Knowledge Base Wiki

EOS Coach Manufacturing Company N.V.

LAG Bus N.V.

Van Hool EOS 200
Państwo	Belgia
Siedziba	Bree
Adres	Kanaallaan 54, Kanaal-Zuid 3613, 3960 Bree
Data założenia	1947 1975 (LAG Bus) 1990 (jako EOS Coach Mfg. Co. N.V) [a]
Data likwidacji	1990 (LAG Bus Mfg. Co. N.V.) 2016 (EOS Coach Mfg. Co. N.V.)
Forma prawna	naamloze venootschap {spółka akcyjna}
Dyrektor	Tony Geusens (1987) Eric van Hool (1999)
Udziałowcy	Van Hool N.V. (1990 - 2016 r)
Zatrudnienie	161 (2016)
Położenie na mapie Belgii EOS Coach Manufacturing Company N.V.
51°08′44,0″N 5°36′37,7″E/51,145556 5,610472

EOS Coach Manufacturing Company – były belgijski producent autokarów z siedzibą w Bree

Zakłady powstały w 1947 przez braci Lamberta i Arnolda Geusens i za profil działalności obrały produkcję naczep, wsławiając się wprowadzeniem na rynek pierwszej cysterny do przewozu produktów ropopochodnych o budowie aluminiowej^[2]. W grudniu 1975 podczas targów motoryzacyjnych w belgijskim Kortrijk, LAG zaprezentował model autobusu miejskiego opartego na podwoziu DAF, z nadwoziem wykonanym ze poliestru, mieszczącym 49 pasażerów na miejscach siedzących i 31 stojących. Zapowiedziano utworzenie zakładu odpowiedzialnego za produkcję autobusów, zwiększając wolumen produkcyjny ze szacowanych 15 do 150 zabudów rocznie, na każdym typie podwozia. Firma rozważała wejście na rynek autokarów^[3]. Głównymi odbiorcami miejskich autobusów LAG stało się Krajowe Towarzystwo Kolei Sąsiedzkich (Société nationale des chemins de fer vicinaux /Nationale Maatschappij Van Buurtspoorwegen, w skrócie SNCV/NMVB)^[4]. W październiku 1981 r, przedstawiono model Galaxy na podwoziu Volvo B10M i zapowiedziano wejście na rynek brytyjski^[5]. To nastąpiło rok później. wprowadzając model Galaxy, w cenie od £39 800 za wersję standardową, i £44 850 za wersję podwyższoną; później w listopadzie zapowiedziano dołączenie modelu Tristar do oferty^[6]. Zadebiutował on na targach Brussels Motor Show w 1983, charakteryzując się 3-osiowym podwoziem i niezależnym zawieszeniem sześciu kół (w rok od premiery wyprodukowano 20 egzemplarzy)^[4]. Firma eksportowała swoje produkty do Stanów Zjednoczonych. Na rok 1985 produkcja LAG wynosiła 98 pojazdów (15 autobusów i 83 autokary), zdolności produkcyjne szacowane na 150 pojazdów^[7]. W 1987 przedstawiono rodzinę modelu Atlantic i model Panoramic napędzany nową rodziną silników DAF ATi^[8]. Wyodrębniono prawnie osobną spółkę skupiającą się na produkcji autobusów - LAG Bus Manufacturing Company. W Wielkiej Brytanii powstał oddział LAG Bus zajmujący się sprzedażą autokarów LAG na Wyspach^[9]. Ponadto belgijskie pojazdy eksportowano do Stanów Zjednoczonych za pośrednictwem LAG Motorcoach z siedzibą w Belcamp, w stanie Maryland^[10][11]. W październiku 1989 na 10 edycji Kortrijk Show. pokazano dwa prototypy następcy Panoramic - model EOS. Zasilane silnikami MAN i DAF miały zostać wprowadzone do produkcji seryjnej wiosną 1990 we nowo wybudowanej w tym celu fabryce, i spenetrować rynek luksusowych autokarów^[12][13], W wersji przeznaczonej na rynek brytyjski charakteryzował się przednimi hamulcami tarczowymi, zmniejszoną masą własną do 11 ton, zwiększoną przestrzenią bagażową do 13,8 m2 w stosunku do wersji kontynentalnej, tj. 11,9 m² (w porównaniu do 8,3 m w modelu Panoramic) i przykręcanymi bocznymi szybami celem ułatwienia ich wymiany^[14]. Oficjalnie, 25 czerwca 1990 ponoszące straty LAG Bus Manufacturing Company zostało przejęte przez Van Hool i przemianowane na EOS Coach Manufacturing Company N.V.^[15].

Gama autokarów LAG opierała się na:

• Tristar (1983–1990) – midibus oparty na podwoziu Mercedes-Benz
• AI300/AI450 – autobus miejski; za pierwotny design odpowiedzialny było biuro projektowe I.DE.A Institute
• Panoramic (LAG Galaxy Integral "Panoramic") – napędzany silnikami DAF oraz Cummins; od 1987 zasilany silnikami DAF z rodziny ATi
• Galaxy – autokar o długości 12 m., początkowo oferowany jako zabudowa na podwoziu DAF SB, Leyland Tiger, Volvo B10M oraz Scania, później dołączyła wersja zintegrowana – Integral; dostępne 2 warianty - standardowa oraz podwyższona)
• EOS (1989–1990) – prototypy, po przejęciu firmy przez Van Hool został wprowadzony na rynek jako EOS 100 i flagowy model w gamie Van Hool
• zabudowa na podwoziu Renault Trafic (premiera: 1987)^[7]
• Atlantic (zabudowa na podwoziu MAN-VW; 1987–1990)

• 
  LAG Panoramic

Przejęcie przez Van Hool zakładów LAG Bus było komentowane we wrześniu 1990 r. jako posunięcie zapewniające dodatkowe moce przerobowe i nowy model dla marki Van Hool. Ponadto stanowiło przejaw ówczesnej tendencji przejmowania pomniejszych producentów funkcjonujących na rynku autobusowym i wiązaniem się w konsorcja, jak np. United Bus (w skład wchodziły DAF Bus, Bova, Optare, Den Oudsten i DAB) czy Volvo Bus (przejęcie Leyland Bus w 1988 i 75% akcji Steyr Bus w 1990)^[24][25], Wraz ze przejęciem LAG, oficjalne przedstawicielstwo w Wielkiej Brytanii przemianowano na Van Hool of Wellingborough^[26]. Producent porzucił nawiązania do marki LAG oraz zredukował gamę modeli na rzecz prototypowego EOS, wprowadzając na rynek jako EOS 100, oferując go, jak i przyszłe modele marki, w swojej sieci dealerskiej^[27][28]. Po ośmiu miesiącach od debiutu, w marcu 1991 EOS 100 został zmodernizowany - zmianom uległy fotele, podgrzewanie przedniej szyby, elektryczne żaluzje słoneczne i pięciolitrowy bojler na wodę. Seryjnie oferowano 354-konny silnik DAF DKTX ATI sprzężony ze skrzynią manualną ZF; opcjonalnie, przy szerszym zainteresowaniu klienteli, mógł być zasilany silnikiem Cummins i wyposażony we pneumatyczne zawieszenie. Na rynku brytyjskim, ceną £135 000 był pozycjonowany wyżej w gamie Van Hool od T8 Alicron (£121 000)^[29][30] EOS Coach planowało zainwestować 250 milionów franków w latach 1991 – 1992 r, aby zwiększyć produkcję i poprawić logistykę. Przychody w 1990 osiągnęły 2,7 miliarda, w 1989 ponad 2,4 md. Przepływ gotówki zwiększył się dwukrotnie do 108 milionów. Odnotowało ponad 90 milionów zysku (przed opodatkowaniem)^[31]. W marcu 1991 producent ogłosił ambitny plan wybudowania 250 autokarów w tym roku^[32].Kapitał spółki wynosił 500 milionów^[33]. Podczas targów motoryzacyjnych we Kortrijk, we październiku 1991 zaprezentowano model EOS 200 zaprojektowany pod francuski rynek i rywalizację z modelem FR1 oferowanym przez Renault. Model 200 wyróżniał się zaokrąglonym frontem i niższą przednią szybą, seryjnie napędzany 354-konnymi silnikami MAN (opcja już dostępna w EOS 100), alternatywnie silnikami DAF sprzężoną z manualną skrzynią ZF z retarderem. Na rynku brytyjskim, gdzie zadebiutował w listopadzie 1991 r, kosztował £139 500. Zamówienie na nowy model złożyło Scarlet Band Coaches of County Durham, 17 kolejnych zamówili przewoźnicy kontynentalni. Pierwsze egzemplarze EOS 200 miały dotrzeć w marcu 1992 r., importer miał nadzieję, że 10 sztuk 53-miejscowych 200 zostanie sprzedanych w ciągu roku od Wielkanocnego Southhampton Rally^[34]. Produkcja EOS 100 była nadal kontynuowana, ciesząc się dużym zainteresowaniem w Niemczech i mniejszym w Wielkiej Brytanii. Sprzedaż w Wielkiej Brytanii wyniosła 25 EOS-ów 100, w Europie - 200 sztuk. W grudniu 1991 r. EOS Coach znajdowało się w trudnej sytuacji finansowej^[35]. We wrześniu 1992 zagrażały zakładom zwolnienia, które dotknęłyby 45 pracowników umysłowych i 55 fizycznych. Stanowiło to element programu naprawczego, który wymagał zmiany struktury organizacyjnej^[36]. W 1994 dokonano restylizacji gamy EOS^[28]. Pod koniec 1995 gama modelowa EOS składała się z modeli: 80, 90, 200, 230, 233.^[37] Roczna produkcja wynosiła 200 sztuk^[38]. W czerwcu 1999 zakłady uległy rozbudowie, zwiększając liczbę linii produkcyjnych z 1 do 3, i produkcję ze 100 do 150 sztuk (przy czym ta mogła się zwiększyć do 600, przy długoterminowym zatrudnieniu). Zatrudnienie liczyło ponad 230 osób.^[39] Miesiąc później, otrzymały zamówienie na 17 autokarów EOS (15 modelu 200 i 2 modelu 80) od Group Eltebe i jej oddział Les Voyages Belges (rok temu, zamówienie na 8 pojazdów)^[40]. Politykę zakładu EOS prowadził Eric van Hool z sukcesami^[41]. Plany przyszłościowe zakładów EOS Coach szacowało się na dodatkowe 600 miejsc pracy w ciągu 5 lat.^[42] W 1999 zjechało 128 autokarów EOS.^[43] Od początku funkcjonowania marki na rynku wyprodukowano ok. 2000 sztuk autokarów^[44]. W kwietniu 2000 firma zdobyła zamówienie na dostawę 8 autokarów modelu 90 do Palestyny. Minister flamandzki ds. handlu zagranicznego Johan Sauwens, kierujący misją handlową zapowiedział udzielenie pożyczki subwencyjnej w wysokości 22 mln franków na kontrakt opiewający na kwotę 70 milionów franków. Kontrakt był dla firmy o tyle ważny, że to pierwsze zamówienie spoza Europy (modele EOS były oferowane wyłącznie w Europie). Zakład zatrudniał ok. 270 osób i obroty w wysokości 1,4 mld franków. Autokary zostały wyposażone między innymi w wydajną klimatyzację, zmodyfikowane zawieszenie i inne środki zapobiegające przedostawaniu się kurzu do najważniejszych części^[45]. Ostatnie egzemplarze EOS wyjechały w 2003 r.^[46][47] Dalsza działalność zakładów opierała się na produkcji autokarów Van Hool serii T9.^[48]

Panujący kryzys finansowy w 2008 r. dotknął fabrykę zatrudniającą wówczas ok. 200 osób.^[49][50] W związku z kryzysem motoryzacyjnym i spadkiem zamówień na autobusy, w styczniu 2009 zakłady przeszły na dwutygodniowy system pracy, gdzie po nim następowały 2 tygodnie bezrobocia ekonomicznego – w efekcie produkcja spadła z 4 do 2 autokarów tygodniowo. Profilem zakładów była produkcja autokarów turystycznych i autobusów międzymiastowych/lokalnych – główny rynek zbytu stanowiła Francja, W okresie 2005 – maj 2008 produkcja następowała w systemie ciągłym^[51]. Zakłady uległy pożarowi 18 kwietnia 2011 r, ok. godz. 14:30 – ogień się pojawił w sekcji lakierniczej, w instalacji odciągowej. Dzięki działaniom wewnętrznej straży pożarnej oraz strażaków z Bree, pożar został szybko opanowany i nie spowodował większych szkód^[52]. W październiku 2011 w trakcie targów w Kortrijk został przedstawiony nowy model wyprodukowany w fabryce EOS, Alicron TX. Zakłady zatrudniały 200 pracowników, natomiast produkcja w tygodniu wynosiła 3 pojazdy. Autokar wygrał „Grand Prix Targów”^[53][54]. W styczniu 2012 w ramach kontraktu zawartego przez Van Hool miało wspólnie z zakładami w Lier zbudować 210 autokarów^[55]. Ponadto, 27 stycznia 2012 firma-matka podjęła decyzję o budowie zakładów w Skopje^[56]. Otwarcie zakładów w maju 2014 wzbudzało niepokój pracowników EOS o bycie pierwszymi w kolejce w razie potencjalnych oszczędności. Zatrudniano 170 pracowników. Rzecznik firmy macierzystej uspokajał pracowników, że zakłady są bezpieczne^[57]. W Bree wykonywano specjalistyczne prace na zlecenie^[58]. Poważnym zamówieniem stała się realizacja ogłoszonego kontraktu w październiku 2014 na 106 autobusów dla algierskiego przewoźnika^[59][60]. Pod koniec stycznia wybuchła plotka o zamknięciu EOS Coach^[61] 11 marca 2016 podjęto decyzję o zamknięciu fabryki EOS Coach Manufacturing Company, pozbawiając pracy 161 pracowników. Ta przynosiła straty od ostatnich 3 lat, zaś lista zamówień była pusta na kolejne półrocze. Produkcja w Belgii była dla firmy kosztowna, stąd dywersyfikacja produkcji w Macedonii^[62]. Zamknięcie było podyktowane coraz wyższą presja na rynkach europejskich i amerykańskich, gdzie firmy dla utrzymania konkurencyjnych cen swych wyrobów przenosiły swoje produkcję do krajów o niskich płacach. Dla pracowników zapewniono plan socjalny w postaci możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę dla pracowników powyżej 55 roku życia. Fabryka w Bree produkowane były wersje specjalne i niestandardowe autobusy.. Dano możliwość przejścia pracowników do zakładów w Koningshooikt i premię pomostową^[63]. 15 sierpnia fabryka miała zostać ostatecznie zamknięta^[64], Dla kontrastu, Van Hool w roku zamknięcia fabryki osiągnął o 7 proc. lepsze wyniki niż w 2014 r. i postanowił zainwestować dodatkowe środki w podwojenie produkcji fabryki w Macedonii^[65]. Tereny fabryki zostały zakupione przez zakład Smeets & Zonen zajmujący się serwisem i konserwacją pojazdów ciężarowych, posprzedażą pojazdów ciężarowych. Inwestycja w tereny, które miały scentralizować działalność zakładów miały wynieść 8 milionów. Teren wynosi 13 hektarów, z czego 20 tys. metrów jest zabudowanych^[66].

• 
  EOS 200 (po lewej) i EOS 100 (po prawej)
• 
  EOS 90
• 
  Van Hool EOS 233

• Katalog Ciężarówki Świata 1993; Wydawnictwo Prego Print Shops, Warszawa 1993; ISBN 83-85830-20-0, ISSN 355313
• Katalog Ciężarówki Świata 1995; Wydawnictwo Prego Print Shops, Warszawa 1995; ISSN 1234-2343
• Katalog Ciężarówki Świata 1997; Wydawnictwo Prego Print Shops, Warszawa 1997; ISSN 1234-2343
• Katalog Ciężarówki Świata 2001; Wydawnictwo Prego Print Shops, Warszawa 2001;

• Prospekty reklamowe gamy modeli LAG Tristar (Economic, VIP, Touring, City ) na portalu Wikibus
• Prospekt reklamowy LAG AI 300 na portalu Wikibus
• Prospekt reklamowy LAG Galaxy na portalu Wikibus
• Prospekt reklamowy LAG na portalu Wikibus
• Prospekt reklamowy LAG Panoramic na portalu Wikibus
• Prospekt reklamowy gamy modeli EOS na rok 1995 r na portalu Wikibus