Type a search term to find related articles by LIMS subject matter experts gathered from the most trusted and dynamic collaboration tools in the laboratory informatics industry.
L’alfabet etrusc èra l'alfabet utilizat pels Etruscs per notar la lor lenga. Compòrta 26 letras (dins lo modèl d'alfabet) que quatre son jamai utilizada en etrusc (B C D O).
L'alfabet etrusc a la seuna origina dins l'alfabet grèc, mas se sap pas se l'adaptacion se faguèt dins las colonias grègas d'Itàlia o en Grècia, veire en Asia Minora. Es possible que s'agís de la colonia grèga d'Ischia (alara Pithékuses), en fàcia de Cumes, al mitan del sègle VII AbC[1]. Dins totes los cases, s'agissiá d'un alfabet grèc occidental, que « X » èra prononciat [ks] e « Ψ » [kʰ] ; en etrusc, « X » èra prononciat [s], « Ψ » [kʰ] o [kχ]. Cal notar, pasmens, una fòrta semblança de gaireben totas las consonas, d'aquel alfabet, amb de consonas equivalentas de l'alfabet fenician. De plus on note une similarité fòça pròche amb l'alfabet eubèan.
Los tèxtes etruscs mai ancians son d'abecedaris. L'exemple mai conegut es l'alfabet de Marsiliana d'Albegna (prèp de Grosseto, (sègle VII), comportant 26 letras que 5 vocalas, 22 letras grègas d'origina feniciana e 4 letras pròprias a à l'alfabet grèc. La san e la koppa son conservada, mas l'omega i pareis pas encara. L'abecedari es escrich de drecha a esquèra e fa pareisser las letras seguents:
Fins a 600 AbC., la forma arquaïca de l'alfabet etrusc demorèt practicament incambiada e lo sens d'escritura èra liure. A partir del sègle VI AbC, d'evolutions se faguèron, guidadas per la fonologia de l'etrusca, e las letras representant de fonèms inexistents en etrusc foguèron abandonadas.
En -400, sembla que tota l'Etruria utilisava un alfabet etrusc classic de 20 letras, escrich subretot d'esquèrra a drecha:
Las modificacions seguentas foguèron aportadas:
Aquel alfabet classic demorèt d'actualitat fins a que lo sègle -II ont comencèt a èsser concurrenciat per l'alfabet latin. L'etrusc s'atudèt pauc aprèp.
La taula en dejós presenta los alfabets etrusces arquaïc e classic, e las las letras equivalentas dins los alfabets grèc e latin (quand existisson) e la prononciacion reconstituida:
L'alfabet etrusc utilizavan doas menas de pontuations :
De pechons vases (encrièrs ?) comportan l'alfabet entièr ordonat, sus lor torn[2].