Type a search term to find related articles by LIMS subject matter experts gathered from the most trusted and dynamic collaboration tools in the laboratory informatics industry.
Obszar | |
---|---|
Użytkownicy |
ok. 150 tys. |
Klasyfikacja genetyczna |
|
Podział | |
Kody rodziny językowej | |
ISO 639-5 | wen |
Glottolog | sorb1249 |
Występowanie | |
Zasięg języków serbołużyckich | |
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unicode. |
Języki łużyckie – grupa obejmująca dwa blisko spokrewnione języki zachodniosłowiańskie: górnołużycki i dolnołużycki.
Używane są one przez Łużyczan (łącznie ok. 150 tys. osób, większość z nich posługuje się jednak wyłącznie językiem niemieckim) na terenie Łużyc we wschodnich Niemczech. Obydwa języki łużyckie są zagrożone wymarciem (przede wszystkim dolnołużycki, którego liczbę aktywnych użytkowników szacuje się na kilka tysięcy, i którym na co dzień posługuje się w zasadzie tylko najstarsza generacja, podczas gdy górnołużyckiego używa ok. 55 tys. osób). Dolnołużycki jest bardziej zbliżony do polskiego, a górnołużycki do czeskiego i słowackiego. W obydwu językach występuje gramatyczna liczba podwójna. Na Łużycach wytworzył się także pośredni język pomiędzy jęz. niemieckim a dolnołużyckim – ponaschemu. Polskie głoski ć dź, w dolnołużycczyźnie zmieniają się w ś, ź. Por. być – byś, dzieci – źiśi. Grupy spółgłosek tr i pr zmieniają się w tš, pś i pš, np. prawy – pšawy, straszny – tšašny.
Alfabet dolnołużycki | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
a | b | c | č | ć | d | e | ě | f | g | h | ch | i | j | k | ł | l | m | n | ń | o | p | r | ŕ | s | š | ś | t | u | w | y | z | ž | ź | |||
A | B | C | Č | – | D | E | – | F | G | H | Ch | I | J | K | Ł | L | M | N | – | O | P | R | – | S | Š | Ś | T | U | W | Y | Z | Ž | Ź |
Alfabet górnołużycki | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
a | b | c | č | ć | d | dź | e | ě | f | g | h | ch | i | j | k | ł | l | m | n | ń | o | ó | p | (q) | r | ř | s | š | t | u | (v) | w | (x) | y | z | ž |
A | B | C | Č | Ć | D | Dź | E | – | F | G | H | Ch | I | J | K | Ł | L | M | N | – | O | – | P | (Q) | R | – | S | Š | T | U | (V) | W | (X) | (Y) | Z | Ž |
Uwaga: W nowszej wersji „ć” znajduje się po „č”. Do 2005 można spotkać „ć” w alfabecie po „t”. Warto zwrócić uwagę, że w odróżnieniu od języka polskiego litera „l” następuje po „ł”, nie odwrotnie.
polski | dolnołużycki | górnołużycki | czeski | słowacki | rosyjski | połabski drzewiański | kaszubski |
---|---|---|---|---|---|---|---|
człowiek | cłowjek | čłowjek | člověk | človek | человек [czieławiék] | clåvăk | człowiek |
wieczór | wjacor | wječor | večer | večer | вечер [wiéczier] | vicer | wieczór |
brat | bratš | bratr | bratr | brat | брат [brat] | brot | brat |
dzień | źeń | dźeń | den | deň | день [dień] | dan | dzéń |
ręka | ruka | ruka | ruka | ruka | рука [ruká] | rǫkă | rãka |
jesień | nazymje | nazyma | podzim | jeseň | осень [ósień] | preńă zaimă, jisin | jeséń |
śnieg | sněg | sněh | sníh | sneh | снег [snieg] | sneg | snieg |
lato | lěśe | lěćo | léto | leto | лето [liéta] | ľotü | lato |
siostra | sotša | sotra | sestra | sestra | сестра [siestrá] | sestră | sostra |
ryba | ryba | ryba | ryba | ryba | рыба [rýba] | råibo | rëba |
ogień | wogeń | woheń | oheň | oheň | огонь [agóń] | wiďėn | òdżiń |
woda | woda | woda | voda | voda | вода [wadá] | wådă | wòda |
wiatr | wětš | wětřik, wětr | vítr | vietor | ветер [wiétier] | v́otĕr | wiater |
zima | zymje | zyma | zima | zima | зима [zimá] | zaimă | zëma |