Knowledge Base Wiki

Search for LIMS content across all our Wiki Knowledge Bases.

Type a search term to find related articles by LIMS subject matter experts gathered from the most trusted and dynamic collaboration tools in the laboratory informatics industry.

Morwowate
Ilustracja
Figowiec sprężysty
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

różowce

Rodzina

morwowate

Nazwa systematyczna
Moraceae Gaudich.
in C.B. Trinius, Gen. Pl.: 13. 1835[3]
Multimedia w Wikimedia Commons
Brusonecja chińska
Kwiatostan morwy
Owocostany morwy białej

Morwowate (Moraceae Link) – rodzina roślin z rzędu różowców (Rosales). Obejmuje 37 rodzajów z 1137 gatunkami[2]. Są one spotykane na wszystkich kontynentach z wyjątkiem Antarktydy, ale brak ich w północnej części Ameryki Północnej i Eurazji, na obszarach pustynnych i w Nowej Zelandii[4]. Większość gatunków rośnie w strefie międzyzwrotnikowej, nieliczne w strefach umiarkowanych[5]. Zaliczane tu rośliny zawierają zwykle sok mleczny[4]. Są wiatropylne lub owadopylne (figowiec)[6].

Do rodziny należą ważne drzewa owocowe: brosimum Brosimum, chlebowiec Artocarpus, figowiec Ficus, morwa Morus, Treculia. Roślinami kauczukodajnymi są figowiec i Castilla, włóknodajnymi, w tym wykorzystywanymi do wyrobu papieru są: brusonecja Broussonetia, figowiec i Poulsenia. Żółtnica Maclura wykorzystywana jest do barwienia i sadzona jako ozdobna, podobnie jako ozdobne uprawiane są figowce i brusonecja. Liczne gatunki dostarczają drewna, zwłaszcza z rodzajów: brosimum, chlebowiec, figowiec, żółtlica, Milicia i Streblus[5]. Liście morwy stanowią pożywienie dla jedwabnika morwowego[7].

Morfologia

Owocostany Maclura tricuspidata
Figowiec pospolity
Ficus racemosa
Pokrój
Drzewa, krzewy i liany, rzadziej rośliny zielne, często z nierozgałęzionymi włoskami gruczołowatymi i niemal zawsze z sokiem mlecznym (zanika u Fatoua)[4][6], tworzonym w rurkach mlecznych w miękiszu łodyg i zwykle też liści[8]. Rośliny zielne tu należące są sukulentami lub bulwiastymi geofitami[8].
Liście
Zwykle skrętoległe, rzadziej naprzeciwległe lub w okółkach. Pojedyncze, rzadziej dłoniasto lub pierzasto złożone. Wsparte przylistkami, które czasem bywają jednak mocno zredukowane (np. u Dorstenia)[6]. Blaszki są całobrzegie, ząbkowane do mniej lub głębiej klapowanych. Użyłkowanie pierzaste, dłoniaste lub z trzema głównymi żyłkami[4]. Ściany komórkowe często wysycone węglanem wapnia lub krzemionką[8][5], nierzadko obecne są cystolity[5].
Kwiaty
Rozdzielnopłciowe, drobne, zebrane w gęste kwiatostany wyrastające w kątach liści (rośliny są jednopienne lub dwupienne)[5]. Oś kwiatostanu często rozrasta się, tworząc główkę lub obrastając kwiaty (u figowców) – tworząc kwiatostan zwany sykonium[5], czasem ma kształt stożkowaty lub spłaszczonej tarczki (np. u Castilla i Dorstenia)[7]. Rzadko kwiaty wyrastają pojedynczo. Okwiat zwykle tworzony jest przez zrośnięte u dołu 4 lub 5 działek, czasem jest ich więcej – do 10 i tworzą dwa okółki. Płatków korony brak. W kwiatach męskich zazwyczaj są cztery pręciki (rzadziej inna liczba od 1 do 6). Nitki pręcików są wolne lub zrośnięte, proste lub zgięte. Poza tym często obecna jest zredukowana zalążnia. W kwiatach żeńskich prątniczków brak[4]. Zalążnia jest jedno-, rzadko dwukomorowa[8], górna lub dolna, zwieńczona jedną lub dwiema szyjkami słupka i znamionami[4].
Owoce
Soczyste, zwykle drobne pestkowce tworzące owocostany[8], rzadko suche niełupki otoczone zmięśniałym okwiatem. Często owoce otaczane są mięśniejącą osią kwiatostanu[5]. Nasiona zawierają prosty lub zgięty zarodek, często z liścieniami nierównej długości[5].

Systematyka

Pozycja systematyczna

W ujęciu Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016) jest to rodzina siostrzana dla pokrzywowatych Urticaceae, umieszczana w rzędzie różowców Rosales[2]. Wspólnie jeszcze z wiązowatymi i konopiowatymi rośliny te tworzą klad określany mianem 'urticalean'[4], w systemach klasyfikacyjnych wyróżniających liczniejsze rzędy o węższym ujęciu stanowią one rząd pokrzywowców Urticales (np. w systemie Takhtajana z 2009[8] i w systemie Cronquista z 1981)[6].

Istotne zmiany w ujęciu rodziny dotyczyły pozycji plemienia Cecropieae (z cekropką Cecropia), dawniej tu zaliczanego (jako podrodzina Conocephalideae), później wyłączanego w osobną rodzinę drążnikowatych Cecropiaceae[6][8], a w końcu włączonego do pokrzywowatych[2][4].

różowce

różowate Rosaceae





szakłakowate Rhamnaceae




oliwnikowate Elaeagnaceae




Dirachmaceae



Barbeyaceae







wiązowate Ulmaceae




konopiowate Cannabaceae




morwowate Moraceae



pokrzywowate Urticaceae







Podział i wykaz rodzajów[9][10]
morwowate


Maclureae




Artocarpeae



Moreae






Parartocarpeae





Dorstenieae




Ficeae



Castilleae







Plemię Maclureae Clement & Weiblen

Plemię Artocarpeae R. Br., 1818 nom. cons.

Plemię Moreae Gaudich. (1830), nom. cons.

Plemię Parartocarpeae Zerega & E. M. Gardner

Plemię Dorstenieae Dumortier

Plemię Ficeae Dumortier

Plemię Castilleae C. C. Berg

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b c d Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-01-19] (ang.).
  3. ↑ James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – M. Cornell University, University of Maryland. [dostęp 2012-11-06]. (ang.).
  4. ↑ a b c d e f g h Maarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 273-274. ISBN 978-1842466346.
  5. ↑ a b c d e f g h David J. Mabberley, Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 599-600, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200.
  6. ↑ a b c d e Arthur Cronquist: An integrated system of classification of flowering plants. New York: Columbia University Press, 1981, s. 195. ISBN 0-231-03880-1.
  7. ↑ a b Wielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe 1. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 114-116. ISBN 83-7079-778-4.
  8. ↑ a b c d e f g Armen Takhtajan: Flowering Plants. Springer, 2009, s. 278-279. ISBN 978-1-4020-9608-2.
  9. ↑ List of Genera in MORACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2021-08-01] (ang.).
  10. ↑ List of genera in family Moraceae. Vascular Plant Families and Genera, Kew Gardens. [dostęp 2021-07-29]. (ang.).
source: https://pl.wikipedia.org/wiki/Morwowate