LIMSpec Wiki

éDit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Zieland (Zeeland)
Hoofsjtad	Middelburg
Opperflaakde – woevan land – woevan water	2.933,44 km² 1.779,89 km² 1.153,55 km² (39,3%)
Inwoeners – Deechde:	391.634 (2024) 220/km² (land)
Commissair van de Keuning (lies)	Hugo de Jonge (wnd.) (CDA)
Óntsjtange oet	graofsjap Zieland (in personeel unie mèt Holland)
Belangriekste lokaalsjpraok(e)	Ziews
Vouksleed	Zeeuws volkslied

Zieland (Nederlands: Zeeland; Ziews: Zeêland) is 'n provincie in 't zuidweste vaan Nederland. Ze besteit oet 'n aontal (geweze) eilen en e gebeed wat grens aon 't Belsj bekind es Ziews-Vlaondere. Aon de väöl zie-erm die me op de kaart vaan Zieland zuut daank de provincie häöre naom. De veurnaomste inkoumesbronne zien landbouw, visserij en toerisme. Väöl toeriste koume oet Duitsland.

Zieland weurt veural es 'n verzameling veurmaolege eilen gezeen; 'ne Zieuw oontleent zien eigeheid dèks aon 't eiland boe heer vaandan kump. De streike zien:

• Schouwen-Duiveland
• Noord-Beveland
• Tholen
• Walchere
• Zuid-Beveland
• Ziews-Vlaondere, verdeild in 't
  • Land van Cadzand
  • Land van Axel
  • Land van Hulst

Betrach Lies vaan geweze gemeintes in Zieland veur 't hoofartikel euver dit óngerwerp.

Sinds 2003 kint Zieland nog mer daartien gemeintes.

't Aontal gemeintes waor vreuger väöl groeter: begin negentienden iew hadde alle dörpkes en zelfs en groet aontal gehuchte hun eige bestuur. Dit kaom doortot de Ziewse gemeintes de rechsopvolger vaan de ambachsheerlekheide waore, die in Holland en Zieland dèks hendeg klein waore. Groete tot zier groete herindeilinge voonte plaots in 1813 en 1816 (gehuchte en verdeilde dörper), in 1961 (Schouwen-Duiveland), in 1966 (Walcheren), in 1970 (Zuid-Beveland en Ziews-Vlaondere), in 1971 (Tholen), vaan 1995 tot 1997 (ganse provincie) en in 2003 (Ziews-Vlaondere). Oondaanks discussies euver beveurbeeld ein gemeinte Walcheren of ein gemeinte Ziews-Vlaondere lieke de gemeinteleke herindeilinge in de provincie Zieland te zien gestop.

Door de gaanse provincie loupe mer twie otosnelweeg, boevaan eine, d'n A 256, mer e paar kilometer laank is. D'n aandere, d'n A 58, löp vaan de grens mèt Noord-Braobant bij Rilland tot aon Vlissingen. In de res vaan de provincie weure N-weeg gebruuk. Ouch kint de provincie mer eine spoorweeg, dee aon d'n A 58 parallel löp en nege staties heet.

Tot 1953 (zuug oonder bij "Historie") waore de meiste eilen allein per boot te bereike. 't Deltaplan, dat boete diekverzwoering ouch 't bouwe vaan aofsletende damme inheelt, sjöpde e systeem vaan verbindinge tösse de tot daan geïsoleerde deile vaan de provincie. Bekind is de Zielandbrögk, dee korten tied de langste brögk vaan de wereld waor en jaorelaank de langste vaan Europa. In 2003 woort de Westersjeldetunnel geëupend, dee Zuid-Beveland mèt Ziews-Vlaondere verbint.

't Platteland vaan Zieland kint 'n nog vrij levendege streiktaol, bekind es Ziews. Eder dörp, of zeker eder eiland, heet zien eige dialek, meh de dialekte vaan bove de Westersjelde zien good oonderein te verstoon. Roond Hulst weurt gei Ziews, meh 'n Oos-Vlaoms dialek gespoke.

'nen Aonvraog um de Ziewse dialecte och es streektaal erkind te kriege binne 't Europees Handvest, dat och 't Limburgs erkind, woort oetindelek aofgeweze nao 'n negatief advies vaan de Nederlandse Taolunie.

Zieland woort in de Romeinsen tied bewoend door Kelte. Bekind is de plaotseleke godin Nehalennia, die door de Romeine dao ouch verierd woort. In deen tied waor 't gebeed nog neet zoe geaffecteerd mèt water wie later 't geval woort.

In de Middelieuwe behoort 't gebeed iers bij Vlaondere. 't Eiland Walchere gebruukde de graof veural es veurpos um de handel op Brugge veileg te stèlle en Antwerpe (en daomèt Braobant) dweers te zitte. Later in de middeliewe kaom 't mieste vaan 't gebeed, naomelek alles ten noorde vaan de Westersjelde, in 't bezit vaan de graof vaan Holland.

Wie de Rippubliek vaan de Zeve Vereinegde Nederlen de aw geweste in eine staot vereinegde woort Zieland vaan Holland losgemaak. In de zeventiende iew bleujt Zieland same mèt Holland wie noets teveure. 't Weurt hendeg belaangriek in de handel en de oorlogsveuring. In de achtienden en negentienden iew raak 't gebeed in verval.

In 1953 gebäört de groetste natuurramp in Nederland in de twintegste iew. Veural Schouwen-Duiveland en 't Zuid-Hollands Goeree-Overflakkee rake euverstruimp bij 'ne zwoere störm. In totaol sterve 1835 lui en väöl mie rake hun hoes kwiet. De internationaol hölp kump snel op gaank.

Zieland grens aon de volgende distrikte, naomelek Nederlandse en Belzje provincies:

• Zuid-Holland - noorde
• Noord-Braobant - ooste
• Antwerpe, Belsj - zuidooste
• Oos-Vlaondere, Belsj - zuidooste
• Wes-Vlaondere, Belsj - zuidweste

• Provincie Zieland
• Zeeland, Plaatsengids
• Statistieken provincie Zeeland, AlleCijfers