LIMSpec Wiki
Dit artikel is gesjreve (of begĆ³s) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs Ć³mgaon.
| Gemeinte Haarlemmermeer | |||||
| |||||
| Provincie | Noord-Holland | ||||
| Hoofplaats | Hoofddorp | ||||
| Bƶrgemeister (lies) | Onno Hoes (VVD) | ||||
| Opperflaakde – daovan water |
206,14 (fusiepartners same) km² 12,11 (idem) km² | ||||
| Inwoeners – deechde: |
153.517 (31-5-2018, fusiepartners same) 791/km² | ||||
D'n Haarlemmermeer is 'ne polder en 'n gemeinte in de Nederlandse provincie Noord-Holland, gans in 't zuide. De gemeinte besleit 'n oppervlak vaan zoeget 200 kmĀ². 't Aontal inwoeners bedreug mie es 150.000; daomĆØt is d'n Haarlemmermeer nao inwoeners de groetste neet-steideleke gemeinte vaan Nederland.
Kerne
De gemeinte umvat de kerne Aalsmeerderbrug, Abbenes, Badhoevedorp, Beinsdorp, Boesingheliede, Buitenkaag, Burgerveen, Cruquius, Haarlemmerliede, Halfweg, Hoofddorp, Leimuiderbrug, Lisserbroek, Lijnden, Nieuw-Vennep, Oude Meer, Penningsveer, Rijsenhout, Rozenburg, Spaarndam-Oost, Spaarnwoude, Vijfhuizen, Weteringbrug, Zwaanshoek en Zwanenburg.
Gemeintefuncties
De Haarlemmermeer besteit vaan oersprunk veural oet landbouwgroond en nog ummertouw is dat 'nen economische factor. Vaan mie beteikenis evels is de lochhave Schiphol die in dees gemeinte ligk. De plaotse Hoofddorp, Nieuw-Vennep en Badhoevedorp zien sterk versteidelek door Amsterdamsen euverloup en beie vƤƶl werk in de deenstesector aon.
De otosnelweeg A4, A5, A9 en A44 loupe door de gemeinte, wie ouch de spoorweeg vaan Amsterdam nao Leiden. MĆØt de inlieving vaan Haarlemmerliede en Spaarnwoude heet de gemeinte ouch e deil vaan de lijn vaan Amsterdam nao Haarlem binne zien grenze.
Aonziech vaan de gemeinte
Door de laankzaam versteideleking, de greuj vaan de lochhave en de bouw vaan wel veer snelweeg en 'ne spoorlijn heet de Haarlemmermeer e minder lendelek karakter es vreuger. In de Haarlemmermeerse Bos hĆØlt me dĆØks eveneminte, wie in 2002 nog de Floriaad. Wijer stoon vief aw forte in de polder es oonderdeil vaan de StĆØlling vaan Amsterdam en weure de gemaole die de polder druuggelag hƶbbe wel opegestĆØld. Sinds 2004 zien in de gemeinte drei tuibrƶgke, geneump Harp, Luit en Citer, te vinde vaan de hand vaan Santiago Calatrava.
Historie
De Haarlemmermeer waor in de middeliewe e klein peulke bij Haarlem mĆØt 'nen tƶrfechtege kant. In de loup vaan de iewe evels woort 't door (dĆØks illegaol) tƶrfwinning en slechte bedijking ummer groeter en smolt 't same mĆØt de ouch gegreujde mere 't Leidsemeer en 't Spierinckmeer. In de zeventiende iew had 't oongeveer zien huiege gruutde bereik. De bekinde Leeghwater, dee al de mere in 't Noorderkerteer vaan Holland had druuggelag, maakde planne veur ouch dit meer in te poldere; heivoor zouwe neet minder es 200 meules veur nujeg zien. De Staote vaan Holland weigerde 'm dit, neet allein um de koste meh ouch door 'ne lobby tege 't druugmake door de vĆØssers en de sjepers (Haarlem en Leiden onderhoolte 'n bootverbinding euver 't water).
't Meer waor evels zoe groet tot zelfs sjeper drop vergĆ³nge en de stei en dƶrper die draon laoge woorte bij edere zwoere stƶrm bedreig. In 1837 besloot keuning Wƶllem I tot inpoldering vaan de Haarlemmermeer. De oetvinding vaan 't stoumgemaol had dit e stƶk doeneleker gemaak. Dit gebƤƶrde vaan 1849 tot 1852.
Nao 't druugvalle vaan de Haarlemmermeer vestegde ziech inderdaod de verwachde boere. Toch leverde de polder nog wel probleme op, mĆØt naome door euvertolleg water. De leislui bij 't make vaan de polder hadde naomelek wel vaarte en tochte laote grave meh gein slote; dat lete ze aon de boere zelf euver, die dat vervolges neet dege. Ouch in aander opziechte woorte de boere allein gelaote, zoetot ze de iersten tied in groeten ermeuj leefde. In 1855 woort de Haarlemmermeer 'n gemeinte; 't raodhoes stoont evels tot 1867 in Heemstede (tenao in Hoofddorp). De twie ierste dƶrper woorte Kruisdorp (later Hoofddorp) en Venneperdorp (later Nieuw-Vennep). D'n twintegsten iew woort geteikend door de koms vaan Schiphol en de ver(veur)steideleking vaan Hoofddorp en Nieuw-Vennep. De lochhave woort nao dÅ Twiede Wereldoorlog sterk oetgebreid, boeveur 't dƶrp Rijk gans mĆ³s weure aofgebroke. VƤƶl later (begin einentwintegsten iew) woort ouch Rozenburg gooddeils gesloop. De bewoeners vaan alle twie de dƶrper zien veural oetgeweke nao Rijsenhout, wat zoe sterk is gegreujd. In 1978 kraog Schiphol 'n eige statie aon de Schiphollijn. Dees spoorlijn woort in 1981 doorgetrokke, zoetot Hoofddorp en Nieuw-Vennep direk euver 't spoor mĆØt Leiden en Amsterdam zien verboonde.
Op 1 jannewarie 2019 woort de gemeinte Haarlemmerliede en Spaarnwoude aon Haarlemmermeer touwgeveug. Dit waor d'n ierste kier tot de gemeinte bij 'n herindeiling betrokke waor. Sindsdeen vĆØlt de gemeinte Haarlemmermeer dus neet mie same mĆØt de gelieknaomege polder.
Gebore in de Haarlemmermeer
- Hendrikus Colijn, premier vaan vief Nederlandse kabinette
Externe link
| |
|---|---|
|
Aalsmeer Ā· Alkmaar Ā· Amstelveen Ā· Amsterdam Ā· Bergen Ā· Beverwijk Ā· Blaricum Ā· Bloemendaal Ā· Castricum Ā· Den Helder Ā· Diemen Ā· Dijk en Waard Ā· Drechterland Ā· Edam-Volendam Ā· Enkhuizen Ā· Gooise Meren Ā· Haarlem Ā· Haarlemmermeer Ā· Heemskerk Ā· Heemstede Ā· Heiloo Ā· Hilversum Ā· Hollands Kroon Ā· Hoorn Ā· Huizen Ā· Koggenland Ā· Landsmeer Ā· Laren Ā· Medemblik Ā· Oostzaan Ā· Opmeer Ā· Ouder-Amstel Ā· Purmerend Ā· Schagen Ā· Stede Broec Ā· Texel Ā· Uitgeest Ā· Uithoorn Ā· Velsen Ā· Waterland Ā· Wijdemeren Ā· Wormerland Ā· Zaanstad Ā· Zandvoort | |
