Knowledge Base Wiki

Search for LIMS content across all our Wiki Knowledge Bases.

Type a search term to find related articles by LIMS subject matter experts gathered from the most trusted and dynamic collaboration tools in the laboratory informatics industry.

Hala Torwar
Ilustracja
Hala od strony ul. Łazienkowskiej
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Miejscowość

Warszawa

Adres

ul. Łazienkowska 6a
00-449 Warszawa

Lata budowy

1953–1957

Otwarta

12 grudnia 1953[1]

Architekt

Julian Brzuchowski
Danuta Breda

Właściciel

Skarb państwa

Operator

Centralny Ośrodek Sportu

Liczba miejsc
Stałych

4806[2]

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Hala Torwar”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Hala Torwar”
Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Hala Torwar”
Ziemia52°13′20,83″N 21°02′31,94″E/52,222453 21,042206
Wnętrze hali

Hala Torwar, hala widowiskowa Torwar, hala Torwar I, także hala COS Torwar[3]hala sportowo-widowiskowa, zlokalizowana przy ul. Łazienkowskiej 6a w Warszawie.

Obok, pod tym samym adresem, znajduje się hala COS Torwar Lodowisko (również Lodowisko Torwar II i Lodowisko Torwar)[4][5], otwarta w 1997 roku. Zarządcą obu obiektów jest Centralny Ośrodek Sportu (COS)[6].

Historia

Decyzja o budowie pierwszego sztucznego lodowiska w Warszawie zapadła w styczniu 1953 roku, a na miejsce inwestycji wybrano dawną część parku Agrykola przy ulicy Łazienkowskiej. Lokalizacja ta uwzględniała naturalną skarpę jako osłonę przed ciepłymi wiatrami i oparcie dla trybun, a ponadto dogodne połączenie z centrum miasta oraz sąsiedztwo obiektów Legii[1]. Obiekt został wzniesiony w latach 1953–1957 według projektu Juliana Brzuchowskiego i Danuty Bredy jako pierwsze w Warszawie kryte lodowisko[7].

Nazwa Torwar miała łączyć przeznaczenie budynku (tor łyżwiarski) z miastem (Warszawa)[7]. Pierwszy kwartał 1953 roku upłynął na zaadaptowaniu starego projektu lodowiska autorstwa inż. Brzuchowskiego i dostosowaniu go do istniejących potrzeb. W maju 1953 roku na placu budowy ruszyły roboty ziemne, następnie prace przy betonowej płycie i kanale, a także budowa budynku maszynowni[1]. Obiekt posiadał trybuny na 7200 miejsc. Na elewacji umieszczono mozaikę „Łyżwiarze” Hanny Żuławskiej (usuniętą podczas modernizacji w latach 90.)[8][7]. Pierwsze mrożenie sztucznej tafli odbyło się 18 listopada 1953 roku, a nadzorował je − sprowadzony specjalnie ze Stalinogrodu (Katowic) − lodomistrz Mutke. Zamrożona tafla uzyskała pozytywną ocenę, charakteryzując się większą mocą zamrażania. 19 listopada 1953 roku pojawili się na niej pierwsi łyżwiarze: wielokrotny mistrz Polski w jeździe szybkiej Janusz Kalbarczyk, były mistrz Polski w jeździe figurowej Bolesław Staniszewski, łyżwiarki Anna Skrzetuska i E. Niemczykówna, a także znani hokeiści Franciszek Głowacki oraz Tadeusz Dolewski. Oficjalnym terminem uroczystego otwarcia lodowiska miał być 3 stycznia 1954 roku ale zdecydowano się na przyspieszenie i oficjalne uroczystości otwarcia odbyły się 12 grudnia 1953 roku. Podczas inauguracji rozegrano mecz hokejowy CWKS Warszawa z Gwardią Bydgoszcz (12:3). 3 stycznia 1954 roku rozegrano natomiast pierwsze spotkanie międzynarodowe, w którym CWKS pokonał Dynamo Weisswasser 6:5. 7 października 1954 roku odbył się z kolei premierowy mecz międzypaństwowy, a seniorska reprezentacja Polski uległa Związkowi Radzieckiemu 1:7[1].

Do lat 90. obiekt nie miał dachu, zadaszone (od 1967 r. według projektu zespołu: W. Humnicki, R. Piekarski W. Stocki)[9][10] były jedynie trybuny[11]. W konstrukcji zadaszenia po raz pierwszy w Polsce zastosowano kablobeton[7].

Mecze ligowe hokeja na lodzie rozgrywały na Torwarze drużyny Legii Warszawa[11] i Znicza Pruszków[12]. Od lat 70. na Torwarze odbywają się koncerty[13].

W latach 1998–1999[14] hala została przebudowana i oddana do ponownego użytku 26 listopada tego roku[1]. Inwestycja w dużej części sfinansowana została ze środków Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki[14]. Trybuny zmodernizowanego obiektu posiadają 4806 miejsc siedzących[2]. Służy głównie jako obiekt dla imprez masowych i wydarzeń sportowych rangi mistrzowskiej w różnych dyscyplinach. Organizowane są w niej również imprezy wystawiennicze. W części biurowej budynku ma siedzibę Centralny Ośrodek Sportu[15]. W 2009 r. Torwar był jedną z 7 aren mistrzostw Europy koszykarzy. Swoje oficjalne spotkania międzypaństwowe rozgrywały w nim również męskie reprezentacje Polski w siatkówce (dwumecz fazy interkontynentalnej Ligi Światowej 2001 z Grecją) i piłce ręcznej.

Po zachodniej stronie hali Torwar, pod tym samym adresem, zbudowano drugi obiekt sportowy z krytym lodowiskiem – halę Torwar II (COS Torwar Lodowisko)[16]. Ma ona 619 miejsc na trybunach[17]. Wybudowano ją w 1997 r., a jej projektantami byli Andrzej Ryba i Tomasz Kazimierski[10].

Inne informacje

Od nazwy obiektu pochodzi nazwa znajdującego się obok osiedla Torwar, wzniesionego w drugiej połowie lat 60. XX wieku[18].

Zobacz też

Przypisy

  1. a b c d e Historia COS Torwar. torwar.cos.pl. [dostęp 2023-01-13]. (pol.).
  2. a b COS Torwar. Specyfikacja techniczna obiektu COS Torwar. [w:] torwar.cos.pl [on-line]. [dostęp 2021-02-24].
  3. COS Torwar. [w:] Centralny Ośrodek Sportu [on-line]. torwar.cos.pl. [dostęp 2018-12-03].
  4. COS Torwar Lodowisko. torwar.cos.pl. [dostęp 2018-12-03]. (pol.).
  5. Lodowisko Torwar II. torwar.pl. [dostęp 2023-01-13]. (pol.).
  6. Misja i działalność COS [online], cos.pl [dostęp 2021-04-20] (pol.).
  7. a b c d Małgorzata Omilanowska, Katarzyna Uchowicz: POW. Ilustrowany atlas architektury Powiśla. Warszawa: Fundacja Centrum Architektury, 2017, s. 181. ISBN 978-83-943750-8-9.
  8. Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 890. ISBN 83-01-08836-2.
  9. Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 87.
  10. a b Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: "Arkada" Pracownia Historii Sztuki, 1998, s. 259. ISBN 83-908950-0-5.
  11. a b Stefan Szczepłek. Radość na gruzach. „Skarpa Warszawska”, s. 60, listopad 2020. 
  12. Zwycięstwo hokeistów. „Dziennik Bałtycki”, s. 8, Nr 280 z 2 grudnia 1991. 
  13. Najlepsze koncerty na COS Torwar - Historia [online], Blog AleBilet – informacje o muzyce i koncertach, 28 grudnia 2021 [dostęp 2022-01-03] (pol.).
  14. a b Nowy system nagłośnieniowy na hali Torwar. docplayer.pl. [dostęp 2023-01-13]. (pol.).
  15. Kontakt. cos.pl. [dostęp 2021-04-25].
  16. Hala TORWAR II Lodowisko. torwar.cos.pl. [dostęp 2017-08-18].
  17. Specyfikacja techniczna obiektu COS Torwar. torwar.cos.pl. [dostęp 2021-04-25].
  18. Lech Chmielewski: Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie. Warszawa: Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita”, 1987, s. 44. ISBN 83-85028-56-0.

Linki zewnętrzne