Knowledge Base Wiki

Search for LIMS content across all our Wiki Knowledge Bases.

Type a search term to find related articles by LIMS subject matter experts gathered from the most trusted and dynamic collaboration tools in the laboratory informatics industry.

Homo
Penglog Homo ergaster
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas: Animalia
Ffylwm: Chordata
Dosbarth: Mammalia
Urdd: Primates
Teulu: Hominidae
Is-deulu: Homininae
Llwyth: Hominini
Is-lwyth: Hominina
Genws: Homo
Linnaeus, 1758
Rhywogaethau
Homo sapiens
†Homo erectus
†Homo floresiensis
†Homo habilis
†Homo heidelbergensis
†Homo naledi
†Homo neanderthalensis

Homo yw'r rhywogaeth (genws) sy'n cynnwys dynolryw a'u perthnasau agosaf. Tybir fod y genws yn bodoli ers tua 1.5 i 2.5 miliwn o flynyddoedd. Mae pob rhywogaeth ac eithrio Homo sapiens wedi darfod o'r tir. Darfod fu hanes Homo neanderthalensis, y rhywogaeth olaf ac eithrio dyn, tua 30,000 o flynyddoedd yn ôl (ond yn ddiweddar ceir tystiolaeth sy'n awgrymu i Homo floresiensis fyw hyd at mor ddiweddar â 10,000 CC).

Mae'r rhan fwyaf o wyddonwyr yn meddwl fod y gwahaniaeth rhwng dyn a'r gorila a tsimpansî yn rhy fawr iddyn nhw fod yn rhan o'r un genws, er eu bod fel arall yn agos iawn i ni. Y genws agosaf i Homo yw Kenyanthropus platyops, sydd efallai'n genws hynafiad. Yn nesaf, trwy'r genws hwnnw, mae homo yn perthyn i'r genera Paranthropus ac Australopithecus, a adawsant stema'r egin-Homo tua 5 miliwn o flynyddoedd yn ôl.

Rhywogaethau

Esblygu

Siart 'Stringer' o esblygiad sawl rhywogaeth o'r genws Homo dros ddwy filiwn o flynyddoedd cyn y presennol (CP). Mae'r cysyniad "Allan o Affrica" i'w weld ar frig y siart.

Gall hynafiad uniongyrchol llinach Homo fod yn un o sawl rhywogaeth gan gynnwys: Australopithecus garhi, Australopithecus sediba, Australopithecus africanus, ac Australopithecus afarensis.[1] Mae sawl nodwedd o forffoleg pob un o'r rhain yn debyg iddo, ond ceir anghytundeb pa un sydd agosaf. Esblygodd Homo'n gyntaf ar yr un pryd a dau ddigwyddiad: yn gyntaf y defnydd cyntaf o offer carreg, sef Hen Oes y Cerrig Isaf ac yn ail cychwyn y rhewlifiad cwaternaidd, sef cychwyn yr Oes iâ cyfredol.

Yn 2015 darganfuwyd asgwrn y gên 2.8 miliwn CP, a all fod y ddolen rhwng Australopithecus a Homo, yn Ardal Afar, Ethiopia.[2] Mae rhai anthropolegwyr yn mynnu i Homo ddechrau dros 3 miliwn CP drwy gynnwys y ffosil Kenyanthropus a ddyddiwyd i 3.2 -3.5 miliwn CP.[3]

Cyfeiriadau

  1. ↑ Pickering, R.; Dirks, P. H.; Jinnah, Z.; De Ruiter, D. J.; Churchill, S. E.; Herries, A. I.; Berger, L. R. (2011). "Australopithecus sediba at 1.977 Ma and implications for the origins of the genus Homo". Science 333 (6048): 1421–1423. doi:10.1126/science.1203697.
  2. ↑ Erin N. DiMaggio EN, Campisano CJ, Rowan J, Dupont-Nivet G, Deino AL. "Late Pliocene fossiliferous sedimentary record and the environmental context of early Homo from Afar, Ethiopia". Science. doi:10.1126/science.aaa1415. http://www.sciencemag.org/content/early/2015/03/03/science.aaa1415. Gweler hefyd: "Oldest known member of human family found in Ethiopia". New Scientist. 4 Mawrth 2015. Cyrchwyd 7 Mawrth 2015. Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (help), Ghosh, Pallab (4 March 2015). "'First human' discovered in Ethiopia". BBC News. Cyrchwyd 5 Mawrth 2015.
  3. ↑ Cela-Conde and Ayala (2003) recognize five genera within Hominina: Ardipithecus, Australopithecus (including Paranthropus), Homo (including Kenyanthropus), Praeanthropus (including Orrorin), and Sahelanthropus. C. J. Cela-Conde and F. J. Ayala. 2003. "Genera of the human lineage". Proceedings of the National Academy of Sciences 100(13):7684-7689.

Gweler hefyd

Dolenni allanol

Chwiliwch am Homo
yn Wiciadur.
source: https://cy.wikipedia.org/wiki/Homo