Knowledge Base Wiki

Search for LIMS content across all our Wiki Knowledge Bases.

Type a search term to find related articles by LIMS subject matter experts gathered from the most trusted and dynamic collaboration tools in the laboratory informatics industry.

Kwintylian (ilustracja z Kroniki norymberskiej), 1493.
Pomnik Kwintyliana w Calahorra (Hiszpania)

Marcus Fabius Quintilianus (ok. 35 – ok. 96) – rzymski retor i pedagog w dziedzinie teorii wymowy. Pierwszy płatny z kasy państwowej nauczyciel retoryki.

Życiorys

Kwintylian urodził się w Calagurris (obecnie Calahorra w Hiszpanii) i z zawodu był adwokatem. Najprawdopodobniej także jego ojciec był retorem. W wieku lat pięćdziesięciu ożenił się z młodziutką dziewczyną, która jednak po kilku latach małżeństwa zmarła, pozostawiając dwóch synów (obaj zmarli w wieku dziecięcym). Został kierownikiem pierwszej państwowej szkoły retorycznej, założonej przez Wespazjana. Natomiast cesarz Domicjan zaangażował Kwintyliana na nauczyciela synów swojej siostrzenicy, Domitilli.

Twórczość

Jego najważniejsze dzieło w 12 księgach Kształcenie mówcy (łac. Institutionis oratoriae libri XII) zawiera nie tylko teorię wymowy, ale i uwagi o wychowaniu oraz ideał nauczyciela. Rękopis z pełnym dziełem Kwintyliana odkrył (w opactwie Sankt Gallen w Szwajcarii) i rozpropagował włoski humanista Poggio Bracciolini w roku 1416, choć różne wersje tekstu znane były już od wieku IX[1].

Poglądy

Według Kwintyliana mowa powinna uczyć, bawić i motywować. Podczas wygłaszania mowy niezwykle istotna jest gestykulacja, bez której przemówienie jest nieudolne[2]. Aby poprawnie zbudować mowę, należy uwzględnić następujące elementy:

  • inventio – zebranie materiału;
  • dispositio – skomponowanie materiału;
  • elocutio – nadanie odpowiedniej formy stylistycznej;
  • memoria – zapamiętanie mowy;
  • actio – wygłoszenie mowy.

Dobry mówca powinien być dobrze wykształcony, znać teorię wymowy, a także mieć nieposzlakowane zasady moralne. Za wzór wymowy stawiał Cycerona (który skądinąd był też najsławniejszym rzymskim teoretykiem wymowy i to na jego pracach przeważnie bazował Kwintylian).

Kwintylian dowodził, że wychowanie zbiorowe przynosi o wiele więcej korzyści niż nauczanie prywatne, argumentując to tym między innymi, że przyszły mówca będzie żył wśród ludzi, więc jak najwcześniej powinien się do tego przyzwyczajać. Zwracał uwagę na zawierane w szkole przyjaźnie, które łączą ludzi na całe życie. W szkole uczniowie uczą się nie tylko od nauczyciela, ale i od siebie nawzajem. Te i inne jego wywody przyczyniły się do upowszechnienia idei zbiorowego nauczania w Rzymie.

Przedstawiona przez niego pierwsza teoria szkoły publicznej powinna spełniać następujące warunki:

  • odpowiednio dostosowany do wieku uczniów program nauczania,
  • dobry nauczyciel,
  • stosowanie przemienności lekcji,
  • robienie przerw między lekcjami,
  • zapewnienie uczniom wypoczynku.

Kwintylian został obdarzony godnością konsula przez Domicjana za zasługi w dziedzinie nauczania. Do jego uczniów należał Pliniusz Młodszy.

Zobacz też

Przypisy

  1. Zob. M. Meyer, M. M. Carrilho, B. Timmermans, „Historia retoryki od Greków do dziś”, przeł. Z. Baran, s. 97–98.
  2. Komunikacja werbalna i niewerbalna. [dostęp 2012-09-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-26)].

Bibliografia

  • Kwintylian, Kształcenie mówcy: księgi I, II i X, przeł. [z łac.] i oprac. Mieczysław Brożek, Ossolineum, Wrocław 1951. Nowe wydanie: Wyd. Akademickie „Żak”, Warszawa 2002.

Linki zewnętrzne