Knowledge Base Wiki

Search for LIMS content across all our Wiki Knowledge Bases.

Type a search term to find related articles by LIMS subject matter experts gathered from the most trusted and dynamic collaboration tools in the laboratory informatics industry.

Układ Ogólny w sprawie Taryf Celnych i Handlu (ang. General Agreement on Tariffs and Trade, GATT)[1] – porozumienie dotyczące polityki handlowej, podpisane w Genewie 30 października 1947.

Układ Ogólny GATT wszedł w życie 1 stycznia 1948. Z założenia miał być jedynie tymczasowym układem poprzedzającym powstanie Międzynarodowej Organizacji Handlowej (ITO). Jednakże, brak zgody między państwami niepozwalający na wejście w życie statusu ITO, przedłużył obowiązywanie układu GATT do 31 grudnia 1994. ITO miało być – obok wcześniej utworzonych MFW i Banku Światowego (1944) – trzecią instytucją międzynarodową ułatwiającą współpracę gospodarczą między państwami.

Sukcesorem GATT jest Światowa Organizacja Handlu[2].

Zadania i rundy

Podstawowym zadaniem GATT była liberalizacja handlu międzynarodowego (kontrola, usuwanie przeszkód stojących na drodze rozwoju współpracy, koncyliacja). Swoje funkcje GATT spełniał przede wszystkim poprzez organizowanie tzw. rund negocjacyjnych:

Rundy GATT i WTO[3]
Nazwa Początek Okres Kraje Przedmiot obrad Osiągnięcia
Genewska kwiecień 1947 7 miesięcy 23 taryfy celne podpisanie GATT, 45000 koncesji taryfowych obejmujących obrót watości 10 mld dolarów USA
z Annecy kwiecień 1949 5 miesięcy 13 taryfy celne 5000 koncesji taryfowych
z Torquay wrzesień 1950 8 miesięcy 38 taryfy celne 8700 koncesji taryfowych, obniżających poziom taryf z 1948 o 25%
Genewska II styczeń 1956 5 miesięcy 26 taryfy,
przyjęcie Japonii		 2,5 mld dolarów USA redukcji taryf celnych
Dillona wrzesień 1960 11 miesięcy 26 taryfy celne koncesje taryfowe warte 4,9 mld dolarów USA
Kennedy'ego maj 1964 37 miesięcy 62 taryfy celne,
Dumping		 koncesje taryfowe warte 40 mld dolarów USA
Tokijska wrzesień 1973 74 miesięcy 102 taryfy celne, ograniczenia pozataryfowe, „porozumienia ramowe” redukcje taryfowe obejmujące 300 mld dolarów
Urugwajska wrzesień 1986 87 miesięcy 123 taryfy celne, ograniczenia pozataryfowe, zasady handlu, usługi, własność intelektualna, rozstrzyganie sporów, tekstylia, rolnictwo, stworzenie WTO itd. utworzenie Światowej Organizacji Handlu, podwyższenie rangi negocjacji handlowych, zasadnicza obniżka stawek celnych (ok. 40%) i subsydiów rolnych, podpisanie porozumienia o wolnym handlu tekstyliami z krajów rozwijających się i rozszerzeniu praw własności intelektualnej (TRIPS)
Ad-Dauha listopad 2001 ? 141 taryfy celne, ograniczenia pozataryfowe, rolnictwo, standardy BHP, ochrona środowiska, zasady konkurencji, inwestycje, przejrzystość, patenty itd. runda nie została zakończona
7 grudnia 2013 przyjęto Pakiet z Bali

Kluczowymi zasadami, jakimi starali się kierować członkowie GATT, były:

  • zasada niedyskryminacji i równego traktowania;
  • stosowanie tzw. klauzuli najwyższego uprzywilejowania (każde państwo jest traktowane tak samo; jeśli udzielamy uprzywilejowania jednemu państwu to ten przywilej jest rozprzestrzeniany na inne kraje zrzeszone; wyjątkiem są strefy wolnego handlu i unie celne) i klauzuli narodowej (traktowanie na równi towarów importowanych do kraju z towarami krajowymi; wyjątkiem może być sytuacja, kiedy państwo chce ochronić bilans płatniczy, zdrowie swoich obywateli i ich bezpieczeństwo;
  • zasada wzajemności;
  • zasada możliwości interwencji handlowej (za jedyny instrument interwencyjny zostały uznane cła).

Jednym z najważniejszych efektów funkcjonowania GATT było 10-krotne obniżenie przeciętnego poziomu ceł.

Przypisy

  1. ↑ Matthew Bishop: Essential economics: an A−Z guide. New York: Bloomberg Press, 2009, s. 133. ISBN 978-1-57660-351-2.
  2. ↑ Matthew Bishop: Essential economics: an A−Z guide. New York: Bloomberg Press, 2009, s. 126. ISBN 978-1-57660-351-2.
  3. ↑ a) The GATT years: from Havana to Marrakesh, World Trade Organization
    b) Timeline: World Trade Organization – A chronology of key events, BBC News
    c) Brakman-Garretsen-Marrewijk-Witteloostuijn, Nations and Firms in the Global Economy, Chapter 10: Trade and Capital Restriction
source: https://pl.wikipedia.org/wiki/GATT