Infrastructure tools to support an effective radiation oncology learning health system
Za ostala značenja, vidi Gibraltar (razvrstavanje).
Gibraltar | |
|---|---|
| Geslo: Nulli Expugnabilis Hosti (latinski) "Nepokoren od ijednog neprijatelja."1 | |
| Himna: "Gibraltar Anthem" | |
 | |
| Glavni grad | Gibraltar |
| Najveći grad | glavni_grad |
| Službeni jezici | engleski |
| Drugi jezici | španski Llanito |
| Etničke skupine | Gibraltarci (nastali miješanjem Đenovežana, Maltežana, Portugualaca i Andalužana), Britanci, Marokanci i Indijci |
| Demonim(i) | Gibraltarci |
| Government | |
| Charles III | |
• Guvernor | Sir David Steel |
| Fabian Picardo | |
| Događaj Datum | |
• Osvojen | 4. august 1704.[1] |
• Predan | 11. april 1713.[2] (Mirovni ugovor iz Utrechta) |
| 10. septembar | |
| 29. januar | |
| Površina | |
• Ukupno | 6,8 km2 (229th.) |
| Stanovništvo | |
• Procjena za jan. 2008 | 28.875 (208..) |
• Gustoća | 4.290 /km2 |
| BDP (PPP) | procjena za 2005 |
• Ukupno | 1066 mil. $ (197..) |
• Per capita | 38.200 $ (n/a.) |
| Valuta | Gibraltarksa funta £3 (GIP) |
| Vremenska zona | UTC+1 |
• Ljeti (DST) | UTC+2 (CEST) |
| Format datuma | dd/mm/yyyy |
| Pozivni broj | 3506 |
| Veb-domena | .gi5 |
| |
Gibraltar (engl. izg. [dʒɨˈbɹɒltə], španj. izg. [xiβɾalˈtaɾ], arap. جبل طارق [dʒæbæl tˤaːˈrɪq]: Tarikovo brdo), britanski prekomorski teritorij vrlo male površine, na razmeđi Atlanskog oceana i Sredozemnog mora koji leži na istoimenom tjesnacu (Gibraltarski tjesnac) koji razdvaja Evropu od Afrike.
Ime je dobio po Tariqu ibn Ziyadu, arapskom vojskovođi koji se na njega iskrcao i odatle godine 711. započeo osvajanje Španije.
Historija
Gibraltar je bio naseljen od prahistorijskih vremena. Na njemu su godine 1848. pronađeni ostaci neandertalaca, godinu dana prije otkrića ostataka pračovjeka u njemačkoj dolini Neander prema kojoj su neandertalci dobili ime. Ostaci datiraju iz relativno kasnog perioda, te se smatra kako pripadaju jednoj od posljednjih skupina neandertalaca koja se iz Evrope povlačila pred najezdom homo sapiensa ali joj je put do obližnje Afrike zapriječilo more.
Iako su Gibraltar posjećivali Feničani, Kartažani, Rimljani i Vizigoti, prvo trajno naselje su godine 1160. podigli Almohadi. Grad je godine 1309. opsjeo i osvojio kastiljski kralj Ferdinand IV. Godine 1333. su ga u muslimanske ruke povratili Marinidi. Kastiljanci su Gibraltar u kršćanske ruke konačno vratili godine 1462. tokom završnih faza Rekonkviste. Otada je Gibraltar bilo jedno od najvažnijih pomorskih uporišta ujedinjene Španije.
Ključni događaj za historiju Gibraltara zbio se godine 1704. kada su ga za vrijeme Rata za špansko naslijeđe opsjele i osvojile britanske snage. Nakon toga je Velika Britanija od Gibraltara učinila jednu od najvažnijih i najbolje utvrđenih baza Kraljevske mornarice iz koje se mogao kontrolirati Mediteran. Zbog toga je Gibraltar imao važnu ulogu u ratovima 18, 19. i 20. vijeka, pri čemu su mnoge kontinentalne sile upravo osvajanjem Gibraltara nastojale skršiti britansku pomorsku moć. Posljednji takav pokušaj bio je njemački plan Operacija Felix za vrijeme drugog svjetskog rata, koji nije ostvaren zbog nevoljkosti španskog fašističkog diktatora Francisca Franca da građanskim ratom iscrpljenu državu direktno uključi u svjetski sukob. Umjesto toga su Gibraltar od godine 1940. do 1943. napadali italijanski pomorski diverzanti, tzv. ljudi žabe.
Britanski suverenitet nad Gibraltarom bio je vijekovima predmet osporavanja od strane Španije, a britanska vlada je u periodu dekolonizacije nastojala tim španskim zahtjevima izaći u susret. No, godine 1967. je plan o zajedničkom suverenitetu odbijen na referendumu, što se dogodilo i sa sličnim planom godine 2002.
Politički sustav
- Podrobnije informacije: Politički status Gibraltara
Zastupnički dom (House of Assembly) je zastupničko tijelo (parlament) s 15 zastupnika, a bira se općim izborima otprilike svake četiri godine. Gibraltar ima samo jednu izbornu jedinicu. Guverner najčešće imenuje vođu najjače stranke za premijera.
Iako je preko Velike Britanije dio Evropske Unije, određeni dijelovi evropskog zakonodavstva se ne primjenjuju na Gibraltar.
Izvori
- ↑ Gibraltar je osvojen 24. jula 1704. po julijanskom i 4. augusta 1704. po gregorijanskom kalendaru
- ↑ Mirovni ugovor je potpisan 31. marta 1713. po julijanskomi 11. aprila 1713. po gregorijanskom kalendaru - s:en:Peace and Friendship Treaty of Utrecht between France and Great Britain
Eksterni linkovi
| Samostalne države |
|  | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nepriznate ili djelomično priznate države | |||||||||
| Zavisni teritoriji | |||||||||
1 Značajan dio teritorija se nalazi u Aziji. • 2 U potpunosti u Aziji, ali ima društvene i političke veze s Evropom. • 3 Posjeduje zavisne ili slične teritorije izvan Evrope. | |||||||||
Sastavne države i teritoriji Ujedinjenog Kraljevstva | ||
|---|---|---|
| Sastavne države |  | |
| Prekomorska područja | ||
| Krunski posjedi | ||
| Suverene vojne baze | ||
