FAIR and interactive data graphics from a scientific knowledge graph
Kenning (enska: theory) er safn tengdra fullyrðinga til að skýra eða skilja. Einnig er hægt að skilja hugtakið sem „staðfesta hugmynd okkar um veruleikann og um tengsl milli fyrirbæra“.[1]
Notkun í aðferðafræði og tölfræði
Í aðferðafræði og tölfræði er talað um núlltilgátu (H0) annars vegar og aðaltilgátu (H1) hins vegar. Núlltilgátan segir til um að engin tengsl séu á milli þeirra breyta sem í hlut eiga. Aðaltilgátan er aftur á móti að þessi tengsl séu til staðar.
- Tilgátukenning er safn skilyrtra setninga og tilgáta (enska: hypothesis) sett fram sem prófanleg kenning (enska: empirical observations).
- Túlkunarkenning er samstætt sjónarhorn sett fram til aukins skilnings en er ekki prófanleg.
Kenning er vel rökstudd hugmynd um hvernig eitthvað er (til dæmis líffræðikenning eða sagnfræðikenning) eða hvernig eitthvað eigi að vera (til dæmis siðfræðikenning). Kenning er venjulega talin vera betur rökstudd og traustari en tilgáta, sem segja má að sé upplýst ágiskun. Í raunvísindum er kenning tækniheiti yfir tilgátu sem ítrekað hefur staðist raunprófanir og þykir þá lýsa viðfangi sínu vel. Vísindalegar kenningar verða að vera hrekjanlegar, þ.e. skilyrðin sem uppfylla þarf til þess að hrekja kenninguna þurfa að vera tilgreind.
Kenning í kveðskap
Kenning í skáldfræðilegum skilningi er þegar eitt er kennt við annað til þess að fá út nýja merkingu. Þá er notast við kennilið (í nefnifalli) og myndlið (í eignarfalli). Dæmi: Skip eyðimerkurinnar. Skip er í nefnifalli og verður þess vegna kenniliðurinn. Eyðimerkurinnar er í eignarfalli og verður þar af leiðandi myndliðurinn. Skip merkir farartæki á sjó en þegar „eyðimerkurinnar“ er bætt aftan við fáum við út nýja merkingu (hér er átt við úlfalda). Fleiri dæmi geta verið: Glyt Gnitaheiðar (Gull) geira gnýr (orrusta) eða nemandans lifibrauð (námsbækur)
Tengt efni
Tilvísanir
- ↑ Garðar Gíslason, 2008.
