u Kini.
• 7. 8. - Holanđani povratili New York, ali definitivno ga gube sledeće godine.
• 21. 8. - Bitka kod Texela je još jedna holandska pomorska pobeda.
• 30. 8. - Sveto rimsko carstvo, Španija, Holandija i luterani sklapaju savez protiv Francuske.

• 10. 11. - Umro poljsko-litvanski vladar Michał Korybut Wiśniowiecki.
• 11. 11. - Poljsko-turski rat (1672–76). Hotinska bitka je pobeda hetmana Jana Sobieskog nad Turcima.
• 12. 11. - Opsada Bonna: holandsko-carske snage zauzele grad kojeg je držao francusko-kelnski garnizon - preokret u ratu.
• 3. 12. - James, vojvoda od Yorka se oženio Marijom Modenskom.

• Lepoldov apsolutizam - Namjesništvo u Požunu/Bratislavi preuzima prava ugarskog palatina (mjesto upražnjeno od 1667.)^[2].
• Dubrovačka Republika ima 22.000 stanovnika^[3], od čega 3.000 u samom gradu^[4].
• Dubrovačka vlada osnovala Društvo za trgovinu u Levantu, sa sjedištem u Beogradu^[5].
• Stjepan Glavač napravio kartu Hrvatske.
• Mladi erdeljski diplomata Đorđe Branković se počinje izdavati za potomka srpskih despota^[3]; u kontaktu je sa austrijskim poslanikom na Porti kome odaje tajne iz pregovora Porte sa mađarskim emigrantima^[6].
• Nauka i tehnika:
  • Gotfrid Vilhelm Lajbnic izmislio cilindar sa zupcima inkrementalne veličine (Lajbnicov točak) koji će se koristiti u mehaničkim računskim mašinama.
  • Antoni van Leeuwenhoek započeo prepisku sa Kraljevskim društvom u kojoj izlaže mikroskopska osmatranja.
  • Christian Huygens objavio Horologium Oscillatorium u kome se obrađuje klatno i horologija.
• Luj XIV promovisao allonge periku u Francuskoj.
• U Francuskoj osnovana kolonijalistička Compagnie du Sénégal.

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1673.

• 26. 10. - Dimitrie Cantemir, moldavski knez, književnik, filozof itd. († 1723)
• 31. 12. - Ahmed III, osmanski sultan († 1736)

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1673.

• ? - Semjon Dežnjov, moreplovac (* ca. 1605)
• 17. 2. - Molière, pisac i glumac (* 1622)
• 17. 8. - Reinier de Graaf, lekar i anatom (* 1641)
• 10. 11. - Michał Korybut Wiśniowiecki, poljsko-litvanski vladar (* 1640)
• 16. 11. - Ana Katarina Zrinska, književnica, velikašica (* ca. 1625)
• 15. 12. - Margaret Cavendish, naučnica, spisateljica (* 1623)

Literatura

• Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
• Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5