Type a search term to find related articles by LIMS subject matter experts gathered from the most trusted and dynamic collaboration tools in the laboratory informatics industry.
 Karol Szlegel (1802-1832) | |
| Data i miejsce urodzenia |
28 stycznia 1802 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
5 lipca 1832 |
| Zawód, zajęcie |
żołnierz, działacz emigracyjny, |
| Odznaczenia | |
| |
Karol Szlegel (ur. 28 stycznia 1802 r. w Warszawie, zm. 5 lipca 1832 r. w Awinionie) – polski oficer, uczestnik powstania listopadowego, członek Sprzysiężenia Wysockiego, działacz emigracyjny, po upadku powstania listopadowego, od 1832 roku przebywał w zakładzie dla polskich uchodźców wojennych w Awinionie[1].
W wieku 14 lat wstąpił do batalionu strzelców pieszych gwardii królewskiej[2]. Ukończył naukę w Korpusie Kadetów w Kaliszu[3]. W roku 1822 został mianowany podporucznikiem, a w 8 XI 1830 – porucznikiem[2].
Był członkiem Sprzysiężenia Wysockiego, które zainicjowało wybuch powstania listopadowego[4]. Przed powstaniem dostarczał amunicji spiskowcom z Podchorążówki[5]. Towarzyszył Piotrowi Wysockiemu w jego słynnym wezwaniu podchorążych do broni w noc listopadową[6]. Jeszcze na terenie Szkoły zamiarom podchorążych usiłowali przeszkodzić dwaj oficerowie przeciwni powstaniu – na rozkaz Szlegla obu zraniono bagnetem[7][8].
Józef Zaliwski przydzielił Szlegla do oddziału atakującego skoszarowane w Łazienkach pułki rosyjskie[9]. W trakcie przemarszu podchorążych z Łazienek pod Arsenał, Szlegel przejął faktyczne dowodzenie nad grupą (Piotr Wysocki przestał panować nad dalszym rozwojem wypadków i po odparciu ataku Rosjan w rejonie Koszar Radziwiłowskich, nie odegrał już większej roli w ciągu nocy listopadowej[10]). Zginęło wówczas trzech oficerów wiernych wielkiemu księciu Konstantemu oraz gen. Józef Nowicki, którego w zamieszaniu pomylono ze znienawidzonym generałem Lewickim.
Według niektórych relacji, Karol Szlegel i Stanisław Mazurkiewicz mieli zastrzelić gen. Maurycego Haukego[11][12]. Śmierć generała była wynikiem strzelaniny, która wywiązała się, gdy towarzyszący Haukemu pułkownik Filip Meciszewski zranił podchorążego Tomasza Kicińskiego[13]. Wydarzenie miało miejsce na Krakowskim Przedmieściu, przed pałacem Namiestnikowskim.
W czasie wojny polsko-rosyjskiej (1831) Szlegel otrzymywał awanse kolejno na kapitana, majora i podpułkownika. Brał udział w bitwie pod Grochowem[14], w której zdobył dwa nieprzyjacielskie działa[15]. 10 marca otrzymał Złoty Krzyż Orderu Virtuti Militari[16]. W obronie Warszawy we wrześniu 1831 stał na czele batalionu grenadierów[14]; za doskonałą postawę w walce otrzymał bardzo rzadkie wówczas odznaczenie – Krzyż Kawalerski Virtuti Militari[3]. Po upadku powstania wyemigrował do Europy zachodniej. Wyrokiem Najwyższego Sądu Kryminalnego, powołanego w roku 1832 w Warszawie dla osądzenia powstańców listopadowych, został zaocznie skazany na karę śmierci[15].
Józef Zaliwski wysłał Szlegla do Awinionu z zadaniem werbunku ochotników do przygotowywanej wyprawy partyzanckiej do Polski[17]. Oprócz powierzonego zadania, Szlegel współorganizował m.in. pogrzeb zmarłego w pojedynku oficera byłego 4 Pułku Piechoty Liniowej – ppor. Jana Misiewicza[18]. Kilka tygodni później ofiarą pojedynku padł sam Karol Szlegel. W Awinionie podpułkownik popadł w konflikt z kpt. Kacprem Dziewickim (późniejszym zaliwszczykiem). Powodem sporu były różnice zdań o charakterze politycznym[17][19]. Eskalacja konfliktu doprowadziła do spoliczkowania Dziewickiego przez Szlegla, a następnie do pojedynku. W jego wyniku, w dniu 5 lipca 1832 r. Karol Szlegel poniósł śmierć (Dziewicki został ranny, a kilka miesięcy później, w trakcie wyprawy Zaliwskiego, popełnił samobójstwo[20]). Pogrzeb z honorami kompanii garnizonu francuskiego odbył się 6 lipca[21]. Mowę pogrzebową wygłosił m.in. francuski pułkownik Augustyn Picarde – nad grobem Szlegla skrytykował kłótliwość Polaków oraz marnowanie cennej polskiej krwi z błahych powodów[22]. Pojedynek Szlegel – Dziewicki doprowadził do dalszych podziałów w łonie emigracji polistopadowej[23].
Po śmierci Szlegla, pełnomocnikiem Zaliwskiego w Awinionie został Leon Zaleski[24].
W fabularyzowanym filmie dokumentalnym Powstanie Listopadowe 1830-1831 w postać Karola Szlegla wcielił się aktor Andrzej Żółkiewski. Scena, w której pojawia się Szlegel przedstawia spór Mochnackiego i podchorążych z Piotrem Wysockim o atak na „Bank”, tj. siedzibę ministra Druckiego Lubeckiego.
De Villain wykonał portret Karola Szlegla (na podstawie rysunku Jeana Gigoux)[25].
LIMS forum content by LIMS forum members is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License. Based on a work at www.limsforum.com.
