Informatics Educational Institutions & Programs
 | |
| Enghraifft o'r canlynol | math o wrthrych seryddol  |
|---|---|
| Math | corff neu wrthrych bychan yng Nghysawd yr Haul |
| Rhan o | system blanedol |
| Yn cynnwys | comet nucleus, coma, comet tail |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
a) Niwclews, b) Niwlen, c) Cynffon ïonau, d) Cynffon lwch, e) Amdo hydrogen, f) Cyfeiriad cyflymder orbitol, g) Cyfeiriad at yr Haul.
Corff cymharol fychan sy'n cylchdroi o amgych yr Haul mewn cylchdro eliptig yw comed neu seren gynffon (hefyd: seren farfog, seren gynffonog a 'seren bengrech'). Gall ei deunydd gynnwys creigiau, rhew a nwy; cyfeirir atynt weithiau fel "peli eira budur". Pan ddaw comed yn ddigon agos at yr haul, cynhesir ei deunydd cymaint fel ei bod yn creu niwlen (coma) o nwyon o'i hamgylch, a gall hwn ymffurfio'n gynffon sydd bob amser yn pwyntio i ffwrdd oddi wrth yr haul, ac sy'n creu ffurf draddodiadol comed.
Gall cnewyllyn y gomed amrywio o un i 50 km ar draws, gyda'r coma yn ymestyn dros 100,000-1,000,000 km; pan ffurfir cynffon, gall ymestyn am filiynau lawer o gilomedrau.
Yn 1932 damcanodd Ernst Julius Öpik fod comedau yng Nghysawd yr Haul yn ymffurfio mewn cwmwl o lwch a mater arall y tu hwnt i gylchdro'r blaned gorrach Plwton. Enwir y cwmwl hwnnw yn Gwmwl Oort (neu Cwmwl Öpik-Oort). Ystyrir Gwregys Kuiper, rhanbarth ar ffurf disg y tu hwnt i gylchdro Neifion rhyw 30-50 unedau seryddol o bellter oddi wrth yr Haul (sy'n cynnwys llawer iawn o gyrff rhewllyd bychain) fel tarddle comedau cyfnod byr.
Comedau enwog
- Comed 1P/Halley
- Comed 2P/Encke
- Komeet 9P/Tempel 1
- Comed 17P/Holmes
- Comed 19/P Borrelly
- Comed 73P/Schwassmann-Wachmann
- Comed 109P/Swift-Tuttle
- Comed Arend-Roland
- Comed Ikeya-Seki
- Comed Kohoutek
- Komeet Shoemaker-Levy 9
- Comed Hyakutake
- Comed Hale-Bopp
- Comed Machholz
- Comed McNaught
- Comed Neowise
- Comed Donati
