LIMSpec Wiki

Die balalaika (Russies: балалайка, uitgespreek [bəlɐlajkə]) is ’n Russiese musiekinstrument met ’n kenmerkende driehoekige klankkas en drie snare. Twee snare is gewoonlik dieselfde gestem en die derde een ’n kwart hoër. Laasgenoemde word gebruik om melodieë en akkoorde te speel. Die instrument word dikwels vir Russiese volksmusiek en -danse gebruik.

Die balalaikafamilie sluit instrumente van verskillende groottes in. Van die hoogste tot die laagste toonhoogte is hulle die piccolo, prima, secunda, alt, bas en kontrabas.

Sommige orkeste bestaan slegs uit verskillende balalaikas; hulle speel gewoonlik klassieke musiek wat spesiaal vir die balalaika geskryf is. Die primabalalaika is die algemeenste en die piccolo is skaars. Almal is driehoekig en van hout, gewoonlik esdoring, gemaak.

Die prima-, secunda- en altbalalaika word óf met die vingers óf met ’n plektrum gespeel, na gelang van die musiek. Die bas en kontrabas, wat op pote op die grond staan, word met leerplektrums gespeel. Die skaars piccolo word gewoonlik met ’n plektrum gespeel.^[1]

Die eerste keer dat die term "balalaika" gebruik is, was in 1688 in ’n Russiese dokument.^[2] Die woord word van die 18de eeu af in Oekraïens gebruik.^[3] Die balalaika word onder meer genoem in Nikolai Gogol se Dooie Siele, wat tussen 1837 en 1842 geskryf is.

Die algemeenste solo-instrument is die prima, wat tot E₄–E₄–A₄ gestem word (die twee laagste snare word dieselfde gestem). Soms word die balalaika deur folk-musikante in ’n "kitaarstyl" tot G₃–B₃–D₄ gestem (’n na-aping van die drie hoogste snare van die Russiese kitaar). Dit is dan makliker vir kitaarspelers om die instrument te bespeel, maar klassieke balalaikaspelers vermy dié stemming. Dit kan ook tot E₄–A₄–D₅ gestem word, soos sy neef die domra.^[4] Die folk-stemming "voor Andrejef" D₄–F♯₄–A₄ was baie gewild, want dit het dit makliker gemaak om sekere riffs te speel.^[5]

Balalaikas is al in die volgende groottes gemaak:^[6]

Naam	Lengte	Algemene stemming
1. Diskant	sowat 46 cm	E5 E5 A5
2. Piccolo	sowat 61 cm	B4 E5 A5
3. Prima	66-69 cm	E4 E4 A4
4. Secunda	68-74 cm	A3 A3 D4
5. Alt	81 cm	E3 E3 A3
6. Tenoor	91-97 cm	E3 A3 E4
7. Bas	104 cm	E2 A2 D3
8. Kontrabas	130-165 cm	E1 A1 D2

Primabalalaikas met ses snare (drie stelle dubbele snare) is ook algemeen. Hulle het diwels ’n "kitaarstemming".^[7] Altbalalaikas met vier stringe is ook beskikbaar en word in die orkes van die Pjatnitski-folkkoor gebruik.

Die presiese oorsprong van die balalaika is onseker. Daar word egter ooreengestem dat dit ontstaan het uit die domra, ’n instrument uit die Kaukasus-streek van Rusland. Daar is ook ooreenkomste met die Kazachse dombra, wat twee snare het, en die Mongoolse topshur.^[8]

Vroeë afbeeldings van die balalaika wys dit het tussen twee en ses snare gehad. Die eerste keer dat die instrument genoem is, is in ’n dokument uit 1688. Volgens ’n Krelin-wag se logboek is twee mense gekeer om die balalaika te speel terwyl hulle dronk was.^[9] Ook in dokumente uit 1700 en 1714 word die instrument genoem. In die vroeë 18de eeu het die term in Oekraïense dokumente begin verskyn.

In die 1880's het die professionele vioolspeler Wasili Wasilijewitsj Andrejef, met die hulp van die vioolmaker W. Iwanof, dit ontwikkel wat die gestandaardiseerde balalaika sou word. Orkeste het dié instrument begin gebruik. ’n Paar jaar later is die balalaika verder verfyn.

Andrejef het die ontwerp gepatenteer en talle tradisionele Russiese folkwerke vir die orkes geskryf. Hy het ook ’n aantal konsertstukke vir die instrument gekomponeer.^[10]

• Lys van musiekinstrumente

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Balalaika.
• Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia