Informatics Educational Institutions & Programs

Përpunoni lidhje
Aiova
Iowa
Shteti
Shteti i Ajovës
Flamuri i Aiova Iowa
Flamuri
Stema zyrtare e Aiova Iowa
Stema
Nofka(t): 
Shteti Syri i Fajkoit (The Hawkeye State)[1]
Parimet: 
Our liberties we prize, and our rights we will maintain.
Himni: "The Song of Iowa"
Harta e Shteteve të Bashkuara me Aiova Iowa të theksuar
Harta e Shteteve të Bashkuara me Aiova
Iowa të theksuar
VendiShtetet e Bashkuara
Para shtetësisëIndianët amerikan të Iowa
Territori i Iowa
U pranua në Bashkim28 dhjetor 1846 (29-të)
Kryeqyteti
(dhe qyteti mě i madh)		Des Moines
Metroja më e madhe dhe zonat urbaneDes Moines[a]
Qeveria
 • [[Guvernatori i Aiova
Iowa|Guvernatori]]		Kim Reynolds (R)
 • [[Guvernatori toger i Aiova
Iowa|Guvernatori toger]]		Adam Gregg (R)
LegjislaturaAsambleja e Përgjitshme e Iowa
 • Dhoma e sipërmeSenati
 • Dhoma e ulëtDhoma e Përfaqësuesve
GjyqësoriGjykata e Lartë e Iowa
Senatorët amerikanChuck Grassley (R)
Joni Ernst (R)
Delegacioni i Dhomës së Përfaqësuesve të SHBA1: Ashley Hinson (R)
2: Mariannette Miller-Meeks (R)
3: Cindy Axne (D)
4: Randy Feenstra (R) ([[Delegacionet e Kongresit të Shteteve të Bashkuara nga Aiova
Iowa|lista]])
Sipërfaqja
[2]
 • Gjithsej55.857,1 sq mi (144.669,2 km2)
Sipërfaqja vendi26-të
Dimensionet
 • Gjatësia310 mi (499 km)
 • Gjerësia240 mi (322 km)
Lartësia mbidetare
1.100 ft (340 m)
Lartësia më e lartë
(Hawkeye Point[3])
1.671 ft (509 m)
Lartësia më e ulët
(Bashkimi i Lumit të Misisipit dhe Lumit Des Moines[3])
480 ft (146 m)
Popullsia
 (2020)
 • Gjithsej3.190.369[4]
 • Vendi31-të
 • Dendësia57,1/sq mi (220/km2)
 • Dendësia vendi36-të
 • Të ardhurat mesatare shtëpiake
$61.691[5]
 • Të ardhurat vendi
30-të
Emri i banorëveIowan
Gjuha
 • Gjuha zyrtareAnglisht
Zona kohoreUTC−06:00 (Qendrore)
 • Verës (DST)UTC−05:00 (CDT)
Shkurtesa USPS
IA
Kodi ISO 3166US-IA
Gjerësia gjeografike40° 23′ N to 43° 30′ N
Gjatësia gjeografike90° 8′ W to 96° 38′ W
Faqja zyrtarewww.iowa.gov

Iowa (shqiptohet: Ajoua ose Aiova) është një shtet në Shtetet e Bashkuara, i kufizuar nga lumi i Misisipit në lindje dhe lumi Missouri dhe lumi Big Sioux në perëndim. Kufizohet nga gjashtë shtete: Wisconsin në verilindje, Illinois në lindje dhe juglindje, Mizuri në jug, Nebraska në perëndim, Dakota e Jugut në veriperëndim dhe Minesota në veri.

Gjatë shekullit të 18-të dhe fillimit të shekullit të 19-të, Iowa ishte pjesë e Luizianës franceze dhe Luizianës spanjolle; Flamuri i tij shtetëror është modeluar sipas flamurit të Francës. Pas blerjes së Luizianës, njerëzit hodhën themelet për një ekonomi të bazuar në bujqësi në zemër të Corn Belt.[6] Në gjysmën e dytë të shekullit të 20-të, ekonomia bujqësore e Iowa kaloi në një ekonomi të larmishme të prodhimit, përpunimit, shërbimeve financiare, teknologjisë së informacionit, bioteknologjisë dhe prodhimit të energjisë së gjelbër.

Iowa është e 26-ta më e gjera sipas sipërfaqes dhe e 31-ta më e populluar nga 50 shtetet e SHBA-së, me një popullsi prej 3,190,369,[7] sipas regjistrimit të vitit 2020. Kryeqyteti, qyteti më i populluar dhe zona më e madhe metropolitane e shtetit e vendosur plotësisht brenda shtetit është Des Moines. Një pjesë e madhe e zonës metropolitane Omaha–Council Bluffs shtrihet në tre qarqe të Iowa jugperëndimore.[8] Iowa është renditur si një nga shtetet më të sigurta të SHBA-së për të jetuar.[9]

Etimologjia

Iowa e merr emrin e saj nga populli Ioway, një nga shumë kombe indigjene amerikane, territori i të cilit përbënte shtetin e ardhshëm në kohën e kolonizimit evropian.[10]

Gjeografia

Iowa kufizohet me lumin Misisipi në lindje dhe lumin Mizuri dhe lumin Big Sioux në perëndim. Kufiri verior është një vijë përgjatë 43 gradë, 30 minuta gjerësi veriore.[11][b] Kufiri jugor është lumi Des Moines dhe një vijë jo fare e drejtë përgjatë përafërsisht 40 gradë 35 minuta në veri.

Iowa është i vetmi shtet, kufijtë lindorë dhe perëndimorë të të cilit janë formuar pothuajse tërësisht nga lumenjtë.[12] Carter Lake, Iowa, është i vetmi qytet në shtet që ndodhet në perëndim të lumit Mizuri.[13]

Iowa ka 99 qarqe, por 100 seli qendrore, sepse Lee County ka dy. Kryeqyteti i shtetit, Des Moines, është në Polk County.[14]

Shënime

  1. ^ Sidoqoftë, një pjesë e madhe e zonës metropolitane Omaha–Council Bluffs shtrihet në shtet.
  2. ^ Kufijtë e lumenjve Misuri dhe Misisipi janë siç janë hartuar në shekullin e 19-të, të cilat mund të ndryshojnë nga rrjedhat e tyre moderne.

Referime

  1. ^ "State Symbols" (në anglisht). Iowa Department of Economic Development. Arkivuar nga origjinali më 2 shtator 2011. Marrë më 9 shtator 2011.
  2. ^ "Iowa Quick Facts". Iowa Data Center (në anglisht). State Library of Iowa. Arkivuar nga origjinali më 1 maj 2021. Marrë më 28 prill 2021.
  3. ^ a b "Elevations and Distances in the United States" (në anglisht). Shërbimi Gjeologjik i Shteteve të Bashkuara. 2001. Arkivuar nga origjinali më 2 nëntor 2011. Marrë më 21 tetor 2011.
  4. ^ "2020 Census Apportionment Results" (në anglisht). United States Census Bureau. Arkivuar nga origjinali më 26 prill 2021. Marrë më 27 prill 2021.
  5. ^ "Iowa Profile". U.S. Census Bureau (në anglisht). U.S. Census Bureau. Arkivuar nga origjinali më 4 mars 2021. Marrë më 28 prill 2021.
  6. ^ Merry, Carl A. (1996). "The Historic Period" (në anglisht). Office of the State Archeologist at the University of Iowa. Arkivuar nga origjinali më 4 qershor 2009. Marrë më 29 qershor 2009.
  7. ^ "Resident Population for the 50 States, the District of Columbia, and Puerto Rico: 2020 Census" (PDF). Census.gov (në anglisht). 27 prill 2021. Arkivuar (PDF) nga origjinali më 26 prill 2021. Marrë më 27 prill 2021.
  8. ^ United States Census Bureau. "Metropolitan and Micropolitan Statistical Areas Population Totals: 2010–2018" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2 qershor 2019. Marrë më 7 qershor 2019.
  9. ^ "N.H. Receives Lowest Crime Ranking; Nevada Ranks as Worst State". Insurance Journal (në anglisht). Wells Publishing. 25 mars 2009. Arkivuar nga origjinali më 15 mars 2012. Marrë më 8 gusht 2009.
  10. ^ Alex, Lynn M. (2000). Iowa's Archaeological Past (në anglisht). University of Iowa Press, Iowa City.
  11. ^ Preamble to the 1857 Constitution of the State of Iowa (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 2 gusht 2009. Marrë më 9 gusht 2009.
  12. ^ "Iowa Fast Facts and Trivia" (në anglisht). 50states.com. Arkivuar nga origjinali më 28 janar 2013. Marrë më 24 shkurt 2013.
  13. ^ "About Carter Lake" (në anglisht). Arkivuar nga origjinali më 9 tetor 2020. Marrë më 7 tetor 2020.
  14. ^ "National Association of Counties" (në anglisht). County Seats. Arkivuar nga origjinali më 22 dhjetor 2010. Marrë më 24 dhjetor 2010.



source: https://sq.wikipedia.org/wiki/Ajoua