LIMSpec Wiki

Digwyddiadau

1 Ionawr
- Rwmania yn derbyn arlywyddiaeth Cyngor yr Undeb Ewropeaidd.
- Mae'r chwiledydd "New Horizons" yn hedfan heibio (486958) 2014 MU69/Arrokoth yng Ngwregys Kuiper.
- Jair Bolsonaro yn dod yn Arlywydd Brasil.
3 Ionawr - Mae'r archwiliad Tsieineaidd "Chang'e 4" yn tyfu ar ochr bell y Lleuad.
15 Ionawr
- Mae Theresa May yn colli pleidlais ar ei fargen Brexit gan 432 on bleidleisiau i 202 yn Nhyr Cyffredin.
- Mae ymosodiad terfysgol ar westy yn Nairobi, Cenia, yn lladd o 21 bobl.
17 Ionawr - Mae bomio ceir yn Bogota, Colombia, yn lladd 21 o bobl.
18 Ionawr - Pibell danwydd yn torri yn Nhlahuelilpan, Mecsico, gan ladd 114 o bobl.
23 Ionawr - Mae'r Unol Daleithiau yn cydnabod Juan Guaido yn Arlywydd Feneswela.
25 Ionawr - Argae yn dymchwel yn Brumadinho, Minas Gerais, Brasil, gan ladd hyd at 358 o bobl.
27 Ionawr - Ffrwydrodd ddau fom yn yr eglwys Gadeiriol Gatholig yn Jolo, deheuol Philipiniaid, gan ladd 18 o bobl.

1 Chwefror - 16 Mawrth - Pencampwriaeth y Chwe Gwlad 2019.
5 Chwefror - Enwyd Alan Turing fel eicon mwyaf yr 20g mewn cyfres deledu'r BBC.
12 Chwefror - Mae Macedonia yn ail-enwi ei hun yn Ogledd Macedonia.
23 Chwefror - Etholiad Nigeria.
27 Chwefror - Cynhelir ail gyfarfod uwchgynhadledd rhwng Donald Trump a Kim Jong-un.

3 Mawrth - Etholiad Estonia.
10 Mawrth - Mae awyren Ethiopian Airlines yn cael damwain yn fuan wedi iddi adael Addis Ababa, gan lladd 147 o bobl.
12 Mawrth - Mae Tŷ'r Cyffredin Prydain yn gwrthod cytundeb Brexit Theresa May am yr eildro.
14 Mawrth - Mae Seiclon Idai yn taro Mosambic, Malawi a Simbabwe.
15 Mawrth - Cyflafan Christchurch: Mae 50 bobl yn cael eu lladd.
19 Mawrth - Mae Nursultan Nazarbayev ym ymddiswyddo fel Arlywydd Casachstan.
24 Mawrth - Etholiad Gwlad Tai.

2 Ebrill - Mae Abdelaziz Bouteflika ymddiswyddo fel Arlywydd Algeria, ar ôl wythnosau o brotestiadau.
9 Ebrill - Etholiad Israel.
10 Ebrill - Datgelwyd y ffotograff cyntaf erioed o dwll du.
11 Ebrill - 23 Mai - Etholiad India.
11 Ebrill
- Mae sylfaenydd WikiLeaks, Julian Assange yn cael ei arestio yn Llysgenhadaeth Ecwador yn Llundain.
- Mae lluoedd arfog Swdan yn dymchwel grym yr Arlywydd Omar al-Bashir wedi wythnosau o brotestiadau.
14 Ebrill - Etholiad y Ffindir.
15 Ebrill - Tân Notre-Dame de Paris.
17 Ebrill - Etholiad Indonesia.
21 Ebrill
- Ymosodiadau bom ym Sri Lanca yn lladd dros 253 o bobl.
- Cafodd y comedïwr Volodymyr Zelensky ei eithol yn Arlywydd yr Wcráin.
28 Ebrill - Etholiad Sbaen.
30 Ebrill - Japan: ildiodd yr ymerawdwr Akihito yr orsedd.

1 Mai - Derbyn Naruhito, Ymerawdwr Siapan.
4 - 6 Mai - Coroni Vajiralongkorn, brenin Gwlad Tai.
5 Mai
- Mae Hedfan Aerflot 1492 yn chwalu fflamau ym Maes Awyr Sheremetyevo ym Moscfa, ac mae 41 o bobl yno.
- Mae ffrwydrad tancer ger Niamey, Niger yn lladd 58 o bobl.
8 Mai - Etholiad De Affrica.
14 - 18 Mai - Cystadleuaeth Cân Eurovision 2019: Tel Aviv, Israel. Mae Duncan Laurence o'r Iseldiroedd yn ennill gyda'r gân "Arcade".
18 Mai - Etholiad cyffredinol Awstralia.
20 Mai - Volodymyr Zelensky yn dod yn Arlywydd Wcráin.
23 - 26 Mai - Etholiad Senedd Ewrop.
23 Mai - Mae Narendra Modi yn ennill etholiad India.
24 Mai
- Mae priodas o'r un rhyw yn dod yn gyfreithiol yn Taiwan.
- Cyhoeddodd Theresa May ei bod yn ymddiswyddo fel Prif Weinidog y Deyrnas Unedig ac fel arweinydd Blaid Geidwadol.
25 Mai - Mae cwch yn suddo ar Lyn Mai-Ndombe yng Ngweriniaeth Ddemocrataidd y Congo gan ladd 45 o bobl o gadael dros 200 ar goll.
30 Mai - 14 Gorffennaf - Cwpan y Byd Criced yn Lloegr a Cymru.

1 Awst - Is-etholiad Brycheiniog a Sir Faesyfed: Enillodd Jane Dodds o'r Democratiaid Rhyddfrydol.
2 Awst - Eisteddfod Genedlaethol Cymru Sir Conwy 2019.
5 Awst - Mae India yn dileu statws arbennig Cashmir.
14 Awst - Mae Greta Thunberg yn hwylio o Plymouth i gynhadledd newid hinsawdd yn Ninas Efrog Newydd.
17 Awst - Mae 63 bobl yn cael eu lladd mewn ymosodiad bom ar briodas yn Kabul, Affganistan.
20 Awst - Mae Giuseppe Conte yn cyhoeddi ei ymddiswyddiad fel Prif Weinidog yr Eidal.
28 Awst - Mae Boris Johnson yn cyhoeddi cynlluniau i gau Senedd y Deyrnas Unedig.

1 Medi - Corwynt Dorian yn taro'r Bahamas.
10 Medi - Mae senedd y Deyrnas Unedig yn cael ei hatal am bum wythnos.
14 Medi - Cyn chwaraewr rygbi'r undeb Cymreig Gareth Thomas yn cyhoeddi bod ganddo HIV.
17 Medi - Etholiad Israel.
20 Medi - Cynhelir protest fyd-eang ar newid yn yr hinsawdd.
20 Medi - 2 Tachwedd - Cwpan y Byd Rygbi'r undeb a Siapan.
24 Medi - Mae Rheolau Goruchaf Lys y Deyrnas Unedig yn golygu bod atal y Senedd gan Boris Johnson yn anghyfreithlon.
29 Medi - Etholiad Awstria.

1 Hydref - Protestiadau mawr yn dechrau yn Irac.
6 Hydref - Etholiad ym Mhortiwgal.
10 Hydref - Olga Tokarczuk (2018) a Peter Handke yn ennill Gwobr Lenyddol Nobel.
11 Hydref - Abiy Ahmed yn ennill Gwobr Heddwch Nobel.
13 Hydref - Etholiad Gwlad Pwyl.
14 Hydref
- Protestiadau mawr yn dechrau yn Tsile.
- Dedfrydau carchar am arwain gwleidyddion o blaid annibyniaeth yn arwain at brotestiadau mawr yng Nghatalwnia.
17 Hydref - Protestiadau mawr yn dechrau yn Libanus.
21 Hydref - Etholiad Canada.
23 Hydref - Mae cyrff 39 o bobl i'w cael mewn lori yn Essex.
25 Hydref - Mae'r Undeb Ewropeaidd yn cytuno i ymestyn y dyddiad cau ar gyfer Brexit tu hwnt i 31 Hydref.
26 Hydref - Mae dringo ar Uluru yn Awstralia wedi ei wahardd.
27 Hydref - Alberto Fernandez yn ennill etholiad arlywyddol yr Ariannin.

1 Tachwedd - Christine Lagarde yn dod yn bennaeth Banc Canolog Ewrop.
6 Tachwedd - Alun Cairns yn ymddiswyddo fel Ysgrifennydd Gwladol Cymru.
10 Tachwedd
- Etholiad Sbaen
- Mae Evo Morales yn ymddiswyddo fel Arlywydd Bolifia yn ystod argyfwng gwleidyddol.
12 Tachwedd - Mae Syr Roderick Evans yn ymddiswyddo fel Comisiynydd Safonau yng Nghynulliad Cymru. Dywedodd Syr Roderick bod sgyrsiau am "faterion cyfrinachol a sensitif" wedi eu recordio'n ddirgel gan yr AS Neil McEvoy.^[2]
15 Tachwedd - Protestiadau mawr yn dechrau yn Iran.
18 Tachwedd - Gotabaya Rajapaksa yn dod yn Arlywydd Sri Lanca.
20 Tachwedd - Mae'r Tywysog Andrew, Dug Caerefrog yn camu i lawr o ddyletswyddau cyhoeddus oherwydd y dadlaw sy'n ymwneud a'i gyfeillgarwch a Jeffrey Epstein.
23 Tachwedd - 7 Rhagfyr - Refferendwm annibyniaeth Bougainville.
24 Tachwedd - Etholiadau lleol Hong Cong.
29 Tachwedd - Mae dau o bobl yn cael eu lladd mewn ymosodiad drywanu ar bont Llundain.