Knowledge Base Wiki

Metanol

Nazewnictwo Nomenklatura systematyczna (IUPAC) metanol Inne nazwy i oznaczenia farm. Methanolum inne alkohol metylowy, spirytus drzewny, alkohol drzewny, hydroksymetan, karbinol
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	CH4O
Inne wzory	CH3OH, MeOH
Masa molowa	32,04 g/mol
Wygląd	bezbarwna ciecz o zapachu podobnym do etanolu[1]
Identyfikacja
Numer CAS	67-56-1
PubChem	887
SMILES CO
InChI InChI=1S/CH4O/c1-2/h2H,1H3 InChIKey OKKJLVBELUTLKV-UHFFFAOYSA-N
Właściwości Gęstość 0,792 g/cm³[2]; ciecz Rozpuszczalność w wodzie bez ograniczeń[2] w innych rozpuszczalnikach etanol: bez ograniczeń[2] chlorek metylenu: bez ograniczeń Temperatura topnienia −98 °C[4] Temperatura wrzenia 64,7 °C[4] Punkt krytyczny 240 °C[5]; 78,5 MPa[5] Kwasowość (pKa) 15,5[3] Lepkość 0,544–0,59 mPa·s[4]
Budowa Moment dipolowy 1,7 D[6]
Niebezpieczeństwa Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2023-09-05] Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[7] Niebezpieczeństwo Zwroty H H225, H301+H311+H331, H370 Zwroty P P210, P233, P280, P301+P310, P303+P361+P353, P304+P340+P311[4] NFPA 704 Na podstawie podanego źródła[8] 3 2 0   Temperatura zapłonu 9,7 °C (zamknięty tygiel)[4] Temperatura samozapłonu 455 °C[4] Numer RTECS PC1400000 Dawka śmiertelna szacowana dawka śmiertelna 100 mg/kg (człowiek, doustnie)[4]
Podobne związki
Podobne związki	etanol, trifluorometanol, metanotiol
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Metanol, alkohol metylowy, CH₃OH – organiczny związek chemiczny, najprostszy alkohol alifatyczny. Został odkryty w 1661 roku przez Roberta Boyle’a. Jest trujący dla człowieka.

Do 1923 roku był otrzymywany wyłącznie przez destylację rozkładową drewna. Obecnie produkuje się go syntetycznie, głównie dwiema metodami z gazu syntezowego:

• metodą ICI
• metodą Lurgi.

Główną reakcję tych procesów przedstawia równanie:

CO + 2H₂ → CH₃OH

Reakcja ta prowadzona jest w obecności katalizatora miedziowego (Cu-Zn-Al₂O₃), w temperaturze 250 °C, przy ciśnieniu 4–10 MPa. Wcześniej stosowane katalizatory chromowo-cynkowe wymagały 340–400 °C oraz 30–32 MPa.

W trakcie procesu przebiega równocześnie reakcja wodoru z dwutlenkiem węgla (potrzebnym do utrzymania aktywności katalizatora):

CO₂ + 3H₂ → CH₃OH + H₂O

Alkohol metylowy można także otrzymać, działając NaOH lub KOH na fluorowcopochodne metanu, na przykład CH₃Cl, CH₃Br, CH₃I, CH₃F:

CH₃Cl + KOH → CH₃OH + KCl

Metanol jest używany w zakładach przemysłowych jako rozpuszczalnik i surowiec do otrzymywania aldehydu mrówkowego, chlorku metylu, barwników.

• Spala się bladoniebieskim płomieniem.
• Czysty metanol jest bezbarwną cieczą.
• Miesza się z wodą w każdym stosunku.
• Jest silną trucizną.

• jako rozpuszczalnik w syntezie organicznej
• w farmaceutyce, przemyśle barwników, tworzyw sztucznych, włókien syntetycznych
• jako paliwo lub składnik paliwa w silnikach spalinowych (samoloty, motocykle żużlowe, monster trucki, modelarskie silniki żarowe) i ogniwach paliwowych DMFC
• w produkcji materiałów wybuchowych, estrów metylowych, formaldehydu, kwasu mrówkowego, polioksymetylenu (politrioksan, poliformaldehyd, tarnoform), MTBE

Na początku 2015 roku w gdańskiej stoczni „Remontowa” po raz pierwszy na świecie przystosowano silniki statku (Stena Germanica) do napędzania metanolem^[9].

 Osobny artykuł: Zatrucie alkoholem metylowym.

Alkohol metylowy jest silną trucizną. Picie lub wdychanie metanolu grozi śmiercią lub poważnym kalectwem: spożycie 8–10 gramów powoduje ślepotę, a 12–20 gramów śmierć. Metanol jest szczególnie niebezpieczny, gdyż można go łatwo pomylić z etanolem.