FAIR and interactive data graphics from a scientific knowledge graph
Molekula (täze lat. molecula, lat. moles — "massa" sözüniň gysgaldylany) — elektrik taýdan neýtral iki we ondan köp atomlaryň öz aralarynda belli bir geometrik şekili emele getirmeginde alnan mikro konstruksiýalardyr.
Molekular molekulýar maddalaryň struktur funksional birlikleri bolup,olaryň häsiýetleri molekulalaryň fiziki we himiki häsiýetlerini kesgitleýär. Molekulalaryň häsiýetlerini onuň haýsy himiki elementlerden(hatda elementleriň izotoplaryndan) durandygy,molekulanyň geomtriýasy ,simmetriýasy kesgitleýär.Molekulanyň geomteriýasy onuň himiki häsiýetlerine,bu molekuladan düzülen maddanyň elektrik we magnit häsiýetlerini,maddanyň dürli eredijilerde eräp bilijilik ukybyny ,maddanyň ýagtylyga bolan gatnyşygyny kesgitleýär.
Dürli elementlerden düzülen molekulalaryň geometrik şekilini kesgitlemeklik üçin 1940 njy ýylda N.Sidjwik we G.Pauel atomlaryň walent gatlagyndajky elektron jübütleriniň itekleşme modelini hödürlediler.1957-nji ýylda R.Gillespi we R.Naýhol tarapyndan bu teoriýa doly ösdürildi we häzirki döwürde bu teoriýa Gilespi-Naýholmyň WGEJI modeli(Walent gatlakdaky elektron jübütleriniň itekleşme modeli) (VSEPR-valence shell electron pair repulsion) bilen tanalýar.Bu modeliň kemçilikleri-kompleks birleşmeleriň molekulalarynyň we molekulýar ionlarynyň geometrik şekilini kesgitläp bilmeýänligindedir.Komplesk birleşmeleriň gurluşy esasan hem Gillespiniň modeliniň has modifisirlenen formasy bolan Keppertiň modeli ulanylýandyr.
Daşarky çykgytlar
