El 22 de lujo el ze el 203° dì dal scumìsio de l'ano drio del całendàrio gregorian e el 204° inte i ani bizesti . Par rivar al cao de l'ano ghe vołe oncora 162 dì.
Avegnimenti
(VEC )
«
No finiremo de conbàtar finmente che no garemo garantizà ła libertà par nualtri e par chełi altri »
776 v.C. – Ołinpia (Gresa ): racuanti stòreghi i pensa che i sìpia scumìsiai in sto dì i primi Zughi ołìnpeghi .
838 - Bataja de Anzen l'ezèrsito de l'inperatore bizantin Teòfiło el subise na grave dezemada da łe trupe Abazidi del zenerałe Afshin .
1209 – crozada de Béziers : i crozai i concuista ła sità franseze de Béziers e i masacra vintimiła persone, sia i catari che i catòleghi che i se ghea refudai de consegnarli.
1298 – Bataja de Falkirk , Edoardo I el dèzema l'ezèrsito rebełe scoseze de William Wallace .
1499 - Bataja de Dornach intrà łe trupe de Masimilian I d'Asburgo e ła Vècia Confederasion svisera .
1587 – Cołònia de Roanoke : un secondo grupo de cołoni inglezi el rriva inte l'izoła de Roanoke , arente de ła Carolina del Nord , par refondar ła cołònia sbandonada.
1739 – Inte ła bataja de Grocka l'ezèrsito otoman el dèzema łe forse austrìaghe guidae dal feldmaresiało George Olivier Wallis .
1793 – Alexander Mackenzie el riva inte l'osèano Pacìfego , devegnendo el primo eoropeo a far un traersamento transcontinentałe verso nord del Mèsego .
1796 – Periti de ła Connecticut Land Company i batiza un'àrea de l'Ohio cofà Cleveland , in onor del zenerałe Moses Cleaveland , soraintendente del grupo.
1802 – L'inperatore vietnamita Ja Long el concuista ła sità de Hanoi .
1812 – Guera d'indipendensa spagnoła : forse britàneghe guidae da Sir Arthur Wellesley (futuro duca de Wellington ) el sconfize łe trupe fransezi arente de Salamanca in Spagna .
1864 – Guera de secesion americana : bataja de Atlanta : a Bald Hill , fora Atlanta (Georgia ), el zenerałe confedarà John Bell Hood el guida un fałio ataco a łe trupe unioniste del zenerałe William T. Sherman .
1894 – Se fa cueła che ła vien considerada ła prima vera conpetision automobilìstega de ła stòria, ła Parize-Rouen .
1898 – Lenin el spoza Nadežda Konstantinovna Krupskaja]
1919 – I Stati Unii i restabiłise łe rełasion comerciałi co ła Zermània .
1931 – Andora : el vien declarà el siòparo revołusionàrio.
1933 – Wiley Post el divien ła prima persona che ła voła in sołitària da torno del globo, fazendo 25.000 km in 7 dì, 18 ore e 45 minuti.
1934 – Fora del Biograph Theatre de Chicago , el "nemigo pùblego nº1" John Dillinger el vien ferio a morte da ajenti de l'FBI .
1937 – New Deal : el Senato statunitense el refuda ła proposta del presidente Franklin D. Roosevelt de zontar altri zùdezi a ła Corte suprema dei Stati Unii .
1940 – Londra , el Segretàrio de Stato par i afari esteri Lord Halifax el ghe contesta al descorso de Adolf Hitler : "No finiremo de conbàtar finmente che no garemo garantizà ła libertà par nualtri e par chełi altri".
1942 – Ołocàusto : scumìsia ła deportasion sistemàtega dei ebrei dal Gheto de Varsàvia .
1943 – Svìsara : i vien vietai i partii de ispirasion nazista .
1946 – Atentà del King David Hotel : l'Irgun el fa s-ciopar na bonba inte el King David Hotel de Jeruzałeme , cuartiero zenerałe de l'aministrasion siviłe e miłitare britànega, copando 90 persone.
1962 – Programa Mariner : ła navezeła spasiałe Mariner 1 ła voła sensa controło dopo pochi minuti dal lanso e ła ga da vegner desfada.
1977 – El lìder cineze Deng Xiaoping el torna de novo al podere.
1981 – Condana a l'ergàstoło par Mehmet Ali Ağca , l'atentatore de Papa Joani Poło II .
1987 – L'Union Soviètega ła mete in òrbita ła navezeła spasiałe Soyuz TM-3 .
1991 – El serial killer Jeffrey Dahmer el vien inprezonà dopo che i resti de 11 òmani e tozati i vien catai-fora inte el so apartamento de Milwaukee (Wisconsin ).
1992 – arente de Medellín , Pablo Escobar , el sior de ła droga , el scanpa da ła so prezon de luso, par timor de l'estradision inte i Stati Unii .
1994 – Yahya Jammeh el guida un colpo de Stato in Gànbia , fazendo dimétar el presidente Dawda Jawara (el primo inte ła so stòria da Stato indipendente) sensa lote de sàngue.
2002 - Ołanda : el vien formà el novo goerno de sentrodrita , guidà dal primo ministro Jan Peter Balkenende .
2003
2004 – Publegà da ła Comision indipendente d'indàzene USA el raporto su l'11 de setenbre del 2001 , che el asolve i presidenti Bill Clinton e George W. Bush ma el inlista na sèrie de fałi inte l'intelligence desfrutae dai teroristi.
2005 – Londra : ła rusa Elena Isinbaeva ła divien ła prima dona de ła stòria a vargar i 5 metri inte el salto co l'asta .
2011 – Norveja : atentai terorìsteghi a Oslo , un'autobonba ła s-ciopa inte el sentro de ła sità arente dei ufisi del primo ministro fazendo 8 morti, in pì na sparatòria sirca do ore dopo a Utøya , na picenina izoła a 30 km da ła capitałe, ła fa 69 vìteme.
Nasesti
Morti
Feste e recorense
Internasionałi
Dì de ła prosimasion del Pi grego
Nasionałi
– Conpleano de l'ex re Sobhuza II del Swaziland
– Dì de ła Revołusion
– Dì Nasionałe de ła Stanpa
Rełijoze
Santi catòłeghi
Festa del patrono de łe sità
Làeghe
In altri projeti