Bioinformatics Wiki

L'automne (cultisme), tanben l'autom^[1], la tardor, la davalada o encara l'endarrier (vivaroaupenc) (lo mot gascon, agòr o abòr, es un basquisme) es una de las quatre sasons de las zonas temperadas. Astronomicament, comença amb l'equinòcci d'automne (entre lo 20 e lo 21 de març dins l'emisfèri sud e entre lo 22 e lo 23 de setembre dins l'emisfèri nòrd), e s'acaba amb lo solstici d'ivèrn (a l'entorn del 21 de junh dins l'emisfèri sud e lo 21 de decembre dins l'emisfèri nòrd). Encara que, a vegadas es considerat coma lo periòde dels meses entièrs de març, abril e mai dins l'emisfèri sud e setembre, octobre e novembre dins l'emisfèri nòrd.

Es una epòca de precipitacions, dins qualques partidas del monde, e de baissa progressiva de la temperatura. Los jorns demenisson progressivament e las nuèches s'alongan. Las plantas caducas pèrdon la clorofilla e las fuèlhas venon jaunencas o rogencas abans que casan. Fòrça fruches son madurs a punt. Los animals se preparan pel temps fred emmagazinant lo manjar.

Per las colors de la natura, es un periòde fòrça evocador per las arts. Es associat a l'edat madura. Es lo començament de la rotina dins la majoritat dels païses, fins al punt qu'en psicologia se parla de "sindròme post-vacacional". Per aquò se nomenava abans la sason de la malenconiá e dins la teoria de las quatre umors, li correspond la bila negra.

1. ↑ «Automne» amb «autom» constituisson un doblet; lo primièr es un mot sabent, lo segond un mot popular eretat.