Knowledge Base Wiki

Ovo je članak o godini 1583.

Godina 1583 (MDLXXXIII) bila je redovna godina koja počinje u subotu po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u utorak po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.

1583 na Wikimedijinoj ostavi

• 2. 1. - Neuspjeli napad uskoka na čelu sa Jurjem Daničićem i Anđelom Trogiraninom na Klis, jer su neke druge uskočke čete ranijih dana pokvarile faktor iznenađenja; uskoci sa sobom odveli 800 kršćanskih porodica^[1].
• 17. 1. - Francuska furija: lider Holanđana Fransoa, vojvoda od Anžua pokušao da na prevaru osvoji Antverpen, ali jedva izvukao živu glavu.
• 25. 1. - U Firenci začeta Accademia della Crusca, glavna lingvistička institucija u Italiji.

• 3. 2. - Da bi odagnao tursko podozrenje zbog učešća nekih Splićana i Poljičana u napadu na Klis, mletački poslanik Contarini ucjenio glave uskoka i nekih domaćih ljudi^[1].

• 1. 5. - Zaruka Tome Erdedija sa Anom Marijom, kćerkom hrvatskog bana Krsta Ungnada u Požunu.
• 4. 5. - Juraj Daničić dobio od kralja Rudolfa Žrnovnicu ispod Ledenica; zatim sa braćom ratuje uz senjskog kapetana Gašpara Raba protiv Vlaha u turskoj Lici^[1].
• 11. 5. - Osmansko-safavidski rat, Bitka baklji: Özdemiroğlu Osman-paša odneo veliku pobedu nad safavidskom vojskom kojom je osiguran Kavkaz.
• 23. 5. - Carigraski poslanik obavještava Mletački senat da je požar uništio dio harema sultana Murata III. Za obnovu će u lipnju biti naručeno prozorsko staklo, što senat odobrava u rujnu, a galija kreće tek krajem listopada.^[2]

• jul - Španci zauzeli azorsko ostrvo Terceira čime je dovršeno uključenje portugalske teritorije u Iberijsku uniju.
• 25. 7. - Cuncolimska pobuna: prvi otpor Indijaca protiv strane, portugalske, vlasti.

• 5. 8. - Humphrey Gilbert prisvojio Newfoundland u ime Engleske što se smatra početkom Britanskog Imperija.
• 10. 8. - Livonski rat okončan Pljuskim primirjem između Rusije i Švedske
• 19. 8. - Petru Cercel ušao u Bukurešt i postao vlaški vojvoda (do 1585).

• 27. 9. - Pogubljena Elisabeth Plainacher, jedina koja je u Beču osuđena za veštičarenje.

• studeni, početkom? - Mletački brod "Gagliana grossa" potonuo sa mnogim vrednim predmetima kod Gnalića, između Pašmana i Vrgade, blizu Biograda na moru, na putu ka Carigradu (otkriven je 1967).

• 7. 12. - "Sultanat žena": umrla moćna sultanija Nurbanu, majka Murata III.

• Prvi pisani izvor o manastiru Orahovica u Slavoniji^[3].
• U Engleskoj razotkrivena katolička Throckmortonova zavjera.
• Okončana i druga Desmondska pobuna u Irskoj.
• Krimski kan Mehmed II Geraj se sukobio sa osmanskim zapovednikom Osman-pašom, što će dovesti do njegovog zbacivanja dogodine^[4].
• Toyotomi Hideyoshi započeo gradnju zamka Osaka (do 1597).

Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1583.

• 23. 1. - Matija Frkić, teolog i filozof († 1669)
• 10. 4. - Hugo Grotius, filozof i pravnik († 1645)
• 16. 6. - Axel Oxenstierna, Visoki kancelar Švedske († 1654)
• 13. 9. - Girolamo Frescobaldi, kompozitor († 1643)
• 24. 9. - Albrecht von Wallenstein, habsburški general († 1634)

Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1583.

• 9. 9. - Humphrey Gilbert, istraživač (* ca. 1539)
• 7. 12. - Nurbanu Sultan, majka Murata III (* ca. 1525)
• 14. 12. - Ivan Fjodorov, štampar (* ca. 1510)
• ? - Andrej Kurbski, prvi ruski politički emigrant (* 1528)

Literatura

• Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)