1. januar/siječanj (1. 1. ) je 1. dan godine po gregorijanskom kalendaru . Do kraja godine ima još 364 dana (365 u prijestupnoj godini ).
Događaji
4713. pne. - Početna epoha julijanskog perioda .
45. pne. - Uvodi se Julijanski kalendar .
404 . — Poslednje poznato takmičenje gladijatora se održava u Rimu .
990 . — Kijevska Rusija usvaja Julijanski kalendar.
1438 . — Albert II Habsburg je krunisan kao kralj Ugarske .
1502 . — Portugalski moreplovci uplovili su u zaliv Guanabara i nazvali to mesto Rio de Žaneiro (Januarska reka).
1526 . — Hrvatsko plemstvo je na saboru u gradu Cetinu izabralo za kralja Ferdinanda Habsburga .
1600 . — Škotska počinje sa upotrebom Julijanskog kalendara .
1651 . — Čarls II krunisan kao kralj Škotske .
1673 . — Počinje stalna dostava pošte između Njujorka i Bostona .
1700 . — Rusija počinje da koristi Julijanski kalendar .
1707 . — Džon V je krunisan kao kralj Portugalije .
1738 . — Buve ostrvo otkriva francuski istraživač Žan-Batist Šarl Buve de Lozije .
1788 . — Objavljuje se prvo izdanje novina Tajms iz Londona , prethodno The Daily Universal Register .
1797 . — Olbani zamenjuje Njujork kao glavni grad države Njujork .
1801 . — Zakonodavni akt Kraljevstva Velike Britanije i Irskog Kraljevstva stupa na snagu da bi se oformilo Ujedinjeno Kraljevstvo .
1801 . — Prvi poznati asteroid 1 Ceres otkriva Đuzepe Piaci .
1803 . — Danska je zabranila uvoz robova u dansku Zapadnu Indiju i postala prva zemlja koja je zabranila ropstvo.
1804 . — Francuska vlast nad Haitijem se okončava.
1808 . — Uvoz robova u Sjedinjene Države se zabranjuje.
1818 . — Prvi put objavljen roman Meri Šeli Frankenštajn, ili moderni Prometej .
1826 . — Naukalpan postaje opština Meksika .
1833 . — Velika Britanija je proglasila suverenitet nad Foklandskim ostrvima u Atlantiku , koja su pre toga bila pod španskom kolonijalnom vlašću.
1861 . — Porfirio Diaz osvaja Meksiko Siti .
1863 . — Američki građanski rat : Zakon o oslobađanju robova (Proklamacija o emancipaciji) stupa na snagu.
1863 . — Prvu tvrdnju pod Aktom o homstedima pravi Danijel Frimen za farmu u Nebraski .
1869 . — Sigma Ni bratstvo se zvanično osniva na Vojnom institutu u Virdžiniji .
1877 . — britanska kraljica Viktorija I proglašena je caricom Indije .
1880 . — u Srbiji su uvedene obavezne metričke mere , merna jedinica za dužinu postao je metar i zvanično su prestale da važe mere poput aršina , lakta , pedlja .
1880 . — Ferdinand de Leseps počinje francusku konstrukciju Panamskog kanala .
1892 . — Elis ostrvo se otvara da prima imigrante iz Sjedinjenih Država .
1893 . — Japan počinje da koristi Gregorijanski kalendar .
1898 . — Njujork aneksira zemlju okolnih okruga, čineći time Grad Većeg Njujorka. Četirma početnim oblastima, Menhetnu , Bruklinu , Kvinsu i Bronksu , se priključuje 25. januara Stejten Ajlend kako bi se stvorio moderni grad od 5 oblasti.
1899 . — Španska vlast nad Kubom se završava.
1900 . — Kruna je postala jedinstvena (i jedina) valuta u Austro-ugarskoj monarhiji.
1901-1950
.
1951-2000
1956 . — Republika Sudan postiže nezavisnost od Egipatske republike i Ujedinjenog Kraljevstva Velike Britanije i Severne Irske .
1958 . — stupio je na snagu ugovor o osnivanju Evropske ekonomske zajednice , poznate kao Zajedničko tržište , koji su 25. marta 1957 . u Rimu potpisale Belgija , Zapadna Nemačka , Italija , Luksemburg , Francuska i Holandija .
1959 . — posle dvogodišnjeg gerilskog rata, na Kubi je preuzeo vlast vođa revolucionarnog pokreta „26. jul“ Fidel Kastro , a diktator Fulhensio Batista je pobegao u Dominikansku Republiku .
1960 . — Republika Kamerun postiže nezavisnost od Republike Francuske i and the Ujedinjenog Kraljevstva Velike Britanije i Severne Irske .
1962 . — Zapadna Samoa postiže nezavisnost od Novog Zelanda ; ime joj se menja u Nezavisna država Zapadne Samoe .
1964 . — Federacija Rodezije i Njasalanda se deli na nezavisne republike Zambiju i Malavi , i na Rodeziju kojom upravlja Velika Britanija .
1965 . — pod vođstvom lidera pokreta „Al fatah“ Jasera Arafata formirana je Palestinska oslobodilačka organizacija .
1969 . — Marien Nguabi zvanično postaje Predsednik Republike Kongo .
1970 . — Uniks epoha počinje u 00:00:00 UTC.
1971 . — Reklame za cigarete postaju zabranjene na američkim televizijama .
1973 . — Kraljevina Danska , Ujedinjeno Kraljevstvo Velike Britanije i Severne Irske i Republika Irska su primljene u Evorpsku ekonomsku zajednicu .
1976 . — NBC uvodi svoj novi logo: apstraktno N .
1978 . — Er Indija Let 855 Boing 747 eksplodirao i pao u more u blizini obale Bombaja , usmrtivši 213 osoba.
1979 . — Zvanične diplomatske veze su uspostavljene između Narodne Republike Kine i Sjedinjenih Američkih Država , 30 godina nakon osnivanja Narodne Republike Kine.
1981 . —.
1983 . — ARPANET zvanično prelazi da koristi Internet Protokol , praveći Internet .
1984 . —.
1985 . —.
1986 . — Aruba postaje nezavisna od Kurasaa , mada ostaje u slobodnoj asocijaciji sa Kraljevinom Holandijom .
1987 . — Grad u Frobišerovom zalivu , u kanadskim Severozapadnim Teritorijama , menja svoje ime u Ikaluit .
1988 . — Nastaje Evangelistička Luteranska Crkva Amerike , čime se pravi najveća luteranska denominacija u SAD -u.
1990 . — Denominirana je jugoslavenska valuta - dinar tako da je 10.000 dinara postalo 1 novi dinar, a građani su prvi puta nakon drugog svjetskog rata mogli slobodno kupovati stranu valutu u bankama.
1992 . — Džordž H. V. Buš postaje prvi Predsednik Sjedinjenih Američkih Država koji se obratio Australijskom parlamentu .
1993 . —.
1994 . — .
1995 . —.
1996 . — Kurasao dobija ograničenu samoupravu, mada ostaje u okviru slobodne asocijacije sa Kraljevinom Holandijom .
1997 . — Republika Zair zvanično pristupa Svetskoj trgovinskoj organizaciji , kao Zair .
1998 . — .
Pušenje postaje zabranjeno u svim barovima i restoranima u saveznoj državi Kalifornija .
Islamski fundamentalisti su na zapadu Alžira masakrirali više od 400 ljudi, uključujući žene i decu, u najgorem nasilju tokom šestogodišnjeg terora oružanih islamističkih grupa.
1999 . — zvanično je puštena u promet jedinstvena evropska valuta evro i oko 300 miliona ljudi u 11 od 15 zemalja Evropske unije dobilo je istu valutu prvi put od vremena Rimskog carstva . Grčka se, kao 12. članica, pridružila 2001 , a zamena nacionalnih valuta u evro počela je 2002. godine.
2000 . — Velika Britanija je zvanično ukinula stare imperijalne mere , kao što su funta (453,59 grama) i unca (28,35 grama) i uvela evropski merni sistem.
21. stoljeće
2001 . — Prvi dan trećeg milenijuma .
2002 . — Evro je postao zvanična valuta u 12 zemalja Evropske unije . Velika Britanija , Švedska i Danska su jedine članice EU koje su zadržale svoje nacionalne valute.
2002 . — Republika Kina zvanično pristupa Svjetskoj trgovinskoj organizaciji kao Kineski Tajpej .
2002 . — Zajednički ugovor o nadgledanju pod otvorenim nebom , prvobitno potpisan 1992 . godine, zvanično stupa na snagu.
2003 . — Policijske snage EU zamjenile su u Bosni i Hercegovini međunarodne policijske snage UN , čime je počela prva zajednička odbrambena i bezbjednosna akcija svih 15 zemalja-članica EU.
2003 . — Luis Inasio Lila da Silva postaje predsjednik Federalne Republike Brazil .
2003 . — Formirana Državna zajednica Srbija i Crna Gora .
2004 . — Pervez Mušaraf prima glas poverenja da nastavi da bude Predsednik Islamske Republike Pakistana od Parlamenta i provincijalnih skupština.
2007 . — Bugarska i Rumunija postale članice EU , bugarski , rumunski i irski postali oficijalni jezici EU , a Slovenija ušla u Eurozonu .
2007 . — Let 574 zračne kompanije Adam Air sa 102 putnika, izgubio se i srušio iznad Indonezije , a smatra se da su uzroci bili pilotova greška i prostorna dezorijentacija .
2009 . — U bangkoškom noćnom klubu Santika došlo do eksplozije (vjerovatno zbog električkog kvara) prilikom koje je poginulo 66, a povrijeđene 222 osobe.
2010 . — Auto-bomba eksplodirala tokom odbojkaškog turnira u Lakki Marwatu , Pakistan prilikom čega je poginulo 105 ljudi, a povrijeđeno više od 100.
2011 . — Tokom koptske novogodišnje mise u Aleksandriji eksplodirala bomba, ubivši 23 osobe.
2012 . — Moldavski civil fatalno ranjen od strane ruskih mirovnjaka u Pridnjestrovlju , što dovodi do protesta protiv Rusije .
2013 . — Oko 60 ljudi poginulo, a 200 povrijeeđeno u stampedu tokom proslave na fudbalskom stadionu Felix Houphouet-Boigny u Abidjanu , Obala Slonovače .
.
Rođenja
711. pne. - Jimmu Tenno , prvi car i osnivač Japana (tradicionalni datum).
766 . — Ali ar-Rida , Šia Imam (u. 818 ).
1431 . — Papa Aleksandar VI (u. 1503 ).
1449 . — Lorenco de Mediči , italijanski državnik (u. 1492 ).
1484 . — Huldih Cvingli , švajcarski protestantski lider (u. 1531 ).
1516 . — Margareta Lejonhufvud , švedska kraljica (u. 1551 ).
1618 . — Bartolome Esteban Muriljo , španski slikar (u. 1682 ).
1638 . — Car Go-Saj japanski (u. 1685 ).
1648 . — Elkana Setl , engleska spisateljica (u. 1724 ).
1655 . — Kristian Tomasius , nemački pravnik (u. 1728 ).
1735 . — Pol Rever , američki patriota i stručnjak za srebro (u. 1818 ).
1750 . — Frederik Mulenberg , prvi govornik Američke kuće predstavnika (u. 1801 ).
1752 . — Betsi Ros , američka krojačica (u. 1836 ).
1823 . — Šandor Petefi , mađarski pesnik i revolucionar (u. 1849 ).
1839 . — Uida , engleska spisateljica (u. 1908 ).
1860 . — Džordž Vašington Karver , američki učitelj, pronalazač, botaničar (u. 1943 ).
1863 . — Pjer de Kuberten , francuski inicijator modernih Olimpijskih igara (u. 1937 ).
1863 . — Pierre de Coubertin francuski sportski djelatnik, "otac" modernih Olimpijskih igara (u. 1937 .).
1864 . — Alfred Stajglic , američki fotograf (u. 1946 ).
1873 . — Marija Jurić Zagorka , hrvatska književnica i novinarka (u. 1957 .).
1874 . — Gustav Vajthed , nemački-američki pronalazač (u. 1927 ).
1876 . — Harijet Bruks , kanadska fizičarka (u. 1933 ).
1879 . — E. M. Forster , engleski romanopisac (u. 1970 ).
1887 . — Vilhelm Kanaris , nemački admiral (u. 1945 ).
1890 . — Anton Melik , slovenački geograf (u. 1966 ).
1892 . — Artur Rodzinski , hrvatski dirigent (u. 1958 ).
1894 . — Satjendra Nat Bose , indijski matematičar (u. 1974 ).
1895 . — Dž. Edgar Huver , američki upravnik FBI-ja (u. 1972 ).
1896 . — Vukić Mićović , srpski hemičar, rektor Beogradskog univeriziteta i akademik SANU .
1900 . — Havijer Kugat , katalonski-kubanski muzičar, frontmen (u. 1990 ).
1904 . — Fazal Ilahi Čaudri , pakistanski političar (u. 1982 ).
1906 . — Đovani D'Anci , italijanski tekstopisac (u. 1974 ).
1907 . — Leonid Brežnjev , generalni sekretar KPSS (u. 1982 ).
1909 . — Beri Goldvoter , američki senator iz Arizone i predsednički kandidat (u. 1998 ).
1909 . — Dejna Endruz , američki glumac (u. 1992 ).
1911 . — Henk Grinberg , bejzbol igrač (u. 1986 ).
1912 . — Kim Filbi , britanski špijun (u. 1988 ).
1915 . — Branko Ćopić , srpski pisac.
1917 . — Džul Gregori Čarni , meteorolog (u. 1981 ).
1917 . — Albert Mol , holandski glumac (u. 2004 ).
1919 . — Dž. D. Selindžer , američki romanopisac.
1920 . — Virđilio Savona , italijanski pevač i tekstopisac (Kvarteto Četra ).
1921 . — Isma'il Radži' al-Faruki , palestinski-američki muslimanski mislilac, filozof i komparativni religijski skolastičar (u. 1986 ).
1922 . — Roki Gracijano , američki bokser (u. 1990 ).
1925 . — Stajmi Bird , glumac (u. 1981 ).
1926 . — Claudio Villa , italijanski pjevač (u. 1987 ).
1927 . — Douk Voker , američka zvezda američkog fudbala (u. 1998 ).
1928 . — Ernest Tajdimen , američki pisac (u. 1984 ).
1931 . — Čun Doo Hvan , Predsednik Južne Koreje .
1933 . — Joe Orton , engleski dramski pisac.
1933 . — Frederik Loui , kanadski medicinski učitelj, etičar i predsednik univerziteta.
1933 . — Džo Orton , engleski pisac (u. 1967 ).
1940 . — Helmut Jan , nemački arhitekta.
1940 . — Frenk Langela , američki glumac.
1940 . — Mario Profaca , novinar.
1942 . — Martin Frost , američki političar.
1942 . — Kantri Džo MekDonald , američki muzičar, (Kantri Džo i Ribe ).
1942 . — Genadi Sarafanov , kosmonaut.
1943 . — Don Novelo , američki glumac, komičar i pisac.
1943 . — Vladimir Šeks , hrvatski ustavotvorac, pisac, političar, zastupnik u svim sazivima Hrvatskog sabora od neovisnosti i predsjednik 5. saziva Hrvatskog sabora.
1945 . — Džeki Iks , belgijski vozač trkačkih automobila.
1959 . — Panagiotis Giannakis , grčki košarkaš i trener.
1961 . — Mark Vinget , britanska glumica.
1962 . — Nicola Bryant , British actress.
1963 . — Dražen Ladić , hrvatski nogometaš (vratar) i reprezentativac.
1964 . — Didi Fajfer , američka glumica.
1966 . — Alison Dudi , irska glumica.
1966 . — Majkl Imperioli , američki glumac.
1966 . — Embet Davic , američka glumica.
1968 . — Davor Šuker , hrvatski nogometaš i reprezentativac.
1968 . — Grandmaster Fleš , pevač iz Barbadosa.
1969 . — Vern Trojer - američki glumac.
1970 . — Pol Tomas Anderson , američki filmski režiser, pisac i producent.
1970 . — Gabrijel Džaret , američki glumac.
1972 . — Niv MekIntoš , glumica.
1975 . — Džo Kenon , američki fudbaler.
1976 . — Mile Smodlaka , hrvatski vaterpolista.
1977 . — Hasan Salihamidžić , bosanski fudbaler.
1979 . — Koiči Domoto , japanski umetnik.
1980 . — Elin Nordegren , švedski foto model.
1981 . — Solt Baumgartner , mađarski vozač trkačkih automobila.
1981 . — Mladen Petrić , hrvatski nogometaš
1982 . — David Nalbandijan , argentinski teniser.
.
Smrti
379 . — Sveti Bazil iz Cezareje (r. 330 ).
404 . — Sveti Telemah .
874 . — Hasan al-Askari , jedanaesti Šia Imam (r. 846 ).
898 . — Odo, pariski grof (r. 860 ).
1515 . — Kralj Luj XII francuski (r. 1462 ).
1559 . — Kristijan III danski i norveški (r. 1503 ).
1560 . — Žoakim Di Belaj , francuski pesnik (r. oko 1522 ).
1679 . — Jan Sten , holandski slikar.
1716 . — Vilijam Vičerli , engleski dramaturg.
1730 . — Semjuel Seval , engleski sudija (r. 1652 ).
1766 . — Džejms Frensis Edvard Stjuart , „Stari pretvarač“ (r. 1688 ).
1782 . — Johan Kristijan Bah , nemački kompozitor (r. 1735 ).
1817 . — Martin Hajnrih Klaprot , nemački hemičar (r. 1743 ).
1892 . — Rozvel B. Mejson , major Čikaga (r. 1805 ).
1894 . — Hajnrih Herc , nemački fizičar (r. 1857 ).
1933 . — Herijet Bruks , kanadska fizičarka (r. 1876 ).
1934 . — Blagoje Bersa , hrvatski skladatelj i glazbeni pedagog (* 1873 .).
1940 . — Ferdo Šišić , hrvatski povjesničar (r. 1869 .).
1944 . — Čarls Tarner , australijski igrač kriketa (r. 1862 ).
1953 . — Henk Vilijams , američki pevač (r. 1923 ).
1958 . — Edvard Veston , američki fotograf (r. 1886 ).
1960 . — Margaret Salavan , američka glumica (r. 1911 ).
1963 . — Ivan Zemljak , hrvatski arhitekt (r. 1893 .).
1972 . — Moris Ševalije , francuski pevač i glumac. (r. 1888 ).
1981 . — Beula Bondi , američka glumica (r. 1888 ).
1986 . — Alfredo Binda , italijankski biciklista (r. 1902 ).
1992 . — Grejs Hoper , američki računarski pionir (r. 1906 ).
1994 . — Cezar Romero , američki glumac (r. 1907 ).
1994 . — Lord Artur Espi Porit , britanski atletičak i lekar (r. 1900 ).
1995 . — Eugen Vigner , maćarski fizičar, laureat Nobelove nagrade (r. 1902 ).
1995 - Fred Vest , britanski serijski ubica (samoubistvo) (r. 1941 ).
1996 . — Arli Berk , američki admiral (r. 1901 ).
1997 . — Tauns Vam Zant , američki muzičar (r. 1944 ).
1998 . — Helen Vilis Mudi , američka teniserka (r. 1905 ).
2001 . — Rej Volston , američki glumac (r. 1914 ).
2001 - Fabijan Šovagović , jedan od najvećih glumaca Hrvatske i bivše Jugoslavije (r. 1933 ).
2003 . — Džo Fos , američki politilar i borbeni pilot (r. 1915 ).
2005 . — Širli Čisholm , američka političarka, prva tamnoputa američka predstavnica Kongresa (r. 1924 ).
2005 . — Hju Džon Frederik Loson, 6. Baron Bernham , britanski novinar i političar (r. 1931 ).
2005 - Bob Macui , američki kongresmen (r. 1941 ).
2012 . — Kiro Gligorov , makedonski i jugoslavenski političar (r. 1917 ).
.
Praznici i dani sećanja
.
Vidi takođe : Godišnji kalendar - Dnevni kalendar