Type a search term to find related articles by LIMS subject matter experts gathered from the most trusted and dynamic collaboration tools in the laboratory informatics industry.
Kalcijum karbonat | |||
---|---|---|---|
IUPAC ime |
| ||
Drugi nazivi | Krečnjak; kalcit; aragonit; kreda; mermer; biser | ||
Identifikacija | |||
CAS registarski broj | 471-34-1 | ||
ChemSpider[1] | 9708 | ||
UNII | H0G9379FGK | ||
KEGG[2] | |||
ChEBI | 3311 | ||
RTECS registarski broj toksičnosti | FF9335000 | ||
Jmol-3D slike | Slika 1 Slika 2 | ||
| |||
| |||
Svojstva | |||
Molekulska formula | CaCO3 | ||
Agregatno stanje | Fine beli prah | ||
Gustina | 2.71 g/cm3 (kalcit) 2.83 g/cm3 (aragonit) | ||
Tačka topljenja |
825 °C (aragonit) | ||
Tačka ključanja |
razlaže se | ||
Rastvorljivost u vodi | 0.00015 mol/L (25 °C) | ||
Ksp | 4.8×10-9[3] | ||
Rastvorljivost u razređene kiseline | rastvoran je | ||
pKa | 9.0 | ||
Indeks refrakcije (nD) | 1.59 | ||
Struktura | |||
Kristalna rešetka/struktura | Trigonalna | ||
Kristalografska grupa | 32/m | ||
Opasnost | |||
Podaci o bezbednosti prilikom rukovanja (MSDS) | ICSC 1193 | ||
EU-indeks | Nije na listi | ||
NFPA 704 | |||
Tačka paljenja | Nije zapaljiv | ||
Srodna jedinjenja | |||
Drugi anjoni | Kalcijum bikarbonat | ||
Drugi katjoni | Magnezijum karbonat Stroncijum karbonat Barijum karbonat | ||
Сродна једињења | Kalcijum sulfat | ||
Ukoliko nije drugačije napomenuto, podaci se odnose na standardno stanje (25 °C, 100 kPa) materijala | |||
Infobox references |
Kalcijum-karbonat je hemijsko jedinjenje koje spada u klasu neorganskih soli. Molekularna formula kalcijum-karbonata je CaCO3. Najčešći oblici kalcijum karbonata su krečnjak, kreda i mermer.[5][6]
Kalcijum-karbonat se dobija u reakciji između kalcijum-hidroksida i ugljene kiseline. Može se dobiti i reakcijom između kalcijumovog oksida i ugljen-dioksida, ili kombinacija jednog od ovih jedinjenja sa jednim od prethodna dva. Preko bilo koje od ispod napisanih reakcija može se dobiti kalcijum karbonat.
Kalcijum-karbonat može se dobiti i na druge načine, npr. u dvoguboj izmeni soli. Ova je reakcija moguća zato što je kalcijum-karbonat talog.
Kalcijum-karbonat je praskašta so bele boje. Ova je so nerastvorljiva u vodi. Prilikom mešanja sa vodom nastaje talog.
Kalcijum-karbonat sa indikatorima reaguje bazno jer je baza koja ga gradi jača od kiseline koja ga gradi.
Kalcijum-karbonat može da reaguje u svim hemijskim rekacijama koje su karakteristične za karbonate (soli ugljene kiseline).
Sumporna kiselina je jača od ugljene kiseline (kao i sve ostale neorganske kiseline) i zato može da je istisne iz njenih soli. Pošto je ugljena kiselina veoma nepostojana, ona se odmah raspada na ugljen-dioksid i vodu. U reakciji se dobija i odgovarajuća so kalcijuma (u ovom slučaju kalcijum-sulfat).
Na temperaturama od oko 825 °C kalcijum-karbonat se raspada na ugljen-dioksid i kalcijum-oksid.
Oba reakcija zobe se dvoguba izmena soli. Dvoguba izmena soli je moguća samo ako nastaje slaborastvorno jedinjenje ili gas (u ovom slučaju, nastaje talog - kalcijum-karbonat).
Ako se na kalcijum-karbonat doda vode i ugljen-dioksida, doći će do reakcije i nagradiće se kalcijum-hidrogenkarbonat.
Kalcijum-karbonat je elektrolit. Ispod je napisana reakcija elektrolitičke disocijacije kalcijum-karbonata.
Primenjuje se u medicinske svrhe kao antacid (neutrališe kicelinu u želucu). Koristi se i u proizvodnji školskih kreda zajedno sa kalcijum-sulfatom. Velika je i primena kalcijum-karbonata u građevinarstvu. Koristi se sam po sebi (npr. mermer) ili kao jedan od sastojaka cementa. U keramici kalcijum karbonat je koristan jer se njegov prah koristi kao jedan od glavnih sastojaka u prahu za glazuru.
Kalcijum-karbonat se može u prirodi naći u raznim mineralima zajedno sa drugim solima, npr. u dolomitu ().