LIMSpec Wiki

1944 - 1945 - 1946 - 1947 - 1948 - 1949 - 1950

1947 (MCMXLVII) waor e gewoen jaor wat begós op 'ne goonsdag op de Gregoriaanse kalender..

Gebäörtenisse

Algemein: 't Waer in Nederlandj is in 1947 biezunjer extreem. 't Jaor begint mèt ein van de sjtrengste wèntjers van de 20e eëuw, hoewaal d'r midde in jannewarie eine tiejelike doaj-aanval is, mèt ein wermderecord van 17 graad baove nul in Limburg. D'r wirt in deze wèntjer ouch eine Èlfsjtejetoch gehawwe. De zomer begint al vreug mèt heël werm daag in mei en hilt aan pès wied in september; de zomer van 1947 is de wermste zomer van de eëuw.
26 jannewarie - Ein KLM-toesjtèl sjtort neer in de buurt van 't Deense Kastrup (Tårnby). Alle inzittende, wo-ónger de Zjweedse erfprins Gustaaf Adolf en de Amerikaanse operazengeres Grace Moore, kómme óm.
10 fibberwarie - Biej de Vreje van Paries wirt ein aantal grenswieziginge in Europa door de Tweëde Waereldaorlog óngedaon gemaak of sjus bevestig. Zoa kriet Roemenië Zevenburge truk van Hongarije, mèr raak 't Moldavië defenitief kwiet aan de Sovjet-Unie. Italië kriet Zuid-Tirol van Oasteriek mèr mót Istrië aafsjtaon aan Joegoslavië. Oet dat sjiereilandj kump eine groate vluchtelingesjtroam op gank.
Louis Mountbatten, achternaef van de Britse keuning George VI, treujt aan es lètste gouverneur van India.
12 miert - President Harry S. Truman verklaort de Trumandoctrine: de Verenigde Sjtate zulle democratische lenj helpe die bedreig waere door eine sjtaatsgreep of burgeraorlog, in 't biejzunjer es dees communistisch van aard zint.
24 miert - Biej eine brandj in de sjaatsmien Hendrik in Brunssum kómme dertieën mienwirkers óm 't laeve.
15 april - Oprichting van de Waereldómroop in Hilversum.
18 april - De Britte brènge op 't Duutsje rotsjeilandj Helgolandj groate hoevölheje oet de aorlog euvergebleve sjprèngsjtof tot óntploffing. Operation Big Bang leijt aevel neet tot de beoagde vernetiging van 't sjtrategisch gelaege eilandj zelf.
25 april - De Nederlandse regering geuf prof. Eduard Meijers opdrach ein nuuj Burgerlik Wètbook te óntwerpe.
28 april - De Noorse antropoloog Thor Heyerdahl vertrek same mèt Knut Haugland, Herman Watzinger, Bengt Dannielson, Erik Hesselberg en Torstein Raaby vanoet Peru op ein naogemaak Inca-vlot nao Tahiti. In plaatsj daovan zal hae nao 101 daage sjtranje op Tuamotu.
1 mei Ónger leiding van Albert de Smaele versjient 't daagblaad De Standaard opnuuj.
't Euverlègk euver ein ónaafhankelik en vereinigd India mislök. Moslims en hindoes greuje ummer wiejer oet ein. Ein teleurgesjtèlde Mahatma Gandhi trek zich truk oet 't aopebaar laeve.
18 mei - Simon van het Reve voltoajt ziene roman De avonden.
5 juni - In ein toesjpraak op de Harvard universiteit aopebaart de Amerikaanse minister van boetelandjse zake Marshall zien plan óm Europa d'r mèt Amerikaanse financiële hulp weer baoveop te helpe.
25 juni - In Amsterdam versjient Het achterhuis, daagbook van 't joads maedje Anne Frank.
27 juni - De wermste daag tot dan toe wirt gemaete in De Bilt. 't Wirt 36,8 graad, dit record is dao pas in 2019 doorbraoke. In Mesjtreech wirt 't 38,4 graad.
6 juli - Gekleijd in Arsenal-shirts wirt Ajax in de wedsjtried taenge NEC voetbalkampioen van Nederlandj.
8 juli - 't Roswellincident vundj plaatsj: in Roswell (New Mexico) waere broksjtökke gevónje van ein ónbekènd object. D'r wirt gesjpeculeerd dat 't óm ein vlegende sjotel geit (die taengewoordig in Area 51 geborge zouwe ligke), mèr volges de Amerikaanse euverheid geit 't óm eine waerballon.
18 juli - 't Sjeep Exodus mèt Joadse euverlaevende van de Holocaust aan baordj wirt door de Britse marine veur Haifa óngersjöp. De opvarende wirt de toegank tot Palestina óntzag en nao interneringskampe in Duutsjlandj gesjtuurd.
21 juli - Militair ingriepe van Nederlandj naodat Indonesië de 'aangekleide' Euvereinkóms van Linggadjati neet geaccepteerd haet. 'Operatie Product' is de eësjte van wat eufemistisch politionele acties geneump waere in de Indonesische ónafhankelijkheidsaorlog.
3 augustus - Theo Middelkamp wirt in Reims de eësjte Nederlandse waereldkampioen fitserenne op de waeg.
15 augustus - 't Verenigd Keuninkriek verleët, gehaos, India en leët ’t landj verdeild achter. 't Landj wirt opgesjplits in 't islamitische Pakistan en 't euverwaegend hindoeïstische mèr seculier ingerichte India. De provincie Punjab wirt verdeild en brent. Tieën miljoen luuj verlaote hoes en haard óm nao 't landj mèt meëredeils geluifsgenote te trekken. Tenminste ein miljoen luuj kómme óm biej plunderinge en maordpartieje.
19 - Oprichting van de Nederlandse Aardaolie Maatsjappiej, woin Shell en Exxon jeder veur de hèlf deilnumme. De maatsjappiej geit 't aardaolieveldj biej Schoonebeek exploitere. Ouch geit ziej zeuke nao winbare hoeväölheje aerdgaas.
1 oktober - De noadwèt Awwerdómsveurzening wirt ingeveurd door minister Willem Drees.
14 oktober - De Amerikaanse piloot Chuck Yeager doorbruk in ein X-1 rakètvleegtuug es eësjte de geluidsbarrière.
14 oktober - In Nederlandj nump prinses Juliana es regent de plaatsj in van keuningin Wilhelmina.
26 oktober - De Maharadja van Kasjmir óngerteikent de akte wobiej 't landj zich aansjlut biej India. Direk sjtuurt India troepe óm de islamitische opsjtand taenge de hindoevors te óngerdrökke.
30 oktober - De Algemein Euvereinkoms betröffende tarieve en handel (General Agreement on Tarrifs and Trade; GATT), de veurluiper vaan de Wereldhandelsorganisatie (World Trade Organisation; WTO), woort geteikend.
oktober - Ein platform van Kerr-McGee wit ein aoliepöt in preduktie te brènge veur de kus van Louisiana in de Golf van Mexico mèt Rig 16 aan baord van de Frank Phillips. Dit wirt waal besjouwd es 't begin van de offshore-indusjtrie.
2 november - Eësjte (en ènnige) vluch van de Spruce Goose.
6 november - In Nederlandj besjlut de Tweëde Kamer tot ein Parlementair enquête nao 't regeringsbeleid in de Tweëde Waereldaorlog.
17 november - De transistor wirt oetgevónje door John Bardeen, Walter Brattain en William Shockley.
27 november - Meneer Zhou rich de eësjte Chinese vereniging van Nederlandj op. De Algemein Chinese Vereiniging in Nederlandj.
23 december - Demonstratie van de eësjte transistor.

zónger datum

Versjiening van de eësjte Lucky Luke door de Belzje teikenaer Morris.
D'r woedt eine groate sjtörm op de zon.
De AK-47 wirt in Rusland óntwórpe.

Nobelprieze

Natuurkunde: Edward Victor Appleton "um zien oonderzeuk nao de fysica vaan de hoeger atmosfeer, in 't bezunder um de oontdèkking vaan de zoegeneumde Appletonlaog."
Sjemie: Robert Robinson "um zien oonderzeuk nao plantaardege produkte vaan biologisch belaank, in 't bezunder de alkaloïde."
Geneeskunde:
- Carl Ferdinand Cori en Gerty Cori "um hun oontdèkking vaan de loup vaan de katalytische umzètting vaan glycogeen."
- Bernardo Alberto Houssay "um zien oontdèkking vaan de rol die 't hermoon in de adenohypofyse späölt in 't metabolisme vaan sókker."
Literatuur: André Gide "veur zien väölumvattende en artistiek beteikenisvol sjriefsele, boe-in minseleke probleme en gestèldhede mèt 'n oonbevreesde woerheidsleefde en sjerp psychologisch inziech zien geprizzenteerd."
Vrei: de Quakers "[um hun] compassie veur aandere en de wuns veur ze te helpe."

Maan vaan 't Jaor

George Marshall (twiede kier)

Gebore

1 jannewarie - Peter Lankhorst, Nederlandse politicus (PPR, GroenLinks)
3 jannewarie - Jan Kamminga, Nederlandse besjtuurder
5 jannewarie - Ted Lange, Amerikaanse acteur
8 jannewarie - David Bowie, Britse zenger (gestorve 2016)
8 jannewarie - Terry Sylvester, Britse gitarist (The Hollies)
11 jannewarie - Carry Geijssen, Nederlandse sjaatsster
11 jannewarie - Mart Smeets, Nederlandse (sjport)journalist, presentator en publicist
13 jannewarie - Carles Rexach, Spaans voetballer en voetbaltrainer
15 jannewarie - Ad van Baal, Nederlandse lutenant-generaal
16 jannewarie - Ferry Maat, Nederlandse radio-diskjockey
25 jannewarie - Harrie Jansen, Nederlandse fitserenner en sjportversjlaaggaever
29 jannewarie - Harry Mens, Nederlandse makelaer en tv-presentator
2 fibberwarie - Farrah Fawcett, Amerikaanse actrice (gesjtorve 2009)
3 fibberwarie - Koos Alberts, Nederlandse zenger (gestorve 2018)
3 fibberwarie - Dave Davies, Britse zenger en gitarist (The Kinks)
4 fibberwarie - Alice Cooper, Amerikaanse heavy metal-muzikant en zenger
7 fibberwarie - Wayne Allwine, Amerikaanse sjtömartiest (o.a. Mickey Mouse) (gesjtorve 2009)
9 fibberwarie - Carla Del Ponte, Zjwitserse juriste
12 fibberwarie - Jaap Dekker, Nederlandse componist en pianist
14 fibberwarie - Frank Groothof, Nederlandse acteur, bekend van Sesamstraat
15 fibberwarie - John Coolidge Adams, Amerikaanse componist ("Nixon in China")
15 fibberwarie - Arnie Treffers, Nederlandse zenger Long Tall Ernie and the Shakers, gesjtorve 1995
16 fibberwarie - Tom Mulder, Nederlandse radio-dj
17 fibberwarie - Frits Barend, Nederlandse journalist en tv-presentator
17 fibberwarie - Ben Cramer, Nederlandse zenger
18 fibberwarie - prinses Christina, Nederlands lid van keuninklike femielie
20 fibberwarie - André van Duin, Nederlandse kemiek, zenger en acteur
20 fibberwarie - Peter Strauss, Amerikaanse acteur
21 fibberwarie - Eddy Achterberg, Nederlandse voetballer
22 fibberwarie - Veronica Hazelhoff, Nederlandse sjriefster
26 fibberwarie - Peter Adelaar, Nederlandse judoka (gesjtorve 2004)
6 miert - Dick Fosbury, Amerikaanse hoagsjprènger en olympisch kampioen (1968)
14 miert - José Happart, Belzje politicus
25 miert - Elton John, Britse zenger en componist
27 miert - Aad de Mos, Nederlandse voetbaltrainer
2 april - Emmylou Harris, Amerikaanse zengeres
3 april - Theo Pahlplatz, Nederlandse voetballer
4 april - Trea Dobbs, Nederlandse zengeres
7 april - Patricia Paay, Nederlandse zengeres
11 april - Eddy Becker, Nederlandse radio- en tv-presentator
12 april - Tom Clancy, Amerikaanse sjriever
12 april - David Letterman, Amerikaanse talkshow-presentator
21 april - Iggy Pop, Amerikaanse zenger
23 april - Vincent van Engelen, Nederlandse radiopresentator
24 april - Roger Kornberg, Amerikaanse sjeikundige en biochemicus, winnaer van de Nobelpries veur de Sjeikunde 2006
24 april - Josep Borrell, Spaonsen EU-politicus
25 april - Johan Cruijff, Nederlandse voetballer en voetbaltrainer
28 april - Ad Visser, Nederlandse multi media-artiest, muzikant en presentator van Toppop
30 april - Karel XVI Gustaaf, Zjweedse keuning
2 mei - Philippe Herreweghe, Belzje dirigent
4 mei - Willem van Beusekom, Nederlandse ómroopdirecteur, presentator en radio-dj (gesjtorve 2006)
4 mei - Ronald Sørensen, Nederlandse leëraar, vakbóndjsbesjtuurder en politicus
5 mei - Leif Mortensen, Deense fitserenner
1 juni - Ron Wood, Britse gitarist van The Rolling Stones
6 juni - Ada Kok, Nederlandse zjwömster en olympisch kampioene (1968)
12 juni - Wilbert Gieske, Nederlandse acteur
14 juni - Wim Hogenkamp, Nederlandse acteur, zenger en tekstsjriever (gesjtorve 1989)
19 juni - Salman Rushdie, Britse sjriever
26 juni - Kees Jansma, Nederlandse tv-presentator en sjportversjlaaggaever
26 juni - Peter Sloterdijk, Duutsje filosoof
3 juli - Rob Rensenbrink, Nederlandse voetballer (gesjtorve 2020)
5 juli - Toos Beumer, Nederlandse zjwömster
9 juli - Jerney Kaagman, Nederlandse zangeres
9 juli - O. J. Simpson, Amerikaanse acteur en American footballer
17 juli - Camilla Parker-Bowles, hertogin van Cornwall, (tweëde) vrouw van Kroanprins Charles van Èngelandj
19 juli - Brian May, Britse gitarist van Queen
20 juli - Carlos Santana, Amerikaanse gitarist
21 juli - Co Adriaanse, Nederlandse voetballer en voetbaltrainer
22 juli - Nico de Haan, Nederlandse vogelkènner en vogelbesjermer
22 juli - Don Henley, Amerikaanse zenger, drummer en producer
30 juli - Arnold Schwarzenegger, Oasterieks-Amerikaanse acteur, bodybuilder en gouverneur van Californië
14 augustus - Joop van Daele, Nederlandse voetballer
20 augustus - James Pankow, Amerikaanse zenger van Chicago
23 augustus - Lex Schoenmaker, Nederlandse voetballer en voetbalcoach
24 augustus - Roger De Vlaeminck, Belzje fitserenner
26 augustus - Jan Krekels, Nederlandse fitserenner
31 augustus - Mireille Bekooij, Nederlandse tv-presentatrice
3 september - Mario Draghi, Italiaonse baankeer en premier
18 september - Hans Vermeulen, Nederlandse zenger, componist, producer, gitarist en toetsenist
21 september - Stephen King, Amerikaanse sjriever van horror-boeken
26 september - Lynn Anderson, Amerikaanse countryzangeres
27 september - Dick Advocaat, Nederlandse voetballer en voetbaltrainer
27 september - Meat Loaf (Marvin Lee Adey), Amerikaanse acteur en zenger
1 oktober - Mariska Veres, Nederlandse zangeres (Shocking Blue) (gesjtorve 2006)
6 oktober - Han Peekel, Nederlandse presentator en producent
8 oktober - Maurice de Hond, Nederlandse óngernummer, opiniepeiler en voetbalscheidsrechter
8 oktober - Miel Puttemans, Belzje atleet
9 oktober - France Gall, Frans zangeres
9 oktober - Hans van der Togt, Nederlandse presentator
11 oktober - Loukas Papadimos, Griekse aajdpremier
11 oktober - Daryl Hall, Amerikaanse popmuzikant van Hall & Oates
13 oktober - Sammy Hagar, Amerikaanse rockzenger van Van Halen
18 oktober - Job Cohen, Nederlandse politicus (PvdA) en burgemeister van Amsterdam
24 oktober - Kevin Kline, Amerikaanse acteur
26 oktober - Hillary Clinton, Amerikaanse senator van de sjtaat New York, minister van boetelandjse zake ónger president Batack Obama, vrouw van president Bill Clinton
29 oktober - Richard Dreyfuss, Amerikaanse acteur
30 oktober - Timothy B. Schmit, Amerikaanse bassist van The Eagles
31 oktober - Herman Van Rompuy, Vlaamse politicus en eësjte president van Europa
5 november - Peter Noone, Britse zenger van Herman's Hermits
5 november - Partha Chatterjee, Indiaosen antropoloog, historicus en polletiekoloog
6 november - Larry James, Amerikaanse sjprinter (olympisch kampioen in 1968) (gesjtorve 2008)
8 november - Minnie Riperton, Amerikaanse soulzangeres die in 1974 bekèend woort mèt "Loving you" (gesjtorve 1979)
9 november - Henk van Hoof, Nederlandse sjtaatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelaegeheid in 't kabinet-Balkenende II
9 november - Paul Litjens, Nederlandse hockeyer
10 november - Greg Lake, Britse musicus (King Crimson, Emerson, Lake and Palmer)
20 november - Joe Walsh, Amerikaanse gitarist van The Eagles
22 november - Harm Kuipers, Nederlandse sjaatser en medicus
27 november - Jan Jeuring, Nederlandse voetballer
6 december - Henk van Woerden, Nederlandse kunstsjilder en sjriever (gesjtorve 2005)
7 december - Peter de Jong, Nederlandse kemiek (Maxi in 't komisch duo Mini & Maxi)
8 december - Gregg Allman, Amerikaanse muzikant van The Allman Brothers Band
20 december - Gigliola Cinquetti, Italiaanse zangeres
22 december - Bill van Dijk, Nederlandse zenger en acteur
25 december - Jozias van Aartsen, Nederlandse politicus
30 december - Jeff Lynne, Britse muzikant en voorman van ELO
31 december - Ruud Vreeman, Nederlandse politicus en vakbóndjsbesjtuurder

Gesjtorve

24 jannewarie - Felix Timmermans (61), Vlaamse sjriever
25 jannewarie - Al Capone (48), Amerikaanse gangster
28 jannewarie - Reynaldo Hahn (72), Frans componist en dirigent
8 fibberwarie - Josephina Bakhita (~78), Soedanese/Italiaanse zuster en heilige
12 fibberwarie - Kurt Lewin (56), Duutsje psycholoog
26 fibberwarie - Heinrich Häberlin (78), Zjwitserse politicus
26 fibberwarie - Kálmán Tihanyi (49), Hongaars televisiepionier en oetvènjer
2 miert - Frans Ghijsels (64), Nederlandse architect en sjtedeboewkundige
6 miert - Ferdinand Zecca (82), Frans filmregisseur
1 april - George II (56), Griekse keuning
7 april - Henry Ford (83), Amerikaanse autofabrikant
18 april - Josef Tiso (59), Slowaaks Roams-Katholiek geistelike
20 april - Christiaan X van Denemarke (76), keuning van Denemarke
8 mei - Jan Kan (73), Nederlandse politicus en voetballer
29 juni - Willem Vliegen (84), Nederlandse socialistisch politicus
2 augustus - Tomás Berreta (72), Uruguayaanse president
21 augustus - Ettore Bugatti (65), Italiaanse autoconstructeur
9 september - Victor Horta (86), Belzje architect, bekènd óm zien geboewe in Art Nouveau-sjtiel.
4 oktober - Max Planck (89), Duutsje natuurkundige en winnaer van de Nobelpries veur de Natuurkunde (1918)
12 oktober - Fernand Jacquet (58), Belzje Eësjte Waereldaorlog lóchoas
12 november - Barones Orczy (82), sjriefster van The Scarlet Pimpernel
30 november - Ernst Lubitsch (55), Duutsje regisseur
1 december - Aleister Crowley (72), Britse occultist
28 december - Victor Emanuel III van Italië (78), keuning van Italië, keizer van Ethiopië en keuning van Albanië
30 december - Han van Meegeren (58), Nederlandse kunstsjilder en meistervervalsjer

Commons

In de categorie 1947 van Wikimedia Commons zeen media gerelateerd aan dit óngerwerp te vènje