HL7 Wiki

Izola
Panorama grada na poluotoku
Koordinate: 45°32′N 13°40′E / 45.533°N 13.667°E / 45.533; 13.667
Država	Slovenija
Pokrajina	Primorska
Statistička regija	Obalno-kraška
Površina
- Ukupna	7.5 km²[1]
Visina	15
Stanovništvo (2013.)
- Urbano područje	11 347[1]
- Urbana gustoća	1 512.9 stan./km²[1]
Vremenska zona	UTC+1 (UTC+2)
Poštanski broj	6310
Službene stranice www.izola
Karta
Izola

Izola (talijanski: Isola) je grad od 11 347 stanovnika^[1], administrativni centar istoimene općine na jugozapadu Slovenije.

Historijski centar Izole leži na poluotoku u Tršćanskom zaljevu između Kopra i Pirana. On je sve do početka 19. vijeka bio otok (isola - to je korijen današnjeg imena grada Izola) tad je izgrađen nasip kojim je otok povezan s kopnom.^[2]

Pretpostavlja se da je prvo ranosrednjovjekovno naselje na otoku nastalo u 6. vijeku.^[2] Car Svetog Rimskog Carstva Oton I poklonio je 972 to naselje kao feud Venecijancu Vitalu Candianu, a njegov sin je to prepustio Akvilejskom patrijarhu Rodaldu, pa je Akvileja vladala Izolom skoro do kraja 13. vijeka.^[2] Nakon nje tim krajem ovladala je Mletačka Republika, pa je Izola od 16. vijeka u sjeni susjednog Kopra koji joj postavlja podeste.^[3]

Nakon propasti Mletačke Republike Izola je kao i čitav taj kraj zajedno sa Istrom i Dalmacijom pripao 1797. Austriji. Nakon kratkotrajne vlasti Prvog Francuskog Carstva (1805. - 1813.) Izola je ponovno u austrijskim rukama, sve do propasti Austro-Ugarske.^[2] Nakon Prvog svjetskog rata Izolu je od novembra 1918. držala pod okupacijom vojska Kraljevine Italije, a tek od 12. novembra 1920. je službeno priključena Italiji.^[2] Velike promjene dogodile su se nakon Drugog svjetskog rata, točnije između 1954. - 1956. kad se većina dotadašnjeg stanovništa iselilo u Italiju a na njihovo mjesto doselili Slovenci iz unutrašnjosti.^[2]

Sve do sredine 19. vijeka stanovnici su bili pretežito ribari i ratari, a solarstvom su se bavili jedino za lokalne potrebe. Tad su osnovane prve tvornice ribljih konzervi (Ampelea, Arrigoni) pa se počel mijenjati socijalna struktura naselja, koje je i ubrzano raslo. Sve tamo do 1954. Izola je bila većinski talijanski grad sa jasno izraženim romanskim identitetom, tad je otpočeo masovni egzodus Talijana, pa je grad potpuno izmjenio nacionalni sastav.^[3]

Najveći i najvredniji spomenik Izole je bazilika sv. Maura, čiji je nukleus nastao u 11. vijeku, ali je restaurirana i proširivana 1547., 1888., 1891) sa sa samostojećim zvonikom. Ona ima i osobito vrijedne oltarne slike; Girolamo da Santacroce, Palma Mlađi, Giorgio Ventura.^[3]

Pored tog vrijedna je i interesantna palača Podestata (restaurirana 1642. i 1922) koja je povezana sa osmerokutnom starom župnom crkvom sv. Marije Alietske (temeljno restaurirana krajem 18. vijeka).^[3]

Izola je i danas poznata po tvornici ribljih konzervi Delamaris i po pogonu tvornice začina Droga iz Portoroža, kao i po nekada velikoj i snažnoj tvornici igračaka Mehanotehnika.

Izola na Wikimedijinoj ostavi

• Službene stranice Općine Izola (sl)