Knowledge Base Wiki

Igeriketa uretan mugitzea da, besoei, zangoei eta gorputzari eraginez eta hondoa ukitu gabe. Itsaso, ibai, erreka, aintzira nahiz igerilekuetan egiten da. Gizakiok flotatzeko gai gara gure dentsitatea, batez beste, 0,98 g/cm³ delako; izan ere, uretan hondoratzeko, dentsitatea 1 g/cm³-ko izan behar du. Hala ere, bi dentsitate horien arteko aldea txikia denez, ur gainean geratzen ez badakigu urperatu gaitezke.

Itsaso, ibai, erreka, aintzira, igerileku edo bestelako ur masetatik hurbil dabiltzanentzat, garrantzitsua da ur gainean egoten eta pixka bat igeri egiten jakitea bizirik irauteko eta larrialdietarako; ezintasun berezirik ez duten pertsona guztiek ikas dezakete. Hala eta guztiz ere, jende askok ez daki; zaharrek, batez ere.

Igeriketa da, hain zuzen ere, aisialdiko jarduera publiko nagusietako bat^[1][2][3][4]. Zenbait herrialdetan, hezkuntza-curriculumaren derrigorrezko zati dira igeriketa-eskolak^[5]. Kirol formala denez, igeriketak tokiko, estatuko eta nazioarteko eskumenak ditu. Olinpiar Jokoak dira garrantzitsuenak, non igeriketa diziplina bat den, portaera egokiarekin batera.

Igeriketa giza gorputzaren flotagarritasun naturalean oinarritzen da. Batez beste, urarekin alderatuz, gorputzak 0,98ko dentsitate erlatiboa du, eta horrek gorputza flotarazten du. Hala ere, flotagarritasuna aldatu egiten da gorputzaren konposizioaren eta uraren gazitasunaren arabera. Gorputzaren dentsitate-maila altuagoak edo ur gaziagoak dentsitate txikiagoko gorputz batekin, flotagarritasuna handitzen du.

Giza gorputza ura baino zertxobait dentsitate txikiagokoa denez, urak gorputzaren pisuari eusten dio igeriketan. Horren ondorioz, igeriketa «inpaktu txikia» da lehorrean egin daitezkeen jarduerekin alderatuta (korrika egitea, adibidez). Uraren dentsitateak eta biskositateak erresistentzia sortzen dute uretan zehar mugitzen diren objektuengan. Gorputzak igeri egiteko egin behar dituen mugimenduek erresistentzia hori aprobetxatzen dute propultsioa sortzeko, baina erresistentzia horrek berak ere erresistentzia sortzen du gorputzean.

Hidrodinamika teknika garrantzitsua da azkarrago igeri egiteko; azkarrago igeri egin nahi duten igerilariek edo uretan zehar gorputzaren mugimenduaren marruskadura murriztu nahi dutenek erabiltzen dute. Hidrodinamikoagoak izateko, igerilariek beren kolpeen potentzia handitu, edo urarekiko erresistentzia murriztu dezakete, baina, efektu bera lortzeko, energia hiruko faktore batez handitu behar da erresistentzia^[6]. Igeriketa eraginkorra urarekiko erresistentzia murriztuz lor daiteke uretan etzanda egonez, gorputza kulunkatuz gorputzak uretan duen anplitudea murrizteko eta besoak ahalik eta gehien luzatuz uhin-erresistentzia murrizteko.

Uraskan sartu baino lehen, igerilariek kukubilko gisako ariketak egin ditzakete. Kukubilko jartzeak lagundu egiten du igerilari baten irteera hobetzen, izterreko muskuluen berotzearen ondorioz^[7].

Haurtxoek berezko igeriketa eta urpekaritzako erreflexuak erakuts ditzakete, gutxi gorabehera sei hilabete bete arte^[8]. Beste ugaztun batzuek ere fenomeno hori erakusten dute (ugatz-murgilketaren erreflexuagatik). Uretan beren kabuz murgildutako haurtxoek beren arnasketa gordetzen dute; bihotz-taupadak gutxitzen dituzte, eta odol-zirkulazioa gorputz-adarretara gutxitzen dute.

Irakaskuntza metodo pedagogikoekin bultza daiteke, hala nola motibazioarekin eta pizgarriekin: Horiek kontuan hartuz, jolasak eginez edo didaktikak sortuz, aurrerapen handiak lortuko lirateke, eraginkortasun handiagoa 2-4 urte bitarteko haurrekin.

Onurak: haurtxoentzat, onurak handiak dira. Igeriketak bihotz- eta arnasketa-gaitasunak hobetzen ditu. Kirol horrekin, muskuluak, koordinazio motorra, zirkulazio sistema eta arnasketa sistema lantzen eta trebatzen dira. Gainera, haurraren edo umearen independentzia eta autokonfiantza garatzen laguntzen du. Espazioaren koordinazioa, oreka eta ezagutza ere hobetzen ditu.

Igeriketa estilo sorta zabal bat erabiliz egin daiteke, «strokes» izenez ezagutzen dena, eta mugimendu horiek helburu desberdinetarako erabiltzen dira, edo igeriketa lehiakorreko klaseak bereizteko. Uretako propultsiorako ez da beharrezkoa estilo zehatz bat erabiltzea, eskarmenturik gabeko igerilari batzuek «txakur estiloko igeriketa» erabiltzen dute, estilo hori beso eta hanken mugimenduz egiten da, lau hankako animaliek igeri egitean egiten dutenaren antzera.

Lau mugimendu nagusi erabiltzen dira igeriketako lehiaketetan eta igeriketako jolas-jardueretan: «Crawl»a edo estilo librea, bular-igeriketa, bizkar-estiloa eta tximeleta-estiloa. Igeriketa lehiakorra 1800. urte inguruan hasi zen Europan, batez ere bular-estiloa erabiliz. 1873an, John Arthur Trudgenek «trudgen» izeneko igeriketa teknika bat sartu zuen mendebaldeko igeriketa lehiaketetan; «krol» estiloa indiar amerikarrengandik kopiatu zen, baina artazi-ostikada zipriztinak murrizten zituen ohiko hegal-ostikadaz ordezkatuz. Tximeleta-estiloa 30eko hamarkadan asmatu zen, eta hamarkada berean barneratu zen, eta bular-estiloaren aldaeratzat hartzen zen 1952an estilo bereizi gisa onartu zuten arte. Tximeleta-estiloa da askorentzat estilorik zailena, tximeleta estiloak, beste 3 estiloekin alderatuta, kaloria gehiago erretzen ditu. Tximeleta-estiloa ez da erraza, eta konplexutasun maila oso handia du, baina, agian, horregatik da erronka tximeleta-estiloan igeri egitea. Argi dago Michael Phelpsen figurak lagundu duela estilo hori azken hamarkadan ezagun egiten, bereziki Olinpiar Jokoetan (2008 eta 2012) urrezko dominak lortu ostean.

Baina, igerileku olinpikoetatik urrun, kaloriak erretzea bada bilatzen dena, horixe da gomendatutako estiloa; izan ere, Crawl-arekin jartzen diren antzeko gihar-kopurua jartzen da lanean, baina, mugimenduetan, gehiago eskatzera behartzen du.

Igeriketa historiaurreko garaietatik dago erregistratuta, igeriketako espedienterik zaharrenak Harri Aroan egindako pinturak dira, duela 7000 urte inguru. Igeriketari buruzko erreferentzia idatziak K.a. 2000. urtekoak dira. Igeriketako erreferentzia goiztiarrenetako batzuk, Iliadan, Odisean, Biblian (Ezequiel 47:5, eginak 27:42, Isaias 25:11), Beowulfen eta beste istorio batzuetan daude.

Gaur egun Herbehereak diren tokian bizi ziren kostaldeko tribuak igerilari tribu bikainak deritzen erromatarrek. Tazitok dioenez, batabiarrek formazioa galdu gabe zeharka zezaketen Rhin ibaia. Dion Kasiok deskribatu zuen Aulo Plauziok Medwayko guduan zelten aurka erabilitako taktika harrigarri bat^[9]:

«

Zelta britainiarrek pentsatu zuten erromatarrak ez zirela gai zubirik gabe gurutzatzeko, eta, axolagabeki, beste aldeko ertzean kanpatu zuten; baina erromatarrek batabiar destakamendu bat bidali zuten, ibai nahasienetan armadura osoarekin erraz igeri egitera ohituta zeudenak... Batabiarrek erraz gurutzatu zuten, bazekitelako lurralde hartako lur sendoa eta pasabide errazak aurkitu zitekeela; erromatarrek, ordea, ez zuten hainbesteko arrakastarik izan. Hala ere, batabiarrak igerian zeharkatu zuten, eta beste batzuk gorago zegoen zubi batetik igaro ziren; gero, alde guztietatik eraso zieten britainiarrei.

»

1538an, Nikolaus Wynmann hizkuntza irakasle alemaniarrak igeriketako lehen liburua idatzi zuen: Die Zweigespräch Der Schwimmer oder ein über Schwimmkunst (Igerilaria edo elkarrizketa bat igeri egiteko artean)^[10].

Lan batzuetan, ondo igeri egiten dakiten pertsonak behar dira. Adibidez, itsas hondoan itsas izarrak bilatzen dituzten urpekariak edo etekin ekonomikoa lortzeko itsaspeko arrantzaleak, besteak beste.

Igeriketa estualdian edo itotze arriskuan dauden pertsonak erreskatatzeko erabiltzen da. Hiri eta herrialde moderno gehienek igerilekuetan eta hondartzetan entrenatutako sorosleak dituzte. Badaude igeriketa-estilo espezializatu batzuk, salbamendu-helburuetarako bereziki, eta sorosleek edo kostazaintzako kideek ikasten dituzte.

Igeriketa itsas biologian erabiltzen da espezie ezberdinak bere habitat naturalean behatzeko. Beste ikerketa-arlo batzuek igeriketa erabiltzen dute hainbat helburu lortzeko; adibidez, Konrad Lorenz mediku eta zoologo austriarrak antzarekin egin zuen igeri, animalien portaerari buruzko ikerketen parte gisa.

Igeriketak helburu militarrak ditu. Igeriketa militarra indar bereziek egin ohi dute, adibidez, Estatu Batuetako Navy Seal-ek; helburu batera hurbiltzeko, adimen-informazioa biltzeko, sabotaje edo borroka ekintzetarako eta kokaleku batetik urruntzeko erabiltzen da, baita airetik uretara edo itsaspeko batetik ateratzeko ere balio lezake. Ur-gorputz (ozeanoak, itsasoak, aintzirak...) handienganako esposizio erregularra dela eta, Estatu Batuetako Itsas Armadako Marineen Kidegoko eta Kostazaintzako errekruta guztiek oinarrizko igeriketa edo uretan bizirauteko entrenamendua osatu behar dute.

Igeriketa kirol profesionala da. Enpresek nazioarte mailan dauden igerilariak babesten dituzte, nahiz eta igerilari asko Olinpiar Jokoetan sorterria ordezkatu asmoz lehiatzen diren. Markak hausteagatik eskudirutan ematen diren sariak lehiaketa garrantzitsuenetan ere ematen dira^{[erreferentzia behar]}. Igerilari profesionalek artista gisa ere atera dezakete bizimodua, igeriketa sinkronizatu kasu.

Beste aukerarik ez dagoenean, pertsonek distantzia laburreko bidaiak egin ditzakete igerian. Ezin konta ahala migratzailek zeharkatu dituzte ibaiak eta itsasoak igerian; horregatik, ospetsuak dira Bravo ibaia eta Mendebaldeko Bug ibaia. Baltiko itsasoan igerika ihes egin zuten errefuxiatu politikoen kasu ezagunak daude^[11], baita ontzitik salto egin zutenenak ere joan nahi ez zuten tokietara igerian joateko^[12].​ 1980ko hamarkadan, milaka soldadu irakiarrek Xatt al-Arab ibaia zeharkatu zuten igerian erretiratze jardunean^[13]. Geroago AEBko presidente izango zen John F. Kennedyk, bere marinelak, irla batetik bestera, igerian gidatu zituen Bigarren Mundu Gerran bere torpedo jaurtitzailea hondoratu ondoren. Bere anaiak, Ted Kennedy senatariak adierazi zuen Chappaquiddick uhartea igerian utzi zuela Mary Jo Kopechne-ren heriotzaren ondoren^[14][15].

Igeri egitearen jarduerari dagokionez, hurrengo bost planteamendu hauek bereizten dira:^[16]

1. Erabilgarritasun planteamendua: mugimendu-autonomia eta uretan moldatu ahal izatea lortzeko oinarrizko ikasketan oinarritzen da. Oinarrizko desplazamenduak, geratzea, norabide-aldaketak, eta oinarrizko murgil egitea. Hauxe da funtsezko planteamendua erakunde askok antolatzen dituzten igeriketa programa gehienetan. Batik bat, ingurunea menderatzen jakitea da kontua, «ez itotzeko moduan», hain zuzen ere.
2. Hezkuntza planteamendua: horren helburua ikasleen prestakuntza integrala osatzea da, ura erabiliz heziketa fisikoaren beste baliabide bat bailitz bezala; planteamendu hori batez ere eskola inguruan garatzen da. Oso generikoa da, eta epe ertain edo luzerako aurreikusten da, ikaslearen garapen psikomotorra bilatuz uraren bidez. Planteamendu honetarako, adina eskolaldiko adin berbera izan ohi da.
3. Lehia planteamendua: Kirolariak prestatzea eta entrenatzea da honen helburua; azken batean, errendimendua lortzea, eta igeriketaren kirol espezialitateak sartzen dira horretan.
4. Jolas planteamendua: Jolas motako jarduerak sustatzea eta eskaintzea da horren helburua, betiere, ur-barruti hori toki dibertigarri eta sozializatzaile bihurtzeko ahaleginean, higiene-ohiturak edo jarduera fisikoaren praktikaren mantentzea indartuz igerilekuetako erabiltzaileen artean.
5. Osasun planteamendua: ikuspegi horrek hainbat kontzepzio biltzen du, nahiz eta guztiek duten halako antzeko muin bat. Helburu nagusia osasun egoera hobetzea da, mantentze fisikoaz, berreziketa funtzionalaz eta talde edo pertsona-multzo espezifiko batzuentzako jardueraz, esate baterako, hirugarren adinekoei edo elbarritasun fisiko, psikiko edo sentsorialak dituztenei zuzendurik. Estimulazio goiztiarra, umetxoak, «fitness»a, haurdunaldia, eta abar.

Uretako jardueretako planteamendu nagusiak
Planteamendua	Helburuak
Erabilgarritasuna	Igerian ikastea. Uretan moldatzen jakitea.
Hezkuntza	Prestakuntza integrala. Kirol hastapena.
Jolasa	Aisialdia, ondo pasatzea. Laketeko kirola.
Lehia	Errendimendu altuko kirolak.
Osasuna, higienea	Berreziketa, fitness, ongizate fisiko eta psikikoaren hobekuntza.

Lehen-lehenik, oso garrantzitsua da ur-ingurunearen eta lehorrekoaren arteko oinarrizko aldeak ezagutzea, praktika horretan abiatzen denak alde horiek pairatuko baititu. Alde edo diferentzia horiek funtsezkoak dira edozein jarduera proposatzeko unean; izan ere, urak sortarazten dizkigun sentsazio desberdin horiek ez gainditzeak porrotera eramango du proposamen oro, izugarri didaktiko edo motibagarri izanik ere. Uretan sartzean, pertzepzio, orientazio, propultsio eta arnasketa mekanismoek aldaketa bat jasango dute.^[16]

Arnasketa

Uretan gaudenean, arnasketaren mekanika, batik bat, arnasa ahotik hartu eta botatzea da; sudurra airea botatzeko bakar-bakarrik erabiliko da, eta zaindu behar da sudurzuloetatik urik sar ez dakigun.

Pertzepzioa eta orientazioa

Uretan egotearen eraginez, erreferentziak aldatu egiten dira; esate baterako, normalean, ikuspegi horizontala izango da, eta, horrela, segmentuak kokatzeko, gorputza orientatzeko eta beste zenbaitetarako gure printzipioak nahiko aldatzen dira.

Propultsioa

Uretan desplazamendua eragiten duen oro propultsioa da. Lehorrean, zangoak funtsezkoak dira, eta oinarriak, sendoak eta egonkorrak, baina, uretan, besoak garrantzitsuagoak dira, eta oinarriak, berriz, sendotasun gutxikoak; ondorioz, desplazatzeko indarraren transmisioa oso desberdina da.

Igeri egiten den lekua

Igeri egiteko, hainbat leku mota daude: igerilekua, aintzira, itsasoa, ibaia... Horien arabera antolatu beharko dira lortu nahi ditugun helburuak, horietarako estrategiak eta jarduerak berak. Igerileku batean, alderdirik garrantzitsuena, sakonera izango da. Hala, igerileku sakonak, sakonera txikikoak, eta igerileku mistoak ditugu.

• Michael Phelps: 2008ko Pekingo] (Txina) Olinpiar Jokoetan urrezko zortzi domina irabazi zituen igerilari estatubatuarrak. Inoizko olinpiar kirolaririk sarituena da, 28 domina lortu baititu: 23 urrezkoak, 3 zilarrezkoak eta 2 brontzezkoak. Phelpsek urrezko olinpiar domina gehien lortu dituen errekorra ere badu (23). Phelps lehen aldiz aurkeztu zen Olinpiar Jokoetan, Sydney 2000n izan zen, eta igerilaririk gazteena zen, 15 urterekin.

• Alexander Popov: Igerilari errusiarrak zortzi olinpiar domina lortu ditu, eta igeriketaren historiako palmaresik onenetako bat du. 2004ko abenduaren 23an, igeriketatik erretiratu zen Olinpiar Jokoetan 9 domina irabazi ondoren.
• Mark Spitz: 1972ko Munich Alemaniako Olinpiar Jokoetan, urrezko zazpi domina irabazi zituen igerilari estatubatuarra. Arrakasta handia lortu arren eta 22 urte besterik ez zituela, erretiratzea erabaki zuen funts-ondasunetan lan egiteko. Inoizko olinpiar atletarik handienetakotzat jotzen dute.
• Franziska van Almsick: Igerilari alemaniarra munduko txapelduna, eta Olinpiar Jokoetan zilarrezko lau domina irabazi zituen. 1990eko hamarkadan, emakumezkoen igeriketako izar nagusia zen arren, Franziska van Almsick alemaniarrak ezin izan zuen urrezko domina lortu, ez Bartzelonan (1992), ez Atlantan (1996). Hala ere, ekitaldi horietan lortutako dominek eta Europako eta Munduko txapelketen edizio ezberdinetan lortutako palmares ikusgarriek kirol honek azken hamarkadetan izan duen ibilbiderik distiratsuenetako bat bermatzen dute.
• Michael Gross: Igerilari alemaniarra tximeleta-estiloan inoiz izan den espezialistarik onena eta historiako sarituenetakoa. Haren altuerak eta beso-zabalerak eragindako aparteko potentziak, igeri egiteko forma berezia eman zioten, eta, horregatik, Albatros itsas hegaztiaren ezizena jaso zuen.
• Kristin Otto: 1988ko Olinpiar Jokoetan urrezko sei domina irabazi zituen igerilari alemaniarra. 1982an, Guayaquilgo Munduko Txapelketetan sartu zen munduko elitean, eta 16 urte besterik ez zituela, urrezko hiru domina eskuratu zituen: bat, bizkar estiloko 100 metroetan, eta beste biak, 4 x 100 libre eta 4 x 100 estilo erreleboetan.
• Matt Biondi: Igerilari estatubatuarrak 11 domina lortu zituen Olinpiar Jokoen hiru edizioetan, eta, hori dela eta, 1980ko hamarkadako eta 1990eko lehen urteetako igerilari onenetakotzat jotzen da.
• Vladimir Salnikov: Urrezko lau olinpiar domina eta lau urrezko domina munduko txapelketetan irabazi zituen, eta munduko hamabi errekor hautsi zituen 400, 800 eta 1500 metroko probetan, «krol» estiloan^[17].
• Katie Ledecky: (Washington, 1997ko martxoaren 17a) «krol» estiloko igerilari estatubatuarra da, 200, 400, 800 eta 4×200 metroko olinpiar txapelduna 2016ko Rio de Janeiron; eta 400, 800, 1500, 4×100 eta 4×200 metroko munduko txapelduna «krol» estiloan, 2017ko Budapesten. Gainera, 400, 800 eta 1500 metro «krol»ean munduko errekorra da.

Tradizioz, haurrak lau urtera arte ez zirela gai beren kabuz igeri egiteko uste zen^[18], baina, orain, haurren igeriketa-eskolak itotzea prebenitzeko gomendatzen dira^[19].

Suedian, Danimarkan, Norvegian, Estonian eta Finlandian, bosgarren gradurako ikasketa planak (laugarren gradua Estonian) behartzen du haur guztiek igeri egiten ikastera, baita uretatik gertu larrialdiak nola kudeatu ere. Normalean, haurrak 200 metro (660 oin) igeri egiteko gai izatea bilatzen da, eta, gutxienez, 50 metro (160 oin) bizkarrez; halaber, ur azpian arnasketari eusteko ere irakasten zaie. Nahiz eta Suediako eskoletako haurren % 95 inguruk igeri egiten jakin, itomena da oraindik haurren artean heriotza gehien eragiten duen hirugarren arrazoia^[20].

Herbehereetan eta Belgikan igeriketa ikasketak daude (schoolzwemmen, igeriketa eskola); ikasketak gobernuak babesten ditu. Eskola gehienek igeriketa ikasketak eskaintzen dituzte. Igeriketa klaseen tradizio luzea dago Herbehereetan eta Belgikan. Frantzian, igeriketa derrigorrezko atala da lehen mailako eskoletarako ikasketa planean. Haurrek, oro har, seihileko bat pasatzen dute urtean igeriketa ikasten CE1/CE2/CM1 zikloan (2., 3. eta 4. graduak).

Toki askotan, igeriketa ikasketak bertako igerilekuek ematen dituzte, bai tokiko agintaritzak eta bai aisialdi pribatuko enpresek gauzatu beharrekoak. Eskola askok igeriketa-ikasketak ere hartzen dituzte beren gorputz-hezkuntzako ikasketa-planetan; eskolei aukera ematen zaie ikasketa horiek emateko, betiere eskolako aterpetxe batean edo gertuen dagoen aterpetxe publiko batean.

Erresuma Batuan, «Top-ups scheme» delakoak, 11 urterekin igeri egin ezin duten haurrei dei egiten die eguneroko ikasgai trinkoak jasotzeko. Proiektu hori ez da iritsi EBko ikasketa plan nazionaleko mailara; lehen hezkuntza utzi ondoren, entrenamendu intentsibo hori murriztu egiten da, eta, egunero, ordu erdiko ikasketa jasotzen dute bi astez, amaitu arte^[21].

Kanadan eta Mexikon hainbat eskola publikoren ikasketa planetan sartu dute^[22].

Estatu Batuetan bada haurrentzako igeriketa-eskolak eskaintzen dituen ekimen bat, uretara erori diren larrialdiei aurre egiteko^[23]. Ur gainean nola egon, ur azpian arnasari nola eutsi, bizkarrez igeri egiten, laguntzarik gabe flotatzen eta atseden hartu eta laguntza iritsi arte arnasa nola hartu erakusten zaie.

Igerilekuen erabiltzaileek eta igerilekuetan lan egiten duten pertsonek arrisku handia jasaten dute arnasbideetako zuzeneko toxikotasun kimikora, giroko kloroa arnasteagatik. Toxikotasun hori sortzen da kloro-maila baxuen eraginpean etengabe egoteagatik eta noizbehinka nahigabeko maila altuetatik gora egoteagatik (esposizio akutuak). Maila altuenen esposizioak klorazio automatikoko sistemen akats puntualen eta mantentze-lanetako langileen arduragabekeriaren ondorio (segurtasun-kulturaren ezagutza faltagatik edo gabeziagatik) dira; Gertaera horiek ez dira ezohikoak. Kloroa airera askatzeko eta maila handiegiak metatzeko beste arrazoi batzuk dira, nahiz eta uretako kloro-maila araudiaren barruan egon, besteak beste, aireztapen eskasa, ura asko irabiatzen duten jarduerak (entrenamendu biziak, haurrak jolasean) eta erabiltzaile-kopuru handia^{[24][25][26][27][28][29]}.

Kloro-kontzentrazioari erantzuna airean (ppm: milioiko parte)[24][30] Kontzentrazioa Giza osasunean duen eragina    0,1-0,3 ppm Usaina detektatzeko atalasea.    1-3 ppm Mukosen mintzen narritadura arina. Ordubete jasangarria. > 5 ppm Begi narritadura. > 15 ppm Eztarriko narritadura.    15-30 ppm Estula, arnasa hartzeko zailtasuna, suharra edo mina bularrean. > 50 ppm Pneumonitis kimikoa.    430 ppm Heriotza, 30 minutuko esposizioaren ondoren. > 1000 ppm Minutu gutxiren buruan heriotza.