Type a search term to find related articles by LIMS subject matter experts gathered from the most trusted and dynamic collaboration tools in the laboratory informatics industry.
Simone de Beauvoir | |
---|---|
Nàschida | 9 ghennàrgiu 1908 Parigi |
Morte | 14 abrile 1986 Parigi |
Natzionalidade | frantzesa |
Genitores | Mama: Françoise Brasseur Babbu: Georges Bertrand de Beauvoir |
Còjube | Jean-Paul Sartre (1929–1980; his death) Nelson Algren (1947–1964) |
Traballu | iscritora, sagista, filòsofa, insegnante e ativista feminista |
Prèmios |
|
Movimentu literàriu | esistentzialismu |
Firma |
Simone Lucie Ernestine Marie Bertrand de Beauvoir, connota comente Simone de Beauvoir /si'mɔn də bo'vwaʁ/ (Parigi, 9 ghennàrgiu 1908 – Parigi, 14 abrile 1986), est istada un'iscritora, sagista, filòsofa, insegnante e feminista frantzesa. Est istada un'esponente de su feminismu e de s'esistentzialismu e at cumpartzidu cun Jean-Paul Sartre sa vida sua privada e professionale.
Simone de Beauvoir est nàschida in Parigi a is bator de mangianu de su 9 de ghennàrgiu 1908, fìgia de Françoise e Georges, in una famìlia artu-burghesa, sinnada a chitzo dae sa bancarota de su giaju maternu Gustave Brasseur. Su tristu eventu at costrintu su babbu e sa mama de Simone e de Henriette-Hélène, sa sorre prus pitica de duos annos, a abbandonare sa domo de Boulevard Montparnasse pro un'àtera prus pitica in Rue de Rennes.
Simone e Hélène ant bìvidu longos annos de discumbènios e poberesa: «impreaìamus sa roba finas a sa corda, e fintzas ultres». Sa famìlia renessiat a istentu a rinuntziare a is abitùdines burghesas chi teniat: ant sighidu cun is permanèntzias a Meyrignac de su giaju e sa giaja paternas e a Sa Grillère de sa tzia. At dimustradu dae sa pitzinnia una passione manna pro sa natura. A Meyrignac s'aventuraiat in is campos cun Henriette e iscoberiat ispantosa is meravìllias de su paesàgiu.[1] Ateretantu primidiu est istada sa passione sua pro s'istùdiu. Iscrita a s'Istitutu catòlicu Désir, est divenida un'allieva esemplare, e at detzìdidu — fatu in su tempus insòlitu — de sighire a istudiare e de si dedicare a s'insegnamentu, istesiende·si in su pròpiu tempus dae sa religione. Inoghe at connotu a Elisabeth Lacoin, ddi naraiant Zaza, chi est divenida deretu amiga sua manna.
S'est iscrita in su 1926 a sa Sorbona, laureende·si cun una tesi subra de Leibniz e otenende in su 1929 "s'agrégation" (idoneidade a s'insegnamentu riservada a is mègius dischentes frantzesas) in filosofia. Is annos de s'universidade cointzident fintzas cun su primu amore: su fradile Jacques Champigneulle. Simone s'amorat de issu e in su mentras est introduida in unu mundu nou: s'apassionat difatis a is autores Gide, Radiguet e Proust, interessende·si a una literadura rebella e anticonformista. Su fradile istudat però is bisos matrimoniales e si ligat a un'àtera fèmina. Simone passat in s'istiu de su 1927 unu tempus de depressione.
In su mentras s'amiga Elisabeth Lacoin, detat Zaza, si fiat amorada de unu collega de universidade de Simone: Maurice Merleau-Ponty. Issu aparteniat però a una famìlia catòlica de sa bona burghesia, e de s'unione cun Elisabeth non nde ischiant nudda in Sa Rochelle, logu suo de orìgine. Madame Lecoin at minetzadu de fàghere tzocare un'iscàndalu e Merleau-Ponty, timende, s'est fuidu, lassende sa pitzoca sola e disisperada. Fiat in s'ierru; sa giòvana, foras de sese pro su dolore, s'est passada una note a su gelu, nuda, morende pro sa polmonite cunsighente.
Simone no at perdonadu mai a Madame Lacoin pro su chi est sutzèdidu.
A s'universidade addòbiat, in su mese de trìulas 1929, cussu chi, sena matrimòniu nen cunvivèntzia, at a divenire su cumpàngiu de sa vida sua, su filòsofu esistentzialista Jean-Paul Sartre. Sunt, custos, is annos in chi connoschet a Merleau-Ponty, a Lévi-Strauss, a Raymond Aron e Paul Nizan.
Incumentzat a insegnare in su 1930, prima a Marsìglia, poi a Rouen, in fines a Parigi, in ue at a acabbare sa carriera sua de dotzente in su 1943, lissentziada e interdeta a vida dae s'insegnamentu pro corrutzione de minores, pro una relatzione lèsbica cun una de is istudiantes suas.[2][3] Sa relatzione fiat cumintzada in su 1939, cando de Beauvoir teniat prus o mancu 30 annos e s'amante, Nathalie Sorokin, 17 annos. Sa mama e su babbu de Sorokin ant denuntziadu a s'iscritora, chi no at tentu protzessos penales in cantu s'edade de su cunsensu in Frantza fiat (e est) de bìndighi annos, ma, in cantu insegnante, at patidu unu protzedimentu disciplinare chi s'est serradu cun s'espulsione dae s'iscola e s'inibitzione de su traballu.[4] In su 1977 at a sutascrìere paris cun Sartre, Michel Foucault, Jacques Derrida e Roland Barthes, una petitzione indiritzada a su Parlamentu, pedende s'abrogu de artìculos de lege e sa depenalizatzione de cale si siat raportu cunsentziente intre persones adultas e minores de bìndighi annos (sa narada Pétitions françaises contre sa majorité sexuelle).
Dae su 1930, is esperièntzias suas de biàgiu in vàrios continentes ant a èssere importantes meda pro sa formatzione intelletuale sua. Cun Sartre acumprit is primos biàgios suos, in Ispagna, in Itàlia, in Grètzia, in Marrocu; nudda isfugit a custos intelletuales de is eventos culturales de importu de custu tempus, s'apassionant a su tzìnema e a su jazz e bivent cun partetzipatzione is eventos polìticos mannos de cussos annos: su nazismu in Germània, sa gherra tzivile ispagnola de su 1936, sa segunda gherra mundiale. Durante sa gherra, Simone de Beauvoir abarrat in Parigi, ocupada dae is nazistas, e cumpartzit cun Sartre s'esperièntzia breve de su grupu de Resistèntzia "Sotzialismu e Libertade". A custa breve esperièntzia de Beauvoir at acostagiadu unu tempus meda prus longu comente diretora de sa ràdiu collaboratzionista de Vichy, dimustrende, in su tempus, un'indiferèntzia totale (pro non nàrrere tzinismu) in is cunfrontos de sa sorte de is persones ebreas.
A pustis de sa Liberatzione lassat s'insegnamentu e intrat a fàghere parte de su comitadu de redatzione de sa rivista Les Temps Modernes, paris cun Sartre, Leiris, Merleau-Ponty e àtere.
In su 1947 andat a is Istados Unidos pro unas cunferèntzias e addòbiat a s'iscritore Nelson Algren, cun chi istabilit unu raportu de amore intensu. Acumprit àteros biàgios de importu (Brasile, Cuba, Tzina, Unione Soviètica) e torrat a s'ispissu meda in Itàlia cun Sartre. A pustis de Su segundu sessu (1949), oramai famada in totu su mundu, Simone de Beauvoir, pro is positziones pretzisas assùmidas comente iscritora e comente fèmina, est ogetu de ammiratzione manna ma fintzas de polèmicas. A s'iscòpiu de sa gherra de liberatzione algerina, pigat positzione a praghere de custa batalla, fatu chi dd'at a isulare in manera prus grae.
Simone de Beauvoir est cunsiderada sa mama de su movimentu feminista, nàschidu in ocasione de sa cuntestatzione studentesca de su mese de maju 1968, chi issa at a sighire cun partetzipatzione e simpatia.
Is annos setanta dda bident impinnada in prima lìnia pro vàrias càusas: su disacordu sovièticu, sa cuntierra àrabu-israeliana, s'abortu, su Tzile, is fèminas (est presidenta de s'assòtziu Choisir e de sa Lega de is deretos de sa fèmina).
In su 1971 isterret su "Manifestu de is 343 putanas" (Manifeste des 343 salopes) firmadu dae 343 intre intelletuales, atoras, e fèminas comunas chi s'auto-denuntziaiant pro àere abortidu ("Je me suis faite avorter").[5][6] A su tempus fiat in vigore sa lege de su 1920 chi puniat dae 3 meses a 6 annos a chie aeret abortidu o procuradu abortos. In su 1943, in suta de su regìmene de Vichy, si fiant registradas is ùrtimas duas esecutziones capitales de Marie-Louise Giraud e de Désiré Pioge, cundennadas pro àere procuradu abortos.[7]
In s'ùrtimu perìodu de sa vida sua, Simone de Beauvoir afrontat cun coràgiu un'àteru problema sotziale, cuddu de sa betzesa, cale dèdicat unu sàgiu de importu, Sa tertza edade (1970).
In su 1981, a pustis de sa morte de Sartre, at iscritu Sa tzerimònia de is adiosos (La Cérémonie des adieux), crònaca de is ùrtimos annos de su pensadore famadu.
Simone de Beauvoir est morta su 14 abrile 1986 e est istada interrada in su campusantu de Montparnasse de Parigi acanta a su cumpàngiu suo de vida Jean-Paul Sartre, mortu is annos in antis, su 15 de abrile 1980. àtea comente Sartre, in sa Cérémonie des Adieux aiat iscritu subra de sa morte de sa persone cun chie aiat cumpartzidu una parte manna de s'esistèntzia sua e de is ideas suas: «Sa morte sua nos separat. Sa morte mia non s'at a torrare a unire. Est aici; est giai bellu chi is vidas nostras apant pòdidu èssere in sintonia totu custu tempus».[8]
Persones istudiosas si sunt interrogadas subra de sa genia de amore intre Jean-Paul e Simone e is rispostas sunt istadas medas. Cussu chi nde essit a pilu est un'istima intelletuale manna intre s'una e s'àteru. Durante sa via in paris ant tentu raportos costantes foras dae su matrimòniu, in sa base de un'acòrdiu comunu, a bortas fintzas cumpartzende sa pròpia amante.[3]
S'invitada (1943) est su primu romanzu publicadu dae Simone de Beauvoir, su chi dd'at iscoberta comente iscritora. Afrontat cun coràgiu unu tema difìtzile: s'insertada in unu raportu intre duas persones de un'àtera, chi nde mudat s'echilìbriu, costringhende a ognuna a s'isvelare in antis a s'àteru. Sa chistione de sa responsabilidade torrat in su segundu romanzu suo, Su sàmbene de is àteros (1945): durante sa segunda gherra mundiale, in sa Frantza ocupada, sa gente chi si fiat acostada a sa Resistèntzia si fiat agatada fache a una assuntzione de responsabilidade dòpia: cussa de lutare contra s'opressione nazista e cussa de ispìnghere àteras persone (a s'ispissu is prus istimadas) a arriscare sa vida. In antis a su dolore de custas mortes, Simone de Beauvoir torrat a afirmare chi non b'aiat àtera bia possìbile, e chi is persones sunt semper responsàbiles de is sèberos issoro, de sa libertade issoro.
A pustis de su biàgiu suo in is Istados Unidos, pùblicat Su segundu sessu (1949), unu sàgiu fundamentale chi dae una banda faghet su puntu de connoschimentos biològicos, psico-analìticos, istòricos, antropològicos chi esistint de is fèminas, e dae s'àtera aberit su caminu a cussa discussione raighinada subra de sa cunditzione feminile chi diat àere caraterizadu is tempos imbenientes. Su volùmene at tentu unu sutzessu mannu in is Istados Unidos, mentras s'est acollidu cun iscàndalu in Frantza e in su restu de Europa, tantu de si pònnere a s'Inditze de is libros proibidos.[9][10]
Sunt, custos, annos ricos pro de Beauvoir, chi renesset a afrontare òperas de importu cun fortza e originalidade. In su 1954 essit Is Mandarinos, cun su chi binchet su prèmiu Goncourt, cunsideradu su romanzu suo prus bellu. Fintzas custu volùmene est insertadu in s'Inditze de is libros proibidos.[10]
Dae su 1958, si dèdicat a s'autobiografia sua, essida in bator volùmenes: Memòrias de una pitzoca garbosa (1958), S'edade forte (1960), Sa fortza de is cosas (1963), A contos fatos (1972). Est un'òpera pretziosa ca oferit no isceti s'istòria personale de s'iscritora, ma puru sa testimonia direta de s'atmosfera de sa dibata culturale acumpridu in Frantza de is annos trinta finas sa fine de is annos sessanta. Una morte durche a beru (1964) est su contu cummòvidu dedicadu a sa morte de sa mama. Is temas angustiosos de sa maladia, de sa betzesa e de sa morte sunt is chi Simone de Beauvoir at bòlidu afrontare, una borta de prus cun coràgiu mannu a beru, in is ùrtimos annos de sa vida sua (Sa tertza edade, 1970). Custas autobiografias sunt su resurtadu de su disìgiu suo de introspetzione. In totu is iscritos suos bi sunt riferimentos autobiogràficos, in cantu Simone de Beauvoir at bòlidu traduire su mundu cun su limbàgiu de sa sensibilidade cosa sua. Issa at introduidu s'iscritura autobiogràfica in sa cultura frantzesa de cussu perìodu, ca cussu istile est istadu semper prus presente in sa bibliografia italiana. S'autobiografia est una manera pro bìvere su passadu suo in su presente.[11]
Sa tzerimònia de is adiosos (1981) est s'ùrtimu traballu suo literàriu mannu; In sa prima parte de su libru at torradu a pigare is caminos de is ùrtimos deghe annos de sa vida de Sartre, annos difìtziles pro is problemas de salude de su cumpàngiu, ma in ogni manera prenos e de importu pro is fatos polìticos. Dae su 1973 Sartre at bìvidu in cunditziones de salude malas, in cuddu annu at tentu un'ictus, cun su passare de su tempus at pèrdidu fintzas s'impreu de sa bista. Descriende sa morte de Jean-Paul Sarte, acontèssida su 15 de abrile 1980, Simone de Beauvoir at concruidu su contu autobiogràficu suo. In sa segunda parte de su libru b'est unu contu de is arresonos cun Sartre in s'istiu de su 1974, chi ponent in risaltu su Sartre divididu intre literadura e filosofia, su raportu suo cun sa polìtica, cun is fèminas, cun issu etotu e cun Deus. Nde essit, dae custu iscritu, fintzas su raportu chi s'autora e su cumpàngiu ant tentu cun àteras persones esponentes de su pensamentu filosòficu de cussos annos, mescamente cun Maurice Merleau-Ponty e Albert Camus.[12]
Su pensamentu de Simone de Beauvoir pigat forma in comunione cun cussu de Sartre e cun s'esistentzialismu: chistionant a s'ispissu subra de ideas e de is iscritos issoro, e cunsìderant de importu màssimu crìtica. Is òperas de s'iscritora sunt tessidas a beru de cunsideros filosòficos e esistentzialistas personales, chi bolent aprofundire sa chistione de su ruolu e de sa cunditzione de sa fèmina in sa sotziedade moderna. Sa bisione chi sa sotziedade tenet de sa fèmina est traessa, in cantu sa fèmina est cunsiderada semper in relatzione a s'òmine.[13] At cundennadu su matrimòniu, afirmende chi est un'istitutzione perversa, corrosa dae is fundamentos, duncas su fallimentu de unu matrimòniu no est culpa de is òmines ma de s'istitutzione etotu. Simone de Beauvoir, duncas, at faeddadu de sa cunditzione de sa fèmina, a sa lughe de s'esistentzialismu; afirmende chi "S'esistèntzia pretzedet s'essèntzia" faghet a ammìtere chi "fèmina non si naschet ma si divenit". S'iscritora at donadu unu contributu mannu a sa filosofia de s'esistentzialismu, afirmende chi s'òmine bivet in un'ambiguidade ontològica e sa manera pro si realizare est cussa de atzetare s'ambiguidade e non chircare de dd'eliminare.[14] Sa filosofia de Heidegger at tentu una influèntzia manna in su pensamentu suo e custu est ladinu in afirmaduras comente custa in fatu: "Esìstere est s'atrivire a si ghetare in su mundu". Est istadu fundamentale su raportu chi Simone de Beauvoir at tentu cun su tempus: bìvere est liberare su tempus e su presente est su momentu de is sèberos e de s'atzione; bisòngiat bìvere a prenu sa vida, ma non si firmare in antis a is dificultades.
Sa libertade est difatis una cunditzione de ambiguidade, in sa chi semus in su pròpiu tempus ogetos e sugetos.[15] At semper cunferidu un'importu mannu a su ruolu chi tenet sa riflessione, afirmende chi sa tontesa donat cuntentesa sena resones, duncas bisòngiat a dda cumbàtere.[16] S'est ocupada fintzas de su ruolu de su faeddu, sustentende chi "is faeddos fissant sa veridade isceti a pustis de dd'àere ochida", ca lassant fuire s'importu de su balore de sa presèntzia in issa.[17] At afirmadu, in prus, chi s'òmine si sèberat dae s'animale pro ite est bonu a arriscare sa vida e no isceti a dda donare e pro custu su sessu maschile est istadu postu semper in su primu pianu, a discàpitu de su sessu feminile.[13] In sa faina intelletuale sua ant tentu una rilevàntzia notèvole is orìgines artu-burghesas suas e sa detzisione de una carchi distàntzia "polìtica" dae custas in annos imbenientes, aici comente s'adesione a una tzerta genia de sotzialismu e de ativismu polìticu de cuntzertu cun Sartre (puru cumpartzende medas de is printzìpios de su comunismu ufitziale, no ant a aderire mai de su totu pro vàrias resones, chi si podent lèghere pro esèmpiu in su romanzu Is Mandarinos).
Est semper istada contra a su sistema de s'istadu capitalista, difatis at afirmadu chi su prestìgiu de is ogetos de balore no est arraighinadu in issos, ma ddis est assignadu dae chi ddos vàlutat.[18] Simone de Beauvoir at afirmadu s'esistèntzia de unu ligàmene istrintu intre sa polìtica e sa morale. S'ateismu suo est espressados bene dae allegas comente: "Deus est divenidu un'idea astrata, chi unu merì deo apo burradu".[19] Àtea comente Sartre, pro issa s'ateismu no est disimpinnu de sa morale, ma sa fundatzione de un'ètica non religiosa noa, non prus pagu remenosa e rennovadora de sa cussèntzia e de su costùmene. Difatis, non bolet nàrrere chi totu est lètzitu pro ite non b'at Deus, antzis nudda est lètzitu si no est giustificadu e est sa cussèntzia a s'isperimentare comente ùnica e soberana, duncas s'ùnicu a èssere responsàbile de sa sarvesa sua est su sugetu etotu, ca non bisòngiat mai dd'afidare a àtere, pro ite dd'amus a pèrdere a dolu mannu. Dae su 1970, Simone de Beauvoir at cuntzepidu cunsideros filosòficos pro su chi pertocat su mundu de sa betzesa, sa chi paret èssere unu problema ca si cunsìderat, in manera ingiusta, sa giovinesa comente su tempus fundamentale de sa vida; duncas sa betzesa no est isceti unu fatu biològicu, ma fintzas culturale.[20]
Controllu de autoridade | VIAF (EN) 2466221 · ISNI (EN) 0000 0001 2098 4228 · BIBSYS (EN) 90067665 · BNC 000035759 · BNE (ES) XX883908 (data) · BNF (FR) cb11890854p (data) · BAV (IT) ADV10234789 · CANTIC (CA) a10468602 · CiNii (JA, EN) DA00351446 · Europeana agent/base/145400 · GND (DE) 118507877 · LCCN (EN) n80005123 · LNB (LV, EN) 000027307 · NDL (EN, JA) 00432648 · NKC (EN, CS) jn19990000561 · NLA (EN) 35015999 · NLG (EN) 159668 · NLI (EN, HE) 000016900 · NLK (KO) KAC199601967 · NLP (PL) https://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/a0000001185679 · NSK (HR) 000004253 · NTA (EN) 068311818 · OL OL63285A · RERO 02-A002981784 · SBN (IT) CFIV020476 · SELIBR (SE) 218306 · SNAC (EN) w6571cwc · SUDOC (FR) 026713144 · Trove (EN) 791201 · ULAN (EN) 500341255 · WorldCat Identities (EN) n80-005123 |
---|