LIMSpec Wiki

Organización das Nacións Unidas

United Nations (en) 联合国 (zh) Naciones Unidas (es) الأمم المتحدة (ar) Organisation des Nations unies (fr) Организация Объединённых Наций (ru) Vereinte Nationen (de) Organizacja Narodów Zjednoczonych (pl) Verenigde Naties (nl) האומות המאוחדות (he)
Bandeira
Himno	Hymn to the United Nations (en) (1971)
Localización
40°45′N 73°58′O / 40.75, -73.97
Poboación
Lingua oficial	lingua rusa lingua árabe mandarín estándar lingua inglesa lingua francesa lingua castelá lingua chinesa
Xeografía
Parte de	Sistema das Nacións Unidas
Datos históricos
Precedido por	Liga das Nacións
Fundador	Unión Soviética, Estados Unidos de América, República da China, República Socialista Soviética de Ucraína, República Socialista Soviética de Belarús, Reino Unido, Francia, Etiopía, India, Canadá, Iugoslavia, Checoslovaquia, Australia, Nova Zelandia, Países Baixos, Dinamarca, Luxemburgo, Bélxica, Polonia, Noruega, Grecia, Arabia Saudita, Exipto, Iraq, Siria, Líbano, Turquía, Irán, Arxentina, Bolivia, Brasil, Chile, Colombia, Costa Rica, Cuba, República Dominicana, Ecuador, O Salvador, Guatemala, Haití, Honduras, Liberia, México, Nicaragua, Panamá, Paraguai, Perú, Filipinas, Suráfrica, Uruguai e Venezuela
Creación	1945
Código de país	sen valor e UN
Páxina web	un.org

A Organización das Nacións Unidas (ONU) é un organismo intergobernamental mundial cuxo principal obxectivo e promover a cooperación internacional. Foi fundada oficialmente o 24 de outubro de 1945 en San Francisco, California, finalizada a segunda guerra mundial.

A primeira Asemblea Xeral celebrouse o 10 de xaneiro de 1946 (celebrada en Central Hall Westminter, Londres). A sede actual está na cidade de Nova York.

A precursora das Nacións Unidas foi a Sociedade de Nacións (tamén coñecida como "Liga das Nacións"), organización concibida en circunstancias similares durante a primeira guerra mundial e estabelecida en 1919, en conformidade co Tratado de Versalles, "para promover a cooperación internacional e conseguir a paz e a seguridade". Todos os países soberanos internacionalmente recoñecidos son membros, excepto o Vaticano, en calidade de observador, e Taiwán (un caso especial, recoñecida por poucos países). Dende o 14 de xullo de 2011 a ONU ten 193 Estados Membros. O seu secretario xeral é António Guterres dende o 1 de xaneiro de 2017.

Un dos feitos máis destacábeis da ONU é a proclamación da Declaración Universal dos Dereitos Humanos, en 1948.

A idea das Nacións Unidas foi elaborada na declaración, asinada durante a segunda guerra mundial, na conferencia de Aliados celebrada en Moscova en 1943. O daquela presidente dos Estados Unidos de América, Franklin Delano Roossevelt, suxeriu o nome de "Nacións Unidas". O 25 de abril de 1945 celebrouse a primeira conferencia en San Francisco. Á parte dos gobernos, foron convidadas organizacións non gobernamentais. As 50 nacións representadas na conferencia asinaron a Carta das Nacións Unidas dous meses máis tarde o 26 de xuño; Polonia, que non estivera representada na conferencia, engadiu o seu nome máis tarde.

A ONU comeza a súa existencia o 24 de outubro de 1945, despois de ter sido ratificada a Carta polos entón cinco membros permanentes do Consello de Seguridade (República Popular da China, Francia, A Unión das Repúblicas Socialistas Soviéticas, o Reino Unido e os Estados Unidos de América) e pola gran maioría dos outros 46 membros.

Actualmente os 5 Membros Permanentes do Consello de Seguridade son os únicos que teñen veto nas decisións. Estes son os Estados Unidos de América, a Federación Rusa, Francia, o Reino Unido e a República Popular da China.

Os fundadores da ONU tiñan grandes esperanzas de poderen actuar para previren novas guerras. Aqueles desexos non se conseguiron en moitos casos. Desde 1947 ata 1989 (Caída do Muro de Berlín) a división do mundo en zonas hostís durante a chamada Guerra fría tornou este obxectivo moi difícil de acadar debido ao sistema de veto do Consello de Seguridade.

Arabia Saudita, Arxentina, Australia, Bélxica, Belarús, Bolivia, Brasil, Canadá, Checoslovaquia, Chile, China, Colombia, Costa Rica, Cuba, Dinamarca, Ecuador, Etiopía, Estados Unidos de América, Exipto, Filipinas, Francia, Grecia, Guatemala, Haití, Honduras, a India, Irán, Iraq, Iugoslavia, Líbano, Liberia, Luxemburgo, México, Nicaragua, Noruega, Nova Zelandia, os Países Baixos, Panamá, Paraguai, o Perú, Polonia, o Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda do Norte, a República Dominicana, a Federación de Rusia, O Salvador, República Árabe Siria, Suráfrica, Turquía, Ucraína, Uruguai e Venezuela.

O sistema das Nacións Unidas baséase en cinco órganos principais: a Asemblea Xeral, o Consello de Seguridade, o Consello Económico e Social (ECOSOC), o Secretariado e o Tribunal Internacional de Xustiza^[1]. O sexto órgano principal, o Consello de Tutela, suspendeu a súa actividade en 1994 trala independencia de Palau, o último territorio baixo tutela das Nacións Unidas^[2].

Catro dos cinco órganos principais atópanse localizados na sede das Nacións Unidas de Nova York^[3]. O Tribunal Internacional de Xustiza localízase na Haia, mentres que outras axencias importantes teñen a súa sede en Xenebra, Suíza^[4], en Viena^[5] e en Nairobi^[6]. Outras institucións das Nacións Unidas están repartidas por todo o mundo. A ONU utiliza 6 linguas oficiais: árabe, chinés, español, francés, inglés e ruso^[7][8]. Case todas as reunións oficiais son interpretadas simultaneamente para estas linguas. Case todos os documentos oficiais, en soporte de papel e en liña, son traducidos para estes seis idiomas. Nalgunhas dependencias, como na Secretaría, as conferencias e mailos documentos de traballo son só en francés e inglés ou en español, francés e inglés e as publicacións realízanse nestes dous ou tres idiomas. De acordo coa Convención de Privilexios e Inmunidades das Nacións Unidas, a ONU e as súas axencias teñen inmunidade diplomática ás leis dos países onde operan, salvagardando a imparcialidade das Nacións Unidas^[9].

Por debaixo dos órganos e segundo as palabras da autora Linda Fasulo, existe "unha incríbel colección de entidades e organizacións, algunhas das cales son mesmo anteriores á propia ONU e que actúan case con absoluta independencia dela"^[10]. Entre elas inclúense axencias especializadas, institucións de investigación e formación, programas e fondos e outras entidades das Nacións Unidas^[11].

As Nacións Unidas ríxense polo Principio Noblemaire, que é vinculante para calquera organización pertencente ao seu sistema. Este principio estabelece salarios que permitan atraer cidadáns de países onde os salarios sexan moi altos, ao tempo que esixe salarios do mesmo valor independentemente da nacionalidade do empregado^[12][13]. Estes soldos están suxeitos a un imposto interno que é administrado polas organizacións da ONU^[12][14][15].

Asemblea Xeral das Nacións Unidas — Asemblea deliberativa de tódolos estados membros da ONU —		Secretariado das Nacións Unidas — Órgano administrativo da ONU —		Tribunal Internacional de Xustiza — Tribunal universal de dereito internacional —
Pode acordar recomendacións non obrigatorias para os estados e suxestións para o Consello de Seguridade; Decide sobre a admisión de novos membros trala proposta polo Consello de Seguridade; Aproba o orzamento; Elixe os membros non permanentes do Consello de Seguridade; o Secretario Xeral (trala súa proposta polo Consello de Seguridade) e quince xuíces do Tribunal Internacional de Xustiza. Cada estado ten un voto.		Dá apoio administrativo ao resto dos órganos da ONU (por exemplo: na organización de congresos, escribindo informes e estudos e na preparación do orzamento); O Secretario Xeral é elixido pola Asemblea Xeral para un mandato de cinco anos. É o principal representante da ONU.		Intervén en disputas entre estados que recoñecen a súa xurisdición; Emite opinións legais; Emite veredictos por maioría simple. Os seus quince xuíces son elixidos pola Asemblea Xeral da ONU para un período de nove anos.
Consello de Seguridade das Nacións Unidas — Para asuntos de seguridade internacional —	Consello Económico e Social das Nacións Unidas — Para asuntos económicos e sociais de ámbito global —	Consello de Tutela das Nacións Unidas — Para a administración de territorios baixo tutela da ONU (inactivo na actualidade) —
Responsábel do mantemento da paz internacional e a seguridade; Pode ditaminar resolucións obrigatorias; Ten quince membros: cinco membros permanentes con dereito de veto e dez membros elixidos.	Responsábel da cooperación entre os estados sobre cuestións económicas e sociais; Coordina a cooperación entre as diferentes axencias especializadas das Nacións Unidas; Ten 54 membros elixidos pola Asemblea Xeral para servir durante mandatos escalonados de tres anos.	Orixinalmente foi creado para administrar as posesións coloniais que foran antigos mandatos da Sociedade de Nacións; Leva inactivo dende 1994, ano no que Palau, o derradeiro territorio tutelado, acadou a independencia.

Secretariado

Artigo principal: Secretariado das Nacións Unidas.

O Secretariado da ONU está presidido polo Secretario Xeral, asistido por un grupo de funcionarios internacionais en todo o mundo^[17]. Aporta estudos, información e servizos que precisan os órganos das Nacións Unidas para as súas reunións. Tamén leva a cabo tarefas segundo o requira o Consello de Seguridade, a Asemblea Xeral, o Consello Económico e Social e outros órganos da ONU^[18].

O Secretario Xeral é de facto o principal representante, voceiro e líder da ONU. A súa posición está definida na Carta das Nacións Unidas como "o máis alto funcionario administrativo" da organización^[19]. O artigo 99 da Carta indica que o Secretario Xeral pode levar ao Consello de Seguridade "calquera asunto que na súa opinión poida ameazar o mantemento da paz internacional e a seguridade". A oficina evolucionou até ter unha dobre función: a administración da organización da ONU e a mediación e diplomacia fronte aos conflitos entre os estados membros, así como a busca do consenso ante os problemas globais^[20].

O Secretario Xeral é nomeado pola Asemblea Xeral despois de ser recomendado polo Consello de Seguridade, no que os membros permanentes teñen dereito de veto^[21]. Non hai requirimentos específicos para o posto, mais ao longo dos anos foise aceptando que o posto debería ser dun ou dous mandatos de cinco anos, que debe haber unha rotación xeográfica e que o Secretario Xeral non debe ser orixinario dun dos cinco estados membros permanentes do Consello de Seguridade^[22]. O actual Secretario Xeral é Ban Ki-moon, quen substituíu a Kofi Annan en 2007 e foi elixido unha segunda vez en 2011 para rematar o seu mandato a finais de 2016^[23].

Secretarios Xerais das Nacións Unidas[24]
Número	Nome	País	Dende	Até
1	Trygve Lie	Noruega	2 de febreiro de 1946	10 de novembro de 1952
2	Dag Hammarskjöld	Suecia	10 de abril de 1953	18 de setembro de 1961
3	U Thant	Birmania	30 de novembro de 1961	31 de decembro de 1971
4	Kurt Waldheim	Austria	1 de xaneiro de 1972	31 de decembro de 1981
5	Javier Pérez de Cuéllar	Perú	1 de xaneiro de 1982	31 de decembro de 1991
6	Boutros Boutros-Ghali	Exipto	1 de xaneiro de 1992	31 de decembro de 1996
7	Kofi Annan	Ghana	1 de xaneiro de 1997	31 de decembro de 2006
8	Ban Ki-moon	Corea do Sur	1 de xaneiro de 2007	31 de decembro de 2016
9	António Guterres	Portugal	1 de xaneiro de 2017	no cargo

Axencias especializadas, fundacións e programas

Axencias especializadas

A Carta das Nacións Unidas estipula que cada órgano principal das Nacións Unidas pode estebelecer varias axencias especializadas para cumprir coas súas obrigas^[25]. Algunhas das axencias máis coñecidas son a Organización das Nacións Unidas para a Alimentación e a Agricultura (FAO), a UNESCO (Organización das Nacións Unidas para a Educación, a Ciencia e a Cultura), o Banco Mundial ou a Organización Mundial da Saúde (OMS). A meirande parte do traballo humanitario das Nacións Unidas realízase a través das axencias, como os programas de vacinación da OMS, a loita contra a fame e a malnutrición do Programa Mundial de Alimentos e a protección das persoas refuxiadas e desprazadas do Alto Comisionado das Nacións Unidas para os Refuxiados (ACNUR)^[26].

Axencias especializadas das Nacións Unidas

Número	Acrónimo	Bandeira ou logo	Axencia	Sede	Director/a en novembro de 2013	Estabelecida en
1	FAO		Organización das Nacións Unidas para a Alimentación e a Agricultura	Roma, Italia	José Graziano da Silva	1945
2	OACI		Organización de Aviación Civil Internacional	Montreal, Canadá	Raymond Benjamin	1947
3	FIDA		Fondo Internacional de Desenvolvemento Agrícola	Roma, Italia	Kanayo F. Nwanze	1977
4	OIT		Organización Internacional do Traballo	Xenebra, Suíza	Guy Ryder	1946 (1919)
5	OMI		Organización Marítima Internacional	Londres, Reino Unido	Koji Sekimizu	1948
6	FMI		Fondo Monetario Internacional	Washington, D.C., Estados Unidos	Christine Lagarde	1945 (1944)
7	UIT		Unión Internacional de Telecomunicacións	Xenebra, Suíza	Hamadoun Touré	1947 (1865)
8	UNESCO		Organización das Nacións Unidas para a Educación, a Ciencia e a Cultura	París, Francia	Irina Bokova	1946
9	ONUDI		Organización das Nacións Unidas para o Desenvolvemento Industrial	Viena, Austria	Li Yong	1967
10	OMT		Organización Mundial do Turismo	Madrid, España	Taleb Rifai	1974
11	UPU		Unión Postal Universal	Berna, Suíza	Bishar Abdirahman Hussein	1947 (1874)
12	WBG		Grupo do Banco Mundial	Washington, D.C., Estados Unidos	Jim Y. Kim	1945 (1944)
13	OMS		Organización Mundial da Saúde	Xenebra, Suíza	Margaret Chan	1948
14	OMPI		Organización Mundial da Propiedade Intelectual	Xenebra, Suíza	Francis Gurry	1974
15	OMM		Organización Meteorolóxica Mundial	Xenebra, Suíza	David Grimes / Michel Jarraud	1950 (1873)

Fundacións e programas

Fundacións e programas das Nacións Unidas^[27]

Número	Acrónimo	Bandeira ou logo	Fundación ou programa	Sede	Director/a en marzo de 2016	Estabelecida en
1	PNUD		Programa das Nacións Unidas para o Desenvolvemento	Nova York, Estados Unidos	Helen Clark	1965
2	UNICEF		Fondo das Nacións Unidas para a Infancia	Nova York, Estados Unidos	Anthony Lake	1946
3	ACNUR	|	Alto Comisionado das Nacións Unidas para os Refuxiados	Xenebra, Suíza	Filippo Grandi	1950
4	PMA		Programa Mundial de Alimentos	Roma, Italia	Ertharin Cousin	1961
5	UNODC		Oficina das Nacións Unidas contra a Droga e o Delito	Viena, Austria	Yuri Fedotov	1997
6	UNFPA		Fondo de Poboación das Nacións Unidas	Nova York, Estados Unidos	Babatunde Osotimehin	1969
7	CNUCED		Conferencia das Nacións Unidas sobre Comercio e Desenvolvemento	Xenebra, Suíza	Mukhisa Kituyi	1964
8	UNEP		Programa das Nacións Unidas para o Medio Ambiente	Nairobi, Kenya	Achim Steiner	1972
9	UNRWA		Axencia das Nacións Unidas para os Refuxiados de Palestina no Oriente Próximo	Franxa de Gaza / Amán, Xordania	Pierre Krähenbühl	1949
10	ONU Mulleres		Entidade das Nacións Unidas para a Igualdade de Xénero e o Apoderamento das Mulleres	Nova York, Estados Unidos	Phumzile Mlambo-Ngcuka	2010
11	ONU-Hábitat		Programa das Nacións Unidas para os Asentamentos Humanos	Nairobi, Kenya	Joan Clos i Matheu	1978

Organizacións relacionadas

Organizacións relacionadas coas Nacións Unidas^[28]

Número	Acrónimo	Bandeira ou logo	Organización	Sede	Director/a en marzo de 2016	Estabelecida en
1	AIEA		Axencia Internacional de Enerxía Atómica	Viena, Austria	Yukiya Amano	1957
2	OMC		Organización Mundial do Comercio	Xenebra, Suíza	Roberto Azevêdo	1995
3	OTPCE		Organización do Tratado de Prohibición Completa dos Ensaios Nucleares	Viena, Austria	Lassina Zerbo	1996
4	OPAQ		Organización para a Prohibición de Armas Químicas	A Haia, Países Baixos	Ahmet Üzümcü	1997

Outras entidades

Outras entidades das Nacións Unidas^[29]

Número	Acrónimo	Bandeira ou logo	Entidade	Sede	Director/a en marzo de 2016	Estabelecida en
1	ONUSIDA		Programa Conxunto das Nacións Unidas sobre o VIH/SIDA	Xenebra, Suíza	Michel Sidibé	1996
2	UNISDR		Oficina das Nacións Unidas para a Redución de Desastres	Xenebra, Suíza	Robert Glasser	1999
3	UNOPS		Oficina das Nacións Unidas de Servizos para Proxectos	Copenhague, Dinamarca	Grete Faremo	1973

Política

Lingüística

A Organización das Nacións Unidas ditou, no ano 1966, que “nos estados en que haxa minorías étnicas relixiosas ou lingüísticas, as persoas que pertenzan a estas minorías non poden ser privadas do dereito de ter, comunitariamente co resto de membros do seu grupo, a súa propia vida cultural, nin de practicar e profesar a súa propia relixión, nin de usar a súa propia lingua”.

Orzamento

ONU.Países con participación superior a 1%
nos ingresos do orzamento ordinario da ONU (2003).

Estados Unidos	22 %
Xapón	19,51 %
Alemaña	9,76 %
Francia	6,46 %
Reino Unido	5,53 %
Italia	5,06 %
Canadá	2,55 %
España	2,51 %
Brasil	2,39 %
Corea do Sur	1,85 %
Países Baixos	1,73%
Australia	1,62 %
China	1,53 %
Suíza	1,27 %
Rusia	1,20 %
Bélxica	1,12 %
México	1,08 %
Suecia	1,02 %

Notas

1. ↑ Fasulo 2004, pp. 3–4.
2. ↑ Fasulo 2004, p. 8.
3. ↑ ONU (ed.). "United Nations Visitors Centre - Location". Consultado o 3 de abril de 2016. 
4. ↑ United Nations Office at Geneva (ed.). "United Nations Office at Geneva". Consultado o 3 de abril de 2016. 
5. ↑ United Nations Office at Vienna (ed.). "Welcome to the United Nations Office at Vienna!". Consultado o 3 de abril de 2016. 
6. ↑ United Nations Office at Nairobi (ed.). "Welcome to the United Nations Office at Nairobi". Arquivado dende o orixinal o 25 de febreiro de 2011. Consultado o 3 de abril de 2016. 
7. ↑ un.org (ed.). "Official Languages". Consultado o 2 de abril de 2016. 
8. ↑ "General Assembly of the United Nations – Rules of Procedure". UN Department for General Assembly. Consultado o 3 de abril de 2016. 
9. ↑ Diplomaticlaw.com (ed.). "Jerusalem Court: No Immunity for UN Employee for Private Acts—Diplomatic/Consular Law and Sovereign Immunity in Israel". Arquivado dende o orixinal o 28 de xuño de 2012. Consultado o 3 de abril de 2016. 
10. ↑ Fasulo 2004, p. 4.
11. ↑ Fasulo 2004, pp. 4–7.
12. ↑ ^{12,0 12,1} Salaries, páxina das Nacións Unidas
13. ↑ ILO: Noblemaire principle, Judgement 986, consideration 7, and Judgment 831, Consideration 1.
14. ↑ UN Staff Regulations, Regulation 3.3(f)
15. ↑ Americans Working at the U.N, World, New York Times, 28 de setembro de 2009
16. ↑ ONU (ed.). "Main Organs". Consultado o 3 de abril de 2016. 
17. ↑ Fasulo 2004, p. 21.
18. ↑ Fomerand 2009, p. 285.
19. ↑ un.org (ed.). "Main Organs - Secretariat". Consultado o 3 de abril de 2016. 
20. ↑ Kennedy 2007, pp. 59–62.
21. ↑ ONU (ed.). "Appointment Process". Consultado o 3 de abril de 2016. 
22. ↑ "APPOINTMENT PROCESS". Consultado o 3 de abril de 2016. 
23. ↑ "Ban Ki-moon wins second term as UN Secretary General". bbc.com. 21 de xuño de 2011. Consultado o 3 de abril de 2016. 
24. ↑ ONU (ed.). "Former Secretaries-General". Consultado o 6 de novembro de 2013. 
25. ↑ un.org (ed.). "Funds, Programmes, Specialized Agencies and Others". Consultado o 3 de abril de 2016. 
26. ↑ Fasulo 2004, pp. 171–177.
27. ↑ un.org (ed.). "Programmes and Funds". Consultado o 3 de abril de 2016. 
28. ↑ un.org (ed.). "Related Organizations". Consultado o 3 de abril de 2016. 
29. ↑ un.org (ed.). "Other Entities". Consultado o 3 de abril de 2016. 

Véxase tamén

Bibliografía

• Fasulo, Linda (2004). Yale University Press, ed. An Insider's Guide to the UN. New Haven, Connecticut. ISBN 978-0-300-10155-3. 
• Fomerand, Jacques (2009). Scarecrow Press, ed. The A to Z of the United Nations. Lanham, Maryland. ISBN 978-0-8108-5547-2. 
• Kennedy, Paul (2006). Random House, ed. The Parliament of Man: The Past, Present, and Future of the United Nations. Nova York. ISBN 978-0-375-70341-6. 

Outros artigos

• Carta das Nacións Unidas
• Boinas azuis
• Declaración Universal dos Dereitos Humanos
• Dereitos da muller
• Dereitos do neno
• Estados membros das Nacións Unidas
• Os 14 puntos de Wilson
• Tratado do Antártico
• Uso da forza

Ligazóns externas

• Páxina oficial da ONU.
• Carta das Nacións Unidas (en portugués)