Knowledge Base Wiki

Search for LIMS content across all our Wiki Knowledge Bases.

Type a search term to find related articles by LIMS subject matter experts gathered from the most trusted and dynamic collaboration tools in the laboratory informatics industry.

Һылтанмаларҙы төҙәтергә
Криптон
Рәсем
Масса 83,798 ± 0,002 массаның атом берәмеге[1]
Кем хөрмәтенә аталған [d][2]
Асыусы йәки уйлап табыусы [d] һәм [d]
Асыу датаһы 1898
Табылыу урыны Бөйөк Британия
Элемент символы Kr[3]
Химик формула Kr[4]
Каноническая формула SMILES [Kr][4]
Атом һаны 36[5]
Электронная конфигурация 1s² 2s² 2p⁶ 3s² 3p⁶ 3d¹⁰ 4s² 4p⁶ һәм [Ar] 3d¹⁰ 4s² 4p⁶
Электр кирелеге 3
Стандартная молярная энтропия 164 ± 0,05 Дж / (моль·К)[6]
Ҡарата [d]
 Криптон Викимилектә

Криптон (лат. Krypton, Crypton, Kr) — Менделеевтың периодик таблицаһының 4-се осоро, 18-се төркөм элементы. Тәртип номеры — 36. Криптон — инерт бер атомлы газ, төҫө, тәме һәм еҫе юҡ. Атом массаһы элементы 83,798(2)

Символы

Криптон элементының символы — Kr (Криптон тип уҡыла).

Тарихы

Криптон 1898 йылда инглиз химиктары Уильям Рамзай һәм Морис Траверс тарафынан табылған[7]. Улар һауанан кислородты, азотты, аргонды сығарып бөткәндән һуң спектраль ысул менән ике газ тороп ҡалыуын асыҡлай: криптон (грек. κρυπτός — «йәшерен», «сер һаҡлаусы») һәм ксенон («ят», «ғәҙәттән тыш») булып сыға улар.

Тәбиғәттә

Атмосфера һауаһында күләме буйынса 1,14·10-4%, атмосферала дөйөм запасы 5,3·1012м³. 1 м³ һауала яҡынса 1 см³ криптон бар.

Һауанан криптон алыу бик күп энергия талап итә.

Йыһанда криптон һәм водород нисбәте даими булып ҡала. Бынан йондоҙҙар араһындағы матдә криптонға бай тигән һығымта яһарға мөмкин[8]. Шулай уҡ 0503-289 RE һанлы аҡ кәрләлә криптон табыла. Ул Ҡояштағыға ҡарағанда 450 тапҡыр артыҡ булып сыға, әммә әлегә тиклем бының сәбәптәре билдәһеҙ[9].

Физик үҙенсәлектәре

Криптон — инерт газ, төҫһөҙ, тәме булмаған һәм еҫһеҙ (6 атмосфера баҫым яһағанда хлороформға оҡшаған киҫкен еҫле булып китә[10]). Тығыҙлығы стандарт шарттарҙа 3,745 кг/м3 (һауанан 3 тапҡыр ауыр). Нормаль һауа баҫымында криптон 119,93 (-153,415 °C) температурала һыуға әйләнә, 115,78 (-157,37 °C) температурала ҡата. Шулай итеп, ул шыйыҡ фазала яҡынса дүрт градус температура арауығында ғына йәшәй.

Диамагнит үҙенсәлекле. Магнитҡа һиҙгерлеге −2,9·10−5. Полярлашыу 2,46·10−3 нм3.

Ионлашыу энергияһы 13,9998 эВ (Kr0 → Kr+), 24,37 эВ (Kr+ → Kr2+).

Криптон тултырылған газлы көпшә

Биологик әһәмиәте

Криптондың тере организмға тәьҫире насар аңлашыла. Уны водолаздар эшендә тын алыу ҡатнашмалары составында һәм ҡан баҫымы юғары булғанда анестезия сараһы булараҡ файҙаланыу мөмкинлектәре тикшерелә.[11].

Физиологик тәьҫире

3,5 атмосфера баҫымы аҫтында криптонлы газ ҡатнашмаларын һулағанда наркотик эффекты күҙәтелә[12].

Иҫкәрмә

  1. ↑ Meija J., Coplen T. B., Berglund M., Bièvre P. D., Gröning M., Holden N. E., Irrgeher J., Loss R. D., Walczyk T., Prohaska T. Atomic weights of the elements 2005 (IUPAC Technical Report) (ингл.) // Pure and Applied Chemistry — IUPAC, 2016. — Vol. 88, Iss. 3. — ISSN 0033-4545; 1365-3075; 0074-3925 — doi:10.1515/PAC-2015-0305
  2. ↑ https://www.rsc.org/periodic-table/element/36/krypton
  3. ↑ Wieser M. E., Coplen T. B., Wieser M. Atomic weights of the elements 2009 (IUPAC Technical Report) (ингл.) // Pure and Applied Chemistry — IUPAC, 2010. — Vol. 83, Iss. 2. — P. 359–396. — ISSN 0033-4545; 1365-3075; 0074-3925 — doi:10.1351/PAC-REP-10-09-14
  4. ↑ 4,0 4,1 KRYPTON (ингл.)
  5. ↑ периодическая система химических элементов — 1869.
  6. ↑ https://chem.libretexts.org/Bookshelves/General_Chemistry/Book%3A_ChemPRIME_(Moore_et_al.)/16%3A_Entropy_and_Spontaneous_Reactions/16.06%3A_Standard_Molar_Entropies
  7. ↑ William Ramsay, Morris W. Travers On the Companions of Argon (инг.) // Proceedings of the Royal Society of London. — 1898. — Т. 63.878. — С. 437–440.
  8. ↑ Stefan I. B. Cartledge, J. T. Lauroesch, David M. Meyer, Ulysses J. Sofia, Geoffrey C. Clayton Interstellar Krypton Abundances: The Detection of Kiloparsec-scale Differences in Galactic Nucleosynthetic History* (инг.) // The Astrophysical Journal. — 2008 November 10. — В. 2. — Т. 687. — С. 1043. — ISSN 0004-637X. — DOI:10.1086/592132
  9. ↑ Klaus Werner, Thomas Rauch, Ellen Ringat, Jeffrey W. Kruk FIRST DETECTION OF KRYPTON AND XENON IN A WHITE DWARF (инг.) // The Astrophysical Journal. — 2012-06-13. — В. 1. — Т. 753. — С. L7. — ISSN 2041-8213&f=1003&t=1&v1=&f=4&t=2&v2=&f=21&t=3&v3=&f=1016&t=3&v4=&f=1016&t=3&v5=&bf=4&b=&d=0&ys=&ye=&lng=&ft=&mt=&dt=&vol=&pt=&iss=&ps=&pe=&tr=&tro=&cc=UNION&i=1&v=tagged&s=0&ss=0&st=0&i18n=ru&rlf=&psz=20&bs=20&ce=hJfuypee8JzzufeGmImYYIpZKRJeeOeeWGJIZRrRRrdmtdeee88NJJJJpeeefTJ3peKJJ3UWWPtzzzzzzzzzzzzzzzzzbzzvzzpy5zzjzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzztzzzzzzzbzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzzvzzzzzzyeyTjkDnyHzTuueKZePz9decyzzLzzzL*.c8.NzrGJJvufeeeeeJheeyzjeeeeJh*peeeeKJJJJJJJJJJmjHvOJJJJJJJJJfeeeieeeeSJJJJJSJJJ3TeIJJJJ3..E.UEAcyhxD.eeeeeuzzzLJJJJ5.e8JJJheeeeeeeeeeeeyeeK3JJJJJJJJ*s7defeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeSJJJJJJJJZIJJzzz1..6LJJJJJJtJJZ4....EK*&debug=false 2041-8205, 2041-8213. — DOI:10.1088/2041-8205/753/1/l7
  10. ↑ О чём пишут научно-популярные журналы мира // Наука и жизнь. — М., 1989. — № 6. — С. 66.
  11. ↑ Куссмауль А. Р. Биологическое действие криптона на животных и человека в условиях повышенного давления — Автореферат диссертации на соискание учёной степени кандидата биологических наук — Москва — 2007
  12. ↑ Б. Н. Павлов, Н. Б. Павлов, А. Р. Куссмауль, М. А. Богачева, А. И. Григорьев Физиологические эффекты газовых смесей, содержащих криптон и ксенон

Әҙәбиәт

  • Криптон// Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. 13-й т. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.

Һылтанмалар

source: https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B8%D0%BF%D1%82%D0%BE%D0%BD