FAIR and interactive data graphics from a scientific knowledge graph

Força Aérea Portuguesa
Państwo

 Portugalia

Siły zbrojne

Portugalskie Siły Zbrojne

Nazwa skrócona

FAP

Data utworzenia

1 lipca 1952

Znak rozpoznawczy

Najwyższe dowództwa
Wojskowe

Estado-Maior

Portugalskie Siły Powietrzne (PoAF) (Força Aérea Portuguesa, FAP) wojska lotnicze Portugalii. Powstały na bazie połączenia Aeronáutica Militar (lotnictwo wojsk lądowych) i Aviação Naval (lotnictwo marynarki) w 1952. Marynarka Wojenna nadal wykorzystuje jednak 5 śmigłowców morskich AgustaWestland Super Lynx Mk.95, Wojska Lądowe miały otrzymać 10 śmigłowców NHI NH90, ale z zakupu zrezygnowano w 2012 roku.

Historia

W 1956 roku pod dowództwem sił powietrznych sformowano jednostkę powietrznodesantową BCP – Batalhão de Caçadores Páraquedistas. W 1960 spadochroniarze otrzymali karabin AR-10, nieznany w innych armiach pierwowzór M16, nieużywany także przez wojska lądowe. Walczyli oni w serii zbrojnych kampanii znanych jako Guerra Colonial Portuguesa z afrykańskimi partyzantami (guerrillas) na terenie Gwinei, Afryki Zachodniej (Angola) i Wschodniej (Mozambik) w latach 1961–1974, w walce poległo 160 żołnierzy z czterech batalionów tej formacji. Samoloty Douglas DC-6 i Boeing 707 wykorzystywano do utrzymania mostu powietrznego z koloniami, na terenie których do transportu wojsk używano samolotów Nord Noratlas i C-47 oraz śmigłowce Alouette i Puma, odpowiedzialne także za ewakuację medyczną. Do wsparcia wojsk lądowych i prowadzania rozpoznania zaangażowano samoloty bojowe F-84G Thunderjet, F-86F Sabre, Fiat G.91, lekkie bombowce PV-2 Harpoon i B-26 Invader oraz uzbrojone samoloty szkolne T-6 Texan[1].

Od 1968 roku wojsko poszukiwało następcy dla starzejących się F-84G i F-86F. Do 1974 jako preferowanego dostawcę uznano Francję, ze względu na negatywny stosunek USA do kolonialnej polityki kraju. Prowadzono negocjacje z Francją ws. zakupu Mirage III lub Mirage 5. Po puczu 25 kwietnia 1974 w wojsku zostało przeprowadziło reorganizację, w 1975 wojska powietrznodesantowe włączono w skład wojsk lądowych (Exército Português). W związku z dekolonizacją i skromniejszymi funduszami priorytetem przestało być zwalczanie partyzantki, ale wypełnianie zobowiązań w NATO. W związku z tym preferowane były samoloty amerykańskie F-5E Tiger II oraz szkolne T-38A Talon. Ponieważ Sojusz posiadał już na półwyspie amerykańskie myśliwce F-4 Phantom II w bazie Torrejón, a Hiszpania przygotowywała się do dołączenia do NATO, Stany Zjednoczone zamiast myśliwców jako samoloty najbardziej odpowiednie do zapewnienia bezpieczeństwa żeglugi na Atlantyku zaproponowały dostarczenie A-7D Corsair II lub A-4N Skyhawk. Wyboru A-7P Corsair II dokonano dopiero w maju 1980 jako tańszej alternatywy dla F-5, a koszt zakupu 20 samolotów sfinansowano prawie w całości ze środków amerykańskiej pomocy Military Assistance Program i opłat za korzystanie z bazy Lajes na Azorach. W 1983 zamówiono dalsze 24 A-7P i sześć treningowych TA-7P. Wszystkie samoloty były należącymi do US Navy A-7A zmodernizowanymi do wersji A-7P. Dostawy pierwszej transzy zrealizowano od 1981 do 1982, a drugiej w latach 1984–1986. W wypadkach od 1984 do 1995 utracono 12 samolotów, skutkujących śmiercią pięciu pilotów. W związku z dużą liczbą wypadków i brakiem części zamiennych już w 1990 zdecydowano o zakupie 20 nowych F-16 Fighting Falcon. Od 1994 roku dostarczono 17 F-16A i trzy F-16B w wersji Block 15 OCU. W 1996 roku dla zastąpienia wszystkich A-7 zwrócono się o dalsze 25 używanych F-16A/B Block 15, z których 20 zostało zmodernizowanych lokalnie do wersji MLU w latach 2001–2003, a pięć przeznaczono na części. W 2012 roku Portugalia sprzedała Rumunii dziewięć swoich F-16, które wraz z trzema kolejnymi odkupionymi od USA samolotami po modernizacji w Portugalii do wersji MLU będą podstawowymi rumuńskimi myśliwcami. Od 1993 roku do 2018 roku na służbie pozostawało 50 pozyskany z Niemiec samolotów Alpha Jet. 13 stycznia 2018 roku uroczyście pożegnano ostatni Alpha Jet pozostający na służbie Portugalskich Sił Powietrznych[2].

Organizacja

Baza No. 4 na Azorach.

Baza Lotnicza Nr 1 (BA1) – Sintra, Lizbona

  • 802 Eskadra „Águias” (Orły) – szkolenie lotnicze
  • 101 Eskadra „Roncos” (Ryki) – szkolenie podstawowe

Baza Lotnicza Nr 4 (BA4) – Lajes, Azory

  • 502 Eskadra „Elefantes” (Słonie) – Grupa Poszukiwawczo-Ratownicza
  • 751 Eskadra „Pumas” (Pumy) – Grupa Poszukiwawczo-Ratownicza
  • 752 Eskadra „Pumas” (Pumy) – Grupa Poszukiwawczo-Ratownicza

Baza Lotnicza Nr 5 (BA5) – Monte Real, Leiria

  • 201 Eskadra „Falcões” (Sokoły) – eskadra F-16 (17 F-16AM, 3 F-16BM)
  • 301 Eskadra „Jaguares” (Jaguary) – eskadra F-16 (14 F-16AM, 2 F-16BM, 1 F-16B)

Baza Lotnicza Nr 6 (BA6) – Montijo, Setúbal

  • 401 Eskadra „Cientistas” (Naukowcy) – nadzór i rozpoznanie
  • 501 Eskadra „Bisontes” (Bizony) – transport
  • 502 Eskadra „Elefantes” (Słonie) – transport
  • 504 Eskadra „Linces” (Rysie) – VIP i MEDEVAC
  • 751 Eskadra „Pumas” (Pumy) – Grupa Poszukiwawczo-Ratownicza
  • EsqHel da Marinha (Śmigłowce morskie)

Baza Lotnicza Nr 11 (BA11) – Beja

  • 103 Eskadra „Caracóis” (Ślimaki) – szkolenie zaawansowane
  • 552 Eskadra „Zangões” (Trutnie) – transport i szkolenie śmigłowcowe
  • 601 Eskadra „Lobos” (Wilki) – Morska eskadra patrolowa

Lotnisko Przelotowe Nr 1 (AT1) – Lizbona

Lotnisko Manewrowe Nr 1 (AM1) – Ovar, Aveiro

  • 552 Eskadra „Zangões” (Trutnie) – Grupa Poszukiwawczo-Ratownicza

Lotnisko Manewrowe Nr 3 (AM3) – Porto Santo, Madeira

  • 751 Eskadra „Pumas” – Grupa Poszukiwawczo-Ratownicza
  • 502 Eskadra „Elefantes” – Grupa Poszukiwawczo-Ratownicza

Stacje radarowe (UVD)

Wyposażenie

Obecne

Zdjęcie Samolot Producent Typ Wersja Liczba sztuk Uwagi
General Dynamics F-16 Fighting Falcon  Stany Zjednoczone myśliwiec wielozadaniowy F-16AM-20
F-16BM-20MLU
F-16B-15 OCU
22
5
Dostarczono 25 Block 15 i 20 Block 15 OCU, 36 zmodernizowano do Block 20 Mid-Life Update, 3 utracono w wypadkach, jeden zamieniono w pomnik. Pozostaną w służbie do 2030 roku. 9 sztuk sprzedano Rumunii.
CASA C-295  Hiszpania średni transportowiec
morski patrolowiec
C-295M
MPA Persuader
7
5
C-130 Hercules  Stany Zjednoczone taktyczny transportowiec C-130H
C-130H-30
5 Jeden rozbił się w 2016[3].
Lockheed P-3 Orion  Stany Zjednoczone morski patrolowiec P-3C CUP+ 5 Ex-holenderskie, zastąpiły 6 P-3P[4].
Dassault Falcon 20  Francja transport VIP Falcon 20 1
Dassault Falcon 50  Francja transport VIP Falcon 50 2
AgustaWestland AW101  Włochy
 Wielka Brytania
Search and Rescue
dozór
Combat SAR
EH-101 Mk. 514
EH-101 Mk. 515
EH-101 Mk. 516
6
2
4
Aérospatiale Alouette III  Francja śmigłowiec użytkowy SA-316B 6
de Havilland DHC-1  Kanada szkolenie wstępne Chipmunk T.20 6
Aérospatiale TB-30 Epsilon  Francja szkolenie podstawowy 16
LET L-23 Super Blanik  Czechy szybowiec szkolny 3
Alexander Schleicher ASK 21  Niemcy szybowiec szkolny 4
Fournier RF-10  Francja szybowiec szkolny 4

Wycofane

Myśliwce/Myśliwsko-bombowe

F-84 Thunderjet w bazie Luanda w okresie wojny kolonialnej w Angoli
North American F-86F Sabre
A-7P Corsair
P2V5 Neptune
DO 27
CASA C-212-100
Fairey F III-D
SA 319 Alouette III używany w Angoli

Bombowce

Patrolowe/rozpoznawcze

Transportowe/użytkowe

Treningowe

Łodzie latające

Śmigłowce

Przypisy

Linki zewnętrzne