Knowledge Base Wiki

Demasduit

Rycina przedstawiająca Demasduit, 1819
Data urodzenia	ok. 1796
Data śmierci	8 stycznia 1820
Zawód, zajęcie	rdzenna Amerykanka
Multimedia w Wikimedia Commons

Demasduit, także Shendoreth, Waunathoake, Mary March (ur. ok. 1796, zm. 8 stycznia 1820) – kobieta z plemienia Beothuk, jedna z ostatnich przedstawicielek tego plemienia w Nowej Fundlandii.

Jesienią 1818 niewielka grupa Beothuków zdobyła łódź i sprzęt rybacki w pobliżu ujścia rzeki Exploits. Gubernator kolonii, sir Charles Hamilton, wydał polecenie odzyskania skradzionego mienia. 1 marca 1819 John Peyton Jr. i ośmiu uzbrojonych mężczyzn udali się w górę rzeki Exploits do Red Indian Lake w poszukiwaniu Beothuków. Była to główna zimowa kwatera plemienia. Gdy ludzie dotarli do obozowiska, dwanaścioro rdzennych Amerykanów uciekło z obozowiska, wśród nich Demasduit. Była wówczas karmiącą matką. Rzuciła się na śnieg, odsłoniła piersi i błagała o litość. Została schwytana. Jej mąż Nonosbawsut próbował ją odbić. Nastąpiła bójka między nim a kuśnierzami. Jeden z żołnierzy dźgnął Nonosbawsuta bagnetem, padły strzały. Mężczyzna zginął. Grupa Peytona zbadała obóz, zidentyfikowała skradzione mienie (w tym czajniki, noże, siekiery, haczyki na ryby, żyłki wędkarskie i sieci) i wróciła na wybrzeże. W tym czasie Demasduit kilkakrotnie próbowała uciec^[1]. Syn kobiety zmarł kilka dni po jej pochwyceniu^[2].

Sąd w St. John's uniewinnił Peytona i jego ludzi za zabójstwo Nonosbawsuta. Demasduit została zabrana do Twillingate i przez pewien czas mieszkała pod opieką anglikańskiego duchownego Johna Leigha. Dowiedział się, że kobieta była nazywana Demasduit, Shendoreth lub Waunathoake, ale przemianował ją na Mary March na cześć Matki Boskiej i miesiąca, w którym została porwana. Kiedy żegluga była możliwa, Demasduit została przywieziona do St. John's i spędziła tam większość wiosny 1819. Stała się znana w stolicy jako Mary March, gościła w rezydencji gubernatora, gdzie Lady Hamilton wykonała jej portret. Mówi się, że była łagodna, inteligentna i uległa. Miała okazać szczególne przywiązanie do swojego porywacza^[1].

Latem 1819 bezskutecznie próbowano ją zwrócić Beothukom. Pomysł zgłosiła grupa wpływowych mieszkańców St John's i zatoki Notre Dame, którzy zorganizowali składkę na pokrycie kosztów wyprawy. Gubernator umieścił ją na pokładzie statku, który w listopadzie 1819 pod dowództwem kapitana Davida Buchana wyruszył do Red Indian Lake. W czerwcu i lipcu 1820 podjęto próby oddania ją plemieniu, który przebywali na letnim wypasie na wybrzeżu i przy ujściach rzek. Wobec niepowodzenia Demasduwit ponownie została oddana pod opiekę duchownego Leigh i przebywała w Fogo i Twillingate. Na podstawie rozmów z kobietą wielebny próbował zebrać słownictwo Beothuków. Jesienią 1819 wydano polecenie powrotu z powodu zimowych mrozów, ale Demasduwit zachorowała. Zmarła na gruźlicę 8 stycznia 1820 w Ship Cove (obecnie Botwood) na pokładzie statku Grasshopper^[1].

David Buchan, który wyprawiał się do Beothuków już w latach 1810–1811, a jesienią 1819 przywiózł rozkaz zabrania Demasduwit w głąb lądu, postanowił wyprawić się w towarzystwie Johna Peytona Jr., 50 żołnierzy i kilku kuśnierzy w górę Exploits, aby zwrócić ciało kobiety jej współplemieńcom. Wyprawa była potajemnie obserwowana przez Beothuków (w tym siostrzenicę Demasduwit, Shawnandithit). Do pustego obozowiska rdzennej ludności przybyła 9 lutego. Tam w jednym z wigwamów zostawiono ciało kobiety i dary, po czym wrócono. Shawnandithit powiedziała później podróżnikowi Williamowi Eppesowi Cormackowi, że ciało ciotki pochowano z ciałem męża^[2].

Siostrzenica Demasduit, Shanawdithit (1801–1829), była ostatnią przedstawicielką plemienia Beothuków^[3].

W 1828 William Eppes Cormack zabrał czaszki Nonosbawsuta i Demasduit z grobu i wysłał je do Royal Museum of Scotland (dziś National Museum of Scotland) w Edynburgu^[4]. W 2015 wódz Mi’sel Joe z Miawpukek First Nation w Conne River rozpoczął proces repatriacji szczątków. W Szkocji przeprowadził duchowy rytuał oczyszczenia czaszek. W lutym 2016 premier Nowej Fundlandii i Labradoru, Dwight Ball, oficjalnie zwrócił się do szkockiego muzeum, prosząc je o zwrot Kanadzie szczątków przedstawicieli Beothuków. W listopadzie 2017 wystosował prośbę od ministry ds. dziedzictwa Kanady, Mélanie Joly. W styczniu 2019 Gordon Rintoul, dyrektor National Museum of Scotland, ogłosił, że osiągnięto porozumienie z władzami kanadyjskimi w sprawie zwrotu szczątków. Wódz Mi’sel Joe uważa, że ​​repatriacja czaszek Demasduit i Nonosabasuta może pomóc w złagodzeniu „mrocznej historii” Nowej Fundlandii. Dawne programy szkolne w Nowej Fundlandii obwiniały plemię Mikmaków za wyginięcie Beothuków, jakoby zabili ich na polecenie Francuzów. Wódz Mi’sel Joe stoi na stanowisku, że ​​repatriacja czaszek może doprowadzić do pojednania rdzennych i nie-rdzennych mieszkańców Nowej Fundlandii i Labradoru^[5].

W 2007 przeprowadzono testy DNA na materiale z zębów Demasduit i jej męża Nonosabasuta. Wyniki przypisano odpowiednio do haplogrupy X (mtDNA) i haplogrupy C (mtDNA), które występują również współcześnie w plemieniu Mikmaków w Nowej Fundlandii^[6][7].

Piosenka „Demasduit Dream” nagrana przez zespół Great Big Sea z Nowej Fundlandii opisuje jej historię^[8][9][10].

Jej imieniem nazwano Muzeum Prowincji im. Mary March w mieście Grand Falls-Windsor w Nowej Fundlandii i Labradorze. W maju 2006 grupa uczennic i uczniów drugiej klasy, kierowana przez ucznia Conora O'Driscolla, pomogła zebrać ponad 500 podpisów pod petycją o zmianę nazwy muzeum, by uczcić imię Demasduit zamiast imienia, które nadano jej po jej schwytaniu^[11]. W grudniu 2021 kierownictwo muzeum ogłosiło, że zmieni nazwę^[12].

Nad brzegiem jeziora Red Indian Lake, 45 km na południe od Badger, istnieje Mary March Wilderness Park^[13]. Imieniem Mary March nazwano też drzewo^[14].