Type a search term to find related articles by LIMS subject matter experts gathered from the most trusted and dynamic collaboration tools in the laboratory informatics industry.
Henryk Samsonowicz (2010) | |
Państwo działania | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
23 stycznia 1930 |
Data i miejsce śmierci |
28 maja 2021 |
Profesor nauk humanistycznych | |
Specjalność: historia średniowieczna | |
Alma Mater | |
Doktorat |
1954 – historia |
Habilitacja |
1960 – historia |
Profesura |
1980 |
Polska Akademia Nauk | |
Status |
członek rzeczywisty |
Doktor honoris causa Uniwersytet Gdański – 2009 Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu – 2014 Uniwersytet Jagielloński – 2015 | |
Nauczyciel akademicki | |
Uczelnia |
Uniwersytet Warszawski |
Okres zatrudn. |
1950–2021 |
Rektor | |
Uczelnia |
Uniwersytet Warszawski |
Okres spraw. |
1980–1982 |
Poprzednik | |
Następca | |
Dyrektor | |
Instytut |
Instytut Historyczny UW |
Okres spraw. |
1975–1978 |
Odznaczenia | |
Henryk Samsonowicz (2009) | |
Pełne imię i nazwisko |
Henryk Bohdan Samsonowicz |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
23 stycznia 1930 |
Data i miejsce śmierci |
28 maja 2021 |
Minister edukacji narodowej | |
Okres |
od 12 września 1989 |
Poprzednik | |
Następca |
Henryk Bohdan Samsonowicz (ur. 23 stycznia 1930 w Warszawie[1], zm. 28 maja 2021[2] tamże[3]) – polski historyk mediewista i nauczyciel akademicki, profesor nauk humanistycznych. W latach 1980–1982 rektor Uniwersytetu Warszawskiego, w latach 1989–1991 minister edukacji narodowej w rządzie Tadeusza Mazowieckiego. Kawaler Orderu Orła Białego.
Podczas okupacji niemieckiej uczestniczył w tajnych kompletach, a następnie w tzw. kursach przygotowawczych do szkoły rybackiej przy ul. Siennej 16, zorganizowanych przez nauczycieli z Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego[4]. Po wojnie ukończył VII Liceum Ogólnokształcącego im. Juliusza Słowackiego[5].
W 1947 podjął studia historyczne na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego, których absolwentem został w 1950[6]. Podjął pracę na stanowisku asystenta na macierzystej uczelni. W 1954 otrzymał stopień doktora nauk historycznych, na podstawie pracy kandydackiej zatytułowanej Rzemiosło wiejskie w Polsce w XIV–XVI w. i przygotowanej pod kierunkiem profesora Mariana Małowista[7]. W 1960 habilitował się w oparciu o rozprawę Badania nad kapitałem mieszczańskim Gdańska w drugiej połowie XV wieku. W 1969 otrzymał tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych[8].
Profesorem nadzwyczajnym został w 1971, a dziewięć lat później profesorem zwyczajnym w zakresie nauk humanistycznych. W latach 1964–2009 prowadził seminarium magisterskie, w 1969 zaczął kierować mediewistycznym i nowożytnym seminarium doktorskim w Instytucie Historycznym. Wypromował 11 doktorów.
Od 1967 był prodziekanem Wydziału Historycznego UW, w okresie 1970–1973 pełnił funkcję dziekana tej jednostki. W latach 1975–1980 był dyrektorem Instytutu Historycznego, z którym zawodowo związany był nieprzerwanie od 1950. Od 1 października 1980 do 8 kwietnia 1982 pełnił funkcję rektora Uniwersytetu Warszawskiego.
Od 1978 do 1982 pełnił funkcję prezesa Polskiego Towarzystwa Historycznego, w 1982 został członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego[9].
W latach 1991–1996 był wiceprzewodniczącym Komitetu Badań Naukowych, w 1994 został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk, w latach 1999–2006 przewodniczył Wydziałowi I Nauk Społecznych PAN. W 2002 został członkiem rzeczywistym PAN, zasiadł też w jej prezydium. Został wykładowcą Akademii Humanistycznej w Pułtusku, a także członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, Academia Europaea i innych instytucji naukowych. Wszedł w skład m.in. jury Nagrody Naukowej KLIO. Zasiadał w Komitecie Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk[10].
Opublikował około 800 prac naukowych, głównie z zakresu historii Polski okresu średniowiecza, w tym 16 książek i podręczników uniwersyteckich. Bywał też ekspertem teleturnieju Wielka gra. W 1975 organizował pierwszą olimpiadę historyczną. Wśród jego uczniów znaleźli się Agnieszka Bartoszewicz, Wojciech Fałkowski, Zbigniew Morawski, Grzegorz Myśliwski, Jerzy Pysiak, Paweł Żmudzki[11].
W latach 1956–1982 należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej[9]. Od 1959 do 1961 pełnił funkcję I sekretarza komitetu uczelnianego PZPR na UW[12]. Z partii został usunięty wkrótce po wprowadzeniu stanu wojennego. W 1968 był jedynym z pięciu orzekających członków Wyższej Komisji Dyscyplinarnej przy ministrze oświaty i szkolnictwa wyższego dla pracowników naukowo-dydaktycznych szkół wyższych, który zagłosował przeciwko podtrzymaniu decyzji uczelnianej komisji dyscyplinarnej, na mocy której zwolniono z pracy profesora Damazego Tilgnera[13].
Podczas wydarzeń sierpniowych w 1980 przyłączył się do skierowanego do władz komunistycznych apelu 64 naukowców, literatów i publicystów o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami[14]. Od tegoż roku działał w Niezależnym Samorządnym Związku Zawodowym „Solidarność”. W 1985 brał udział w przygotowaniu opracowania zatytułowanego Raport. Polska 5 lat po sierpniu. W 1988 został członkiem Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie, objął w jego ramach funkcję przewodniczącego komisji nauki i oświaty[9]. W 1989 brał udział w obradach plenarnych Okrągłego Stołu. Po wyborach do Sejmu kontraktowego został ministrem edukacji narodowej w rządzie Tadeusza Mazowieckiego[15]. Jedną z podjętych wówczas decyzji była ta o wprowadzeniu nauczania religii do szkół publicznych. Urząd ministra sprawował do stycznia 1991.
Był członkiem komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed wyborami prezydenckimi w 2010 i w 2015[16][17].
W 2010 prezydent Bronisław Komorowski odznaczył go Orderem Orła Białego[18], a 25 lutego 2011 powołał go w skład kapituły tego orderu[19]. W listopadzie 2015 w proteście przeciwko decyzji prezydenta RP Andrzeja Dudy o ułaskawieniu Mariusza Kamińskiego zrezygnował z członkostwa w tej kapitule[20].
Odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski w 1998[21]. Wyróżniony Odznaką Honorową „Zasłużony dla Mazowsza”[22] oraz Medalem Stulecia Odzyskanej Niepodległości[23].
W czasach PRL otrzymał Krzyż Kawalerski[24], Oficerski i Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi i Medal Komisji Edukacji Narodowej[25]. W 1984 wyróżniony francuskim Krzyżem Oficerskim Legii Honorowej[26].
Otrzymał tytuły doktora honoris causa Duquesne University w USA (1981), Akademii Pedagogicznej w Krakowie (1994), Uniwersytetu Mikołaja Kopernika (1998)[27], Uniwersytetu im. Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (2002)[28], Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego w Kielcach (wówczas Akademii Świętokrzyskiej, 2005), Uniwersytetu Wrocławskiego (2007) oraz Uniwersytetu Opolskiego (2009[29]), Uniwersytetu Gdańskiego (2009)[30], Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie (2010)[31], Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (2014)[32] i Uniwersytetu Jagiellońskiego (2015)[33]. W 2001 wyróżniony Nagrodą im. Profesora Hugona Steinhausa[34].
Został honorowym obywatelem Sandomierza (2004), gminy Długosiodło (2006)[35], Ostrowca Świętokrzyskiego (2008), Pułtuska (2008) oraz Warszawy (2015)[36]. W 2014 otrzymał Perłę Honorową Polskiej Gospodarki (w kategorii nauka)[37].
Pochodził z rodziny pieczętującej się herbem Lis. Był synem geologa Jana Samsonowicza oraz Henryki z Korwin-Krukowskich, członkini Polskie Organizacji Wojskowej, a w okresie międzywojennym gimnazjalnej nauczycielki geografii[38]. Miał starsze rodzeństwo: brata Andrzeja i siostrę Annę[39].
Od urodzenia mieszkał w kamienicy przy ul. Wilczej 22[40]. 10 czerwca 2021 został pochowany w Alei Zasłużonych na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (rząd 1, miejsce 103–105)[41][42].