HL7 Wiki

Honorigoj
Honorigoj	(2014) Nacia Inventista Halo de Famo; (1997) EFF Award (en) ; stelo sur la Trotuaro de famo en Holivudo ; vd

**Hedy Lamarr**
Hedy Lamarr
Persona informo
	Hedwig Kiesler
Naskonomo	Hedwig Eva Maria Kiesler
Naskiĝo	9-an de novembro 1914; en Vieno
Morto	19-an de januaro 2000 (85-jaraĝa); en Casselberry
Mortis pro	Naturaj kialoj vd
Mortis per	Kardivaskulsistema malsano vd
Tombo	Centra Tombejo de Vieno, 33G - 80 48° 09′ 03″ Nordo 16° 26′ 24″ Oriento / 48.15094444 °N, 16.43997222 °O (mapo) vd
Etno	judoj vd
Lingvoj	germana • angla vd
Ŝtataneco	Usono (1953–2000); Aŭstrio (1915–1953) vd
Familio
Patro	Emil Kiesler (en) vd
Patrino	Gertrud Kiesler (en) vd
Edz(in)o	Lewis J. Boies (en) (1963–1965); W. Howard Lee (en) (1953–1960); Teddy Stauffer (1951–1952); John Loder (en) (1943–1947); Gene Markey (en) (1939–1941); Friedrich Mandl (en) (1933–1937) vd
Infanoj	James Loder (en) ; ( ); Anthony Loder (en) ; ( John Loder (en) ); Denise Loder-DeLuca (en) ; ( John Loder (en) ) vd
Profesio
Okupo	aktoro ; filmproduktoro ; muzikisto ; modelo ; filmaktoro ; aŭtobiografo ; scenaristo ; inventisto ; amuzisto vd
Laborkampo	Filmarto, frequency-hopping spread spectrum (en) , aktorado kaj discoveries and inventions (en) vd
Aktiva dum	1930–1958 vd
Verkado
Verkoj	Ecstasy ❦; Samson and Delilah ❦; Algiers ❦; Experiment Perilous ❦; The Strange Woman ❦; frequency-hopping spread spectrum vd
Honorigoj
Honorigoj	(2014) Nacia Inventista Halo de Famo; (1997) EFF Award (en) ; stelo sur la Trotuaro de famo en Holivudo ; vd
En TTT	Oficiala retejo vd
vd	Fonto: Vikidatumoj
	v • d •

Hedy LAMARR, naskiĝis kiel Hedwig Eva Maria Kiesler (Vieno, la 9-an de novembro 1914 – Altamonte Springs (Kalifornio), la 19-an de januaro 2000) kaj estis aŭstra-usona aktorino kaj inventistino.

Hedy Lamarr estis filino de la aŭstra bankdirektoro Emil Kiesler kaj de la hungara pianistino Gertrud Lichtwitz.

Ŝi sekvis la aktoredukadon de Max Reinhardt en Berlino, kaj havis jam en la aĝo de dek sep jaroj la unuan filmrolon, en la germana filmo Geld auf der Straße (Mono sur la strato) (1930). En 1933 ŝi aperis kiel la unua virino nuda en filmo, en la ĉeĥoslovaka filmo 'Extase' (Ekstazo). Dum dek minutoj ŝi videblis nuda, unue banante sin en lageto, kaj poste kurante tra la arbaro. La filmo estis malpermesata en multaj landoj aŭ almenaŭ cenzurita ĉar en ĝi estis amorsceno, cetere ŝajnigita, en kiu videblis preskaŭ nur ŝia vizaĝo en stato de ekstazo. Eĉ la papo Pio la 11-a enmiksiĝis en la afero.

En 1933 ŝi edziniĝis al la Viena armilkomercisto Fritz Mandl kiu, kvankam li estis juda, havis intensajn kontaktojn kun Adolf Hitler kaj Benito Mussolini. Mandl estis tre ĵaluza, eĉ ne unu momenton perdis sian edzinon el la vido, kaj malpermesis al ŝi filman karieron. Ŝi malamis sian edzon kaj la nazio-rondojn en kiuj li interrilatis, kaj fuĝis en 1937 for de li al Londono, kie ŝi alprenis la artistnomon Hedy Lamarr. Post tio ŝi daŭrigis sian filmkarieron en Usono. Lamarr ofte ludis rolojn kiel eleganta kaj mistera malhela belulino, sed ne estis tre feliĉa en la elekto de ŝiaj filmoj. Tiel ŝi malakceptis la ĉefrolon en la filmo Casablanca. Ŝia plej granda komerca sukceso estis la rolo kiel Delilah en Samson and Delilah de Cecil B. DeMille (1949). En 1958 ŝi ludis en sia lasta filmo (The Female Animal) (La virina besto).

Invento

Krom ŝia filmkariero ŝi ankaŭ estis ĉe la lulilo de la moderna komunikadotekniko. Fritz Mandl, la unua edzo de Lamarr, ne nur estis armilkomercisto, sed ankaŭ konstruis aviadilojn kaj faris esplorojn pri stirsistemoj. Lamarr interesiĝis kaj poste elpensis la principon de la frekvenco-saltado; metodo per kiu oni povas fari radiokomunikadon ne ĝenatan de eksteraj perturboj. En kunlaboro kun la komponisto George Antheil ŝi kapablis ellabori uzeblan metodon por la tre alte fluganta observo-aviadilo kaj la stirado de torpedoj. Ili nomis la inventon Secret Communications System ("sekreta komunikado-sistemo") kaj la 10-an de junio 1941 ili petis patenton. La 11-an de aŭgusto 1942 ĝi estis donita (numero 2292387). Ĉar la usona armeo ne tre serioze taksis la inventon de aktorino kaj komponisto kaj krom tio la elektroniko en tiu tempo ne estis tiom progresa, daŭris ĝis 1962 antaŭ ol ilia invento estis aplikita.

Lamarr fariĝis en 1953 usona civitano, sed konsideris Usonon kiel prizonon, neloĝatan insulon. Ŝi sesfoje edziniĝis kaj havis filon kaj filinon, kaj adoptitan filon. Lamarr mortis je 85-jaraĝo en Altamonte Springs (apud Orlando, Florido). Ŝi estis kremaciita, kaj laŭ ŝia lasta deziro la cindro estis disĵetita en la Viena Arbaro apud Vieno.

Honore al ŝi, en la germanlingvaj landoj Aŭstrujo, Germanujo kaj Svislando la 9-a de novembro estas la Tago de la inventistoj.

La asteroido 32730 Lamarr estis nomita pro ŝia memoro.^[1]