Knowledge Base Wiki

Search for LIMS content across all our Wiki Knowledge Bases.

Type a search term to find related articles by LIMS subject matter experts gathered from the most trusted and dynamic collaboration tools in the laboratory informatics industry.

Wanilia płaskolistna
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

storczykowate

Podrodzina

waniliowe

Rodzaj

wanilia

Gatunek

wanilia płaskolistna

Nazwa systematyczna
Vanilla planifolia Andrews
Bot.Repos.8:t.538
Synonimy
  • Vanilla fragrans Ames
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg
Mapa zasięgu
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Kwiat
Owoce
Współczesna uprawa
Suszenie „lasek waniliowych”

Wanilia płaskolistna (Vanilla planifolia Andrews) – gatunek pnącza z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Występuje w stanie dzikim w lasach tropikalnych w Ameryce Południowej i Środkowej. Użytkowane są owoce zbierane przed ich dojrzeniem, suszone i preparowane. Zawierają one substancję o charakterystycznym smaku i zapachu – wanilinę.

Rozmieszczenie geograficzne

Gatunek ten występuje naturalnie w strefie tropikalnej Ameryce Południowej i Środkowej. Rośnie między innymi w takich państwach jak Gwatemala, Belize, Kostaryka, Panama, Kolumbia, Wenezuela, Ekwador, Peru oraz Brazylia[4]. W Brazylii został zaobserwowany w stanach: Amazonas, Amapá, Pará, Alagoas, Bahia, Ceará, Maranhão, Paraíba, Pernambuco, Sergipe, Mato Grosso i Rio de Janeiro[5].

Morfologia

Pokrój
Liana osiągająca do 10 m długości[6].
Liście
Mięsiste[6], sztywne, eliptyczno-lancetowate, całobrzegie, płaskie i jasnozielone.
Kwiaty
Duże, pachnące, o woskowym połysku i kolorze zielonkawo-żółtym, płatki od 5 do 7 cm. Kwitną ok. 8 godzin na dobę. Wanilia kwitnie co dwa, trzy lata; okres kwitnienia trwa ok. 2-3 miesiące. W Meksyku okres kwitnienia przypada od maja do sierpnia. Kwiaty są obupłciowe. Najczęściej każdy kłosokształtny kwiatostan składa się z 10-20 kwiatów.
Owoce
Zielona, strąkokształtna torebka nasienna zawierająca tysiące nasion[6].

Zastosowanie

Roślina przyprawowa: Źródłem przyprawy są strąkokształtne torebki zbierane w fazie niepełnej dojrzałości. Poddawane są w kilku powtórzeniach suszeniu i fermentacji w wyniku czego przybierają ciemnobrązową barwę i powstaje wanilina. W ten sposób powstają tzw. laski wanilii (nazwa handlowa). Poza tym wanilia używana jest w postaci proszku, olejku lub cukru waniliowego (minimum 27% wanilii). Jest stosowana jako popularna przyprawa w cukiernictwie oraz w przemyśle spożywczym i perfumeryjnym, między innymi do produkcji likierów i przyprawiania czekolady. W wielu zastosowaniach jest obecnie zastępowana przez syntetyczną wanilinę.

Roślina lecznicza: Wanilię stosuje w formie nalewki w stanach gorączkowych oraz zaburzeniach trawienia, a także pomocniczo w blednicy.

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-08-01] (ang.).
  3. ↑ Vanilla planifolia, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. ↑ Vanilla planifolia. Neotropical Flora - Google Map. [dostęp 2017-05-26]. (ang.).
  5. ↑ Vanilla planifolia Jacks. ex Andrews. [w:] Lista de Espécies da Flora do Brasil [on-line]. Instituto de Pesquisas Jardim Botânico do Rio de Janeiro. [dostęp 2017-05-26]. (port.).
  6. ↑ a b c Ben-Erik Van Wyk, Food plants of the world : an illustrated guide, Portland, Or.: Timber Press, 2005, s. 378, ISBN 0-88192-743-0, OCLC 59360314.
source: https://pl.wikipedia.org/wiki/Vanilla_planifolia