Knowledge Base Wiki

Paşa — Osmanlı Dövləti zamanında yüksək mülki məmurlara və polkovnikdən yüksək rütbədə olan əsgərlərə verilən ad^[1]. Bununla bərabər Osmanlı himayəsində Misir baş rəhbərlərinə də paşa titulu verilmişdir.

Sözün qədim Türkcə kişi övladı mənasını verən beşə sözündən gəldiyi^[2] və ya baş ağa sözlərinin birləşməsindən yarandığı düşünülməkdədir^[3]. Bunun yanında baş ad gövdəsinə -A addan ad düzəldən quruluşum əlavə gətirilərək ən üstdə, başda olan mənasında uydurulan bir söz olduğu da düşünülür. İsgəndər Qəmə da sözün "beşə" sözündən gəldiyinə "Od" romanındakı bu sözlərlə işarə etmişdi: "Çələbi Faruk, Loğman Beş ilanın atası demək. Üç ildir ki, bunu heç bilməmişdim. Halbuki "Paşa" də anlamalıydım"^[4]

Günümüzdə "Ləqəb və titulların aradan götürülməsi" haqqındakı qanun ilə qadağa olmasına baxmayaraq (26 noyabr 1934) bir çox sahədə general rütbəli zabitlər üçün geniş işlədilməkdədir. [1] Həmçinin paşa Türk mənşəli bir kəlmə olmasına baxmayaraq xarici söz birləşmələrinin tərkibində istifadə edilmişdir^[5].

1. ↑ ""TDK Güncel Türkçe Sözlük: Paşa."". 2016-06-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-23.
2. ↑ "Paşa- Nişanyan Etimolojik Sözlük. Erişim tarihi: 2012-2-8". 2012-11-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-23.
3. ↑ "Cevat Akkanat - Milli Gazete. Erişim tarihi: 2012-2-8". 2011-09-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-12-01.
4. ↑ Pala, [İskender (2011), Od, s.159, Kapı Yayınları:İstanbul| Pala, İskender (2011), Od, s.159, Kapı Yayınları:İstanbul.]
5. ↑ [Kitap kaynağı|başlık=Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat: Paşa kelimesi | yayımcı=Aydın Yayınevi| yazar=Ferit Devellioğlu| yer=Ankara|sayfalar=854|yıl=205| Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat: Paşa kelimesi]